Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 11 kwietnia 2001 r.
I PKN 337/00
Zgłoszenie przez pracownika zamiaru powrotu do zakładu pracy na pod-
stawie art. 12 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. o szczególnych zasadach roz-
wiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu
pracy oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. z 1990 r. Nr 4, poz. 19 ze zm.)
może nastąpić w ciągu roku od rozwiązania stosunku pracy, także po zatrud-
nieniu pracowników w tej samej grupie zawodowej.
Przewodniczący SSN Katarzyna Gonera, Sędziowie: SN Barbara Wagner, SA
Herbert Szurgacz (sprawozdawca).
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 11 kwietnia 2001 r. sprawy z po-
wództwa Mirosława D. przeciwko „A.” - Aleksandrowi P. w N. o uznanie za bezsku-
teczne wypowiedzenia umowy o pracę, na skutek kasacji strony pozwanej od wyroku
Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Zielonej Górze z dnia
28 lutego 2000 r. [...]
o d d a l i ł kasację.
U z a s a d n i e n i e
Wyrokiem z dnia 28 grudnia 1999 r. Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Nowej Soli
nakazał pozwanemu „A.”-Aleksander P. w N. ponowne zatrudnienie powoda Miro-
sława D. Sąd ustalił, że powód pracował u pozwanego jako pakowacz w magazynie
wyrobów gotowych na podstawie umów o pracę zawartych na czas określony, a od 4
stycznia 1999 r. na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony. Dnia 29 czerwca
1999 r. pozwany wypowiedział umowy o pracę kilku pracownikom, w tym powodowi z
powodu likwidacji ciągu technologicznego „B.”. W pozwie powód zarzucił naruszenie
przez pozwanego przepisów o konsultacji zamierzonego rozwiązania umowy o pracę
ze związkami zawodowymi i domagał się uznania wypowiedzenia za bezskuteczne.
W trakcie procesu powód złożył do akt sprawy pismo informujące o zamiarze po-
2
wrotu do pracy. Sąd Rejonowy uznał za bezzasadny zarzut dotyczący naruszenia
przez pozwanego przepisów o trybie wypowiadania umów o pracę. Wypowiedzenie
umowy było uzasadnione zmniejszeniem stanu zatrudnienia. Pozwany naruszył jed-
nak art. 12 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. o szczególnych zasadach rozwiązywa-
nia z pracownikami stosunków pracy, ponieważ zatrudnił, przed upływem roku od
rozwiązania stosunku pracy z powodem, nowych pracowników, natomiast nie zatrud-
nił powoda, który zgłosił zamiar powrotu do pracy. W apelacji od powyższego wyroku
pozwany zarzucił błędną interpretację art. 12 ustawy. Zdaniem skarżącego obowią-
zek przyjęcia do pracy istniałby w sytuacji, kiedy po zgłoszeniu przez powoda zamia-
ru powrotu do pracy zostaliby zatrudnieni nowi pracownicy, co nie miało miejsca.
Nowi pracownicy zostali zatrudnieni przed zgłoszeniem przez powoda zamiaru po-
wrotu do pracy.
Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Zielonej Górze wyro-
kiem z dnia 28 lutego 2000 r. oddalił apelację. Sąd ten w pełni podzielił ustalenia
faktyczne i argumentację prawną Sądu Rejonowego.
W kasacji od tego wyroku pozwany zarzucił naruszenie art. 12 ustawy z dnia
28 grudnia 1989 r. Zdaniem skarżącego prawidłowa wykładnia tego przepisu powin-
na być taka, że roszczenie o ponowne zatrudnienie przysługuje zwolnionemu pra-
cownikowi wówczas, kiedy pracodawca po otrzymaniu zgłoszenia byłego pracownika
o zamiarze powrotu do pracy zatrudnił w tej samej grupie zawodowej innych pracow-
ników. Wskazał, że taki kierunek wykładni reprezentuje Sąd Najwyższy w wyroku z
dnia 13 lutego 1997 r. (I PKN 80/96, OSNAPiUS 1997 nr 23, poz. 463).
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zawarty w kasacji zarzut naruszenia art. 12 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. o
szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn
dotyczących zakładu pracy oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. 1990 r. Nr 4, poz.
