Pełny tekst orzeczenia

UCHWAŁA Z DNIA 12 CZERWCA 2003 R.
SNO 28/03
Przewodniczący: sędzia SN Wiesław Kozielewicz (sprawozdawca).
Sędziowie SN: Józef Dołhy, Jacek Gudowski.
Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny w Warszawie w sprawie asesora
sądowego w Sądzie Rejonowym w związku z zażaleniem wniesionym przez
prokuratora Prokuratury Okręgowej od uchwały Sądu Apelacyjnego – Sądu
Dyscyplinarnego z dnia 28 lutego 2003 r., sygn. akt (...), w przedmiocie
odmowy zezwolenia na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej podjął
uchwałę:
u c h y l i ł zaskarżoną uchwałę i sprawę p r z e k a z a ł Sądowi Apelacyjnemu
– Sądowi Dyscyplinarnemu do ponownego rozpoznania.
U z a s a d n i e n i e
Prokurator Okręgowy skierował do Sądu Apelacyjnego – Sądu
Dyscyplinarnego wniosek o zezwolenie na pociągnięcie do odpowiedzialności
karnej sądowej asesora Sądu Rejonowego o to, że:
I. w okresie od dnia 1 grudnia do dnia 9 grudnia 1999 r. w A., działając
wspólnie i w porozumieniu z Zenonem F. oraz posługującym się podrobionym
paszportem na nazwisko A. G. R. M., pełniąc funkcję prokurenta „M.(...)” sp. z
o.o. w A. nabył pochodzące z przestępstwa mienie w postaci 1000 ton pszenicy
o wartości 440.000 zł czym działał na szkodę PZZ w S., tj. o czyn z art. 29 § 1
k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k.;
2
II. w dniu 29 czerwca 2000 r. w A., składając zeznanie w toku
prowadzonego przez Prokuraturę Okręgową śledztwa sygn. akt (...), będąc
pouczonym o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań oraz
uprzedzony o prawie do odmowy odpowiedzi na pytania, jeżeli udzielenie
odpowiedzi mogłoby narazić jego lub osobę dla niego najbliższą na
odpowiedzialność karną, zeznał nieprawdę podając, iż w sprawie nabycia
pochodzącej z Gospodarstwa Rolnego w B. pszenicy kontaktował się wyłącznie
z pełnomocnikiem tej firmy Adamem R. a z osobą o nazwisku A. G. ani też
żadnym innym obywatelem litewskim nie miał w tej sprawie żadnego kontaktu
choć doskonale wiedział, iż osoba o nazwisku Adam R. nigdy nie była
pełnomocnikiem Gospodarstwa Rolnego w B. i w tej sprawie z nim się nie
spotkał, a posługujący się podrobionym paszportem na nazwisko A. G. był tą
osobą z którą ustalał wszystkie szczegóły dotyczące nabycia tego mienia, tj. o
czyn z art. 233 § 1 k.k.;
III. w dniu 29 czerwca 2000 r. w A., składając zeznanie w toku
prowadzonego przez Prokuraturę Okręgową śledztwa sygn. akt (...), użył jako
autentycznych podrobionych dokumentów w postaci udzielonego w dniu 20
listopada 1999 r. Adamowi R. przez prezesa zarządu Gospodarstwa Rolnego w
B. A. G. pełnomocnictwa do reprezentowania tego podmiotu oraz
zawiadomienia Adama R. z dnia 29 listopada 1999 r. o cesji należności z tytułu
sprzedaży pszenicy na rzecz spółki „G.(...)-E.(...)” w ten sposób, iż załączył je
do protokołu przesłuchania go w charakterze świadka choć wiedział, iż Adam R.
nigdy nie był pełnomocnikiem tej spółki i nie podpisywał tych dokumentów, tj.
o czyn z art. 270 § 1 k.k.
3
Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny uchwałą z dnia 28 lutego 2003 r.,
sygn. akt (...) nie uwzględnił powyższego wniosku o zezwolenie na pociągnięcie
do odpowiedzialności karnej sądowej.
