Pełny tekst orzeczenia

Postanowienie z dnia 5 kwietnia 2001 r., IV CZ 134/00
Sąd nie ma obowiązku ponownego doręczania zawiadomienia o
rozprawie pełnomocnikowi strony wyznaczonemu na podstawie art. 117 § 1
zdanie piąte k.p.c.
Przewodniczący Sędzia SN Filomena Barczewska
Sędziowie SN: Bronisław Czech, Tadeusz Domińczyk (sprawozdawca)
Sąd Najwyższy w sprawie z powództwa Tadeusza G. przeciwko
Przedsiębiorstwu Państwowemu Totalizator Sportowy w W., Oddziałowi w B. o
zapłatę, po rozpoznaniu w Izbie Cywilnej na posiedzeniu niejawnym w dniu 5
kwietnia 2001 r. zażalenia powoda na postanowienie Sądu Apelacyjnego w
Gdańsku z dnia 26 września 2000 r.
oddalił zażalenie.
Uzasadnienie
Zaskarżonym postanowieniem Sąd Apelacyjny odrzucił skargę Tadeusza G. o
wznowienie postępowania ze wskazaniem na następujące okoliczności faktyczne i
prawne.
Wyrokiem z dnia 2 września 1996 r. Sąd Okręgowy w Bydgoszczy oddalił
powództwo Tadeusza G. o zasądzenie od Przedsiębiorstwa Państwowego
Totalizator Sportowy kwoty 421 183,30 zł. W apelacji powód domagał się zwolnienia
od kosztów sądowych i ustanowienia adwokata z urzędu. Sąd Okręgowy wniosek
ten uwzględnił. W konsekwencji, Dziekan Okręgowej Rady Adwokackiej w B.
wyznaczył powodowi adwokata w osobie Małgorzaty N.-B. i w tym stanie rzeczy
sprawa została przekazana z apelacją Sądowi Apelacyjnemu, a ten skierował ją na
rozprawę w dniu 24 stycznia 1999 r. O terminie rozprawy powiadomiona została
adwokat Małgorzata N.-B., która pismem z dnia 23 grudnia 1996 r. zwróciła się o
wyznaczenie powodowi adwokata z listy Okręgowej Rady Adwokackiej w G.
Pismem z dnia 16 stycznia 1997 r. Okręgowa Rada Adwokacka powiadomiła Sąd
Apelacyjny o ustanowieniu pełnomocnika w osobie Haliny C., a ten pismem z dnia
17 stycznia powiadomił ją o terminie rozprawy, przy czym do adresata pismo dotarło
w dniu 21 stycznia 1997 r.
Sąd przeprowadził rozprawę apelacyjną pod nieobecność stron, stwierdziwszy
prawidłowości doręczenia zawiadomień, a po zamknięciu rozprawy ogłosił wyrok,
którym apelację powoda oddalił.
Wniosek powoda o przywrócenie terminu do złożenia wniosku o sporządzenie
uzasadnienia wyroku, przedstawiony już po zwrocie akt Sądowi Okręgowemu, tj. po
dniu 27 marca 1997 r., Sąd Apelacyjny oddalił postanowieniem z dnia 28
października 1997 r.
W skardze o wznowienie postępowania powód zarzucił, że został pozbawiony
możności działania w sprawie, ponieważ o terminie rozprawy nie został
powiadomiony, a zawiadomienie pełnomocnika nastąpiło z uchybieniem
wymaganemu siedmiodniowemu terminowi, gdyż dokonane zostało na trzy dni
przed rozprawą.
Postanowieniem z dnia 10 grudnia 1997 r. Sąd Apelacyjny skargę odrzucił,
przyjmując, że została złożona po upływie terminu przewidzianego w art. 407 k.p.c.