19 ze zm.) przez jego błędną wykładnię, nie jest zasadny. Na podstawie tego przepi-
su pracownikowi przysługuje roszczenie o nawiązanie stosunku pracy w razie, gdy
pracodawca rozwiązał z nim stosunek pracy, a następnie zatrudnia w tej samej gru-
pie zawodowej innego pracownika. Podstawową przesłanką ponownego zatrudnienia
jest zgłoszenie przez pracownika zamiaru powrotu do zakładu pracy w ciągu roku od
rozwiązania stosunku pracy. Zgłoszenie może nastąpić przez każde jego zachowa-
3
nie, które ujawnia ten zamiar w sposób dostateczny (zob. wyrok Sądu Najwyższego z
dnia 13 lutego 1997 r., I PKN 80/96, OSNAPiUS 1997 nr 23, poz. 463). Termin
roczny ma charakter terminu zawitego prawa materialnego, z jego upływem upraw-
nienie pracownika do żądania nawiązania umowy o pracę wygasa (wyrok Sądu Naj-
wyższego z dnia 6 sierpnia 1998 r., I PKN 267/98, OSNAPiUS 1999 nr 17, poz. 549).
Kolejną przesłankę stanowi ponowne zatrudnianie przez pracodawcę pracowników w
tej samej grupie zawodowej.
Art. 12 nie przewiduje żadnych dalszych warunków dla powstania obowiązku
pracodawcy ponownego zatrudnienia pracownika, z którym rozwiązał stosunek pracy
z przyczyn określonych w art. 1 ust. 1 ustawy z 28 grudnia 1989 r. W szczególności
obowiązek ten i odpowiadające mu uprawnienie pracownika nie zostały uzależnione
od momentu zgłoszenia przez pracownika zamiaru powrotu do zakładu pracy w ra-
mach rocznego terminu od rozwiązania stosunku pracy. Interpretacja skarżącego, że
wymieniony obowiązek pracodawcy (i odpowiadające mu uprawnienia pracownika)
powstają dopiero od momentu zgłoszenia zamiaru powrotu do zakładu pracy, a do
tego czasu pracodawca może swobodnie zatrudniać pracowników w tej samej grupie
zawodowej co zwolniony pracownik, bez powstania obowiązku ponownego zatrud-
nienia zwolnionego, pozostaje w sprzeczności zarówno z brzmieniem przepisu, jak i
z jego celem. Poza argumentem przytoczonym wcześniej należy dodatkowo zwrócić
uwagę na formę czasu przyszłego użytą w przepisie („jeżeli pracownik zgłosi zamiar
powrotu”), która wyraźnie nawiązuje do rocznego terminu od daty rozwiązania sto-
sunku pracy, w ciągu którego pracownik może z tym oświadczeniem wystąpić.
Szczególny charakter przywileju wprowadzonego w art. 12 nakazuje ścisłą interpre-
tację tego przepisu nie dopuszczającą wprowadzania dodatkowych, wyraźnie przepi-
sem nie przewidzianych uwarunkowań prawa do ponownego zatrudnienia. W istocie
takim dodatkowym ograniczeniem tego uprawnienia byłoby przyjęcie, że powstaje
ono dopiero od momentu zgłoszenia zamiaru powrotu do zakładu pracy i działa jedy-
nie na przyszłość. Przytoczone przez skarżącego w kasacji na uzasadnienie swojego
stanowiska stwierdzenie zawarte w uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z dnia
13 lutego 1997 r., I PKN 80/96 (OSNAPiUS 1997 nr 23, poz. 463), że „dla oceny
roszczenia powoda wymagane jednak jest jeszcze istnienie dalszych przesłanek z
art. 12, to jest ustalenie, czy pracodawca zatrudnił pracowników z tej samej grupy
zawodowej po dacie zgłoszenia przez powoda zamiaru powrotu do pracy”, zostało
wyrwane z kontekstu. W sprawie tej powód, po wypowiedzeniu mu umowy o pracę
4
25 lutego, w dniu 4 marca 1993 r., tj. przed upływem okresu wypowiedzenia umowy,
wystąpił z pozwem o przywrócenie do pracy, wykazując zamiar powrotu do pracy.
Jest to więc sytuacja inna niż stanowiąca przedmiot rozpoznawanej sprawy.
Z przytoczonych motywów, w oparciu o art. 39312
KPC Sąd Najwyższy orzekł
jak w sentencji.
========================================