Uchwałę tę zaskarżył Prokurator Okręgowy i zarzucając w zażaleniu błąd
w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia i mający wpływ
na jego treść, wyrażający się w przyjęciu przez Sąd Dyscyplinarny poglądu, iż w
sprawie nie zgromadzono dowodów podważających twierdzenia asesora
sądowego na to, że nabywając zboże kontaktował się z osobą o nazwisku R., a
jedynym dowodem wskazującym na podejrzenie popełnienia przez asesora
sądowego przestępstw opisanych we wniosku są wyjaśnienia Romualda M.,
które zdaniem Sądu są mało wiarygodne z uwagi na fakt, iż wobec tego
podejrzanego uchylono środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego
aresztowania i w związku z tym zachodzi podejrzenie, poparte twierdzeniami
asesora sądowego, że podejrzany R.M. składał swe wyjaśnienia niejako w
zamian za uchylenie tymczasowego aresztowania i w związku z
niestawiennictwem podejrzanego R.M. na wezwania organów ścigania brak jest
możliwości zweryfikowania przez okazanie mu asesora sądowego w sytuacji,
gdy dokonanie prawidłowej oceny zgromadzonego w sprawie materiału
dowodowego, a w szczególności analizy wyjaśnień R.M. w powiązaniu z
zeznaniami Adama R., uzyskaną dokumentacją dotyczącą nabycia przez spółkę
„M.(...)” pochodzącego z przestępstwa zboża oraz dokumentacją bankową,
potwierdzającą fakt pobierania przez R.M. pieniędzy uzyskanych z jego
sprzedaży, prowadzi w tym względzie do wniosku przeciwnego, a nadto w
świetle zgromadzonego w niniejszej sprawie materiału dowodowego nie ma
żadnych wątpliwości, iż osobą, którą R.M. opisuje w swoich wyjaśnieniach jako
przedstawiciela spółki „M.(...)” jest asesor sądowy, który również w dotychczas
składanych w sprawie jak i przed Sądem Dyscyplinarnym zeznaniach nie
zaprzecza temu, iż podejmował czynności związane z nabyciem
przedmiotowego zboża, stąd też, wbrew stanowisku Sądu Dyscyplinarnego
4
czynność okazania asesora sądowego R.M. jest zbędna i w związku z tym brak
możliwości jej przeprowadzenia nie może stanowić podstawy do odmówienia
wiarygodności wyjaśnieniom podejrzanego R.M., a tym samym do odmowy
uwzględnienia wniosku o zezwolenie na pociągnięcie asesora sądowego do
odpowiedzialności karnej; wniósł o zmianę zaskarżonej uchwały przez
wyrażenie zgody na pociągnięcie asesora Sądu Rejonowego do
odpowiedzialności karnej sądowej.
Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje:
Skarżący zasadnie podnosi w zażaleniu, powołując się nadto w tym
względzie na pogląd Sądu Najwyższego (por. OSNKW 2002 r. z. 9-10, poz. 85),
iż obowiązkiem sądu dyscyplinarnego, przed podjęciem uchwały w przedmiocie
zezwolenia na pociągnięcie sędziego do odpowiedzialności karnej sądowej jest
rozważenie, czy zgromadzone w sprawie dowody dostatecznie uzasadniają
zarzut popełnienia przez sędziego przestępstwa. Innymi słowy chodzi o ocenę,
czy dane (dowody) zgromadzone w toku postępowania uzasadniają w
rozumieniu art. 313 k.p.k. dostatecznie podejrzenie, że zarzucony czyn
wyczerpujący znamiona przestępstwa popełnił sędzia, co do którego złożono
wniosek o zezwolenie na pociągnięcie go do odpowiedzialności karnej.