W wyniku kasacji powoda postanowienie to zostało przez Sąd Najwyższy uchylone,
a sprawa przekazana Sądowi Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania ze
wskazaniem, że termin do wniesienia skargi o wznowienie postępowania biegnie od
dnia dowiedzenia się o treści wyroku, a nie od dnia, w którym strona mogła powziąć
wiadomość o jego treści. Skoro zatem skarga została wniesiona w terminie, to
przedmiotem badania Sądu było istnienie ustawowej podstawy wznowienia. Tej Sąd
Apelacyjny się nie dopatrzył, przyjmując, że zawiadomienie o terminie rozprawy
przeznaczone dla adwokata Małgorzaty N.-B. doręczone zostało z właściwym
wyprzedzeniem (18 grudnia 1996 r.), zaś dla adwokata Haliny C. wprawdzie w
terminie krótszym niż siedmiodniowy, ale w warunkach usprawiedliwionych
pilnością.
W zażaleniu powód zarzuciła naruszenie art. 411 k.p.c. przez błędne przyjęcie,
że w sprawie brak jest ustawowej podstawy wznowienia oraz art. 149 § 2 k.p.c. w
związku z art. 214 i 401 § 2 k.p.c. przez przyjęcie, iż pełnomocnik powoda został
prawidłowo powiadomiony o terminie rozprawy, w związku z czym strona nie była
pozbawiona możliwości działania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie nie jest uzasadnione. Ustanowienie dla strony zwolnionej od
kosztów sądowych adwokata (radcy prawnego) z urzędu pozostaje bez wpływu na
ocenę dotychczas podejmowanych czynności procesowych w sprawie. Jak to
wyjaśnił Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 26 listopada 1975 r., III PR 117/75
(OSNCP 1976, nr 7-8, poz. 177), złożenie wniosku w tej mierze nie przerywa ani nie
niweczy w inny sposób już rozpoczętego biegu terminu do wniesienia środka
odwoławczego. Żaden też przepis nie wymaga od sądu – po ustanowieniu
adwokata (radcy prawnego) – ponownego doręczenia temu adwokatowi (radcy
prawnemu) odpisów zaskarżalnych orzeczeń, jeżeli wcześniejsze doręczenie
orzeczenia samej stronie było skuteczne. Uwagi te zachowują w pełni aktualność
także w sytuacji, gdy właściwa rada adwokacka lub okręgowa izba radców
prawnych wyznacza innego adwokata lub radcę prawnego na podstawie art. 117
§ 1 zdanie piąte k.p.c. Takie wyznaczenie, uzasadnione potrzebą podjęcia
czynności poza siedzibą sądu orzekającego, odbywa się bez udziału sądu i jest
następstwem – na wniosek ustanowionego adwokata (radcy prawnego) –
współdziałania właściwych jednostek korporacyjnych. Ma zatem charakter
zastępstwa procesowego, a nie ustanowienia nowego pełnomocnika w miejsce
dotychczasowego. W konsekwencji Sąd Apelacyjny nie był zobligowany do
powiadomienia o terminie rozprawy wskazanego w piśmie Okręgowej Rady
Adwokackiej w G. z dnia 16 stycznia 1997 r. wyznaczonego pełnomocnika, wobec
skutecznego wcześniejszego doręczenia zawiadomienia o tej rozprawie
ustanowionemu pełnomocnikowi.
W świetle tych uwag nie może być mowy o naruszeniu art. 149 § 2 k.p.c.,
skoro we wskazanych okolicznościach faktycznych terminów w tym przepisie
określonych nie można wiązać z doręczeniem zawiadomienia o terminie rozprawy
pełnomocnikowi wyznaczonemu na podstawie art. 117 § 1 zdanie 5 k.p.c. Ponieważ
skutki procesowe wywołuje zawiadomienie o terminie rozprawy doręczone
ustanowionemu pełnomocnikowi powoda w dniu 18 grudnia 1996 r., trafnie Sąd
Apelacyjny przyjął, jakkolwiek częściowo z odmienną motywacją, że powód nie był
pozbawiony możliwości działania, oraz że w sprawie nie zachodzi ustawowa
podstawa wznowienia z art. 401 § 2 k.p.c.
Z tych względów należało orzec, jak w sentencji (art. 393-18
§ 2, 397 § 1 i 2
oraz art. 385 k.p.c.).