Pamiętać przy tym zawsze należy, iż przepisy o immunitecie sędziowskim mają
jedynie na celu zabezpieczenie niezawisłości sędziowskiej przez stworzenie
ochrony przed możliwymi szykanami, a nie tworzenie „swoistego przywileju
bezkarności sędziego”.
Zgodzić się należy ze skarżącym, iż Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny
dokonując oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, w tym
zwłaszcza oceny wyjaśnień R.M. uczynił to bez wszechstronnej analizy
zgromadzonych w sprawie dowodów.
Przypomnieć tylko wypada, w kontekście oceny wiarygodności wyjaśnień
R.M., iż treść jego obszernych wyjaśnień doprowadziła przecież do uzyskania
nowych dowodów, a także do postawienia mu innych zarzutów dotyczących
5
czynów nieznanych dotychczas organom ścigania. Skarżący zasadnie podnosi,
że wyjaśnienia te zostały potwierdzone szeregiem dowodów w oparciu o które
dokonano zatrzymania, a następnie tymczasowego aresztowania podejrzanych
Zenona F., Jana J., Bogdana F., Dariusza L., Kazimierza W., Stanisława P.,
Stanisława W. i Hassana A.-Z., wznowienia prawomocnie umorzonego
postępowania oraz tymczasowego aresztowania podejrzanych, w tym
postępowaniu, właściciela Gospodarstwa Rolnego w C. Andrzeja M. oraz
dyrektora spółki „A.(...)S.(...)” Zbigniewa W. (t. XLII k. 8352, 8365, 8380,
8392, 8400, 8409-8410, 8418, 8426, t. XLVII k. 9326-9328, 9332-9334).
W składanych wyjaśnieniach, przyznając się do popełnienia większości z
zarzucanych im czynów, podejrzani Krzysztof R., Dariusz L., Jan J. i Stanisław
P. potwierdzili prawdziwość składanych przez podejrzanego R. M. wyjaśnień (t.
XLII k. 8341-8345, 8376-8378, 8429-8433, t. XLIII k. 8534-8539, t. XLVII k.
9282-9286, t. XLVII k. 9368-9376, 9381-9391).
Zaś w zakresie dotyczącym wątku przywłaszczenia powierzonego
Gospodarstwu Rolnemu w B. zboża na szkodę PZZ G.(...) i udziału asesora
sądowego wyjaśnienia składane przez R. M. zostały potwierdzone zeznaniami
Adama R. (t. XXII k. 4586-4587), dokumentacją dotyczącą nabycia zboża przez
spółkę „M.(...)” (t. XXII k. 4345-4354), dokumentacją bankową dotyczącą
pobierania przez R. M. pieniędzy pochodzących ze sprzedaży przywłaszczonego
zboża (t. XXXIII k. 6511), zeznaniami W.H. i J.B., w oparciu o które
potwierdzono, iż osoby te na prośbę R. M. na podstawie wystawionych przez
niego czeków wypłacały w bankach w W. uzyskane wcześniej przez niego, w
wyniku działalności przestępczej pieniądze, które były m. in. przekazywane
współpodejrzanemu H. A.-Z. (t. XLVI k. 9112-9116, t. XLVII k. 9257-9261).
Nadto należy wskazać, iż podejrzany R. M. wskazał w swych
wyjaśnieniach, w zakresie dotyczącym udziału asesora sądowego w nabyciu
pochodzącego z przestępstwa zboża na wiele szczegółów o których, przy
przyjęciu za prawdziwe i wiarygodne zeznań asesora sądowego mógł wiedzieć
6
jedynie rzekomy „Adam R.”. Tymczasem przesłuchany Adam R. jednoznacznie
zaprzecza swemu udziałowi w tych zdarzeniach.
Również nie zostały wnikliwie rozważone przez Sąd Apelacyjny – Sąd
Dyscyplinarny okoliczności dotyczące próby przejęcia zadłużenia Zenona F. w
(...) oddziale ZUS. Według R. M. był wówczas obecny asesor sądowy (t. XLI k.
8097, 8107-8108). Trafnie zauważa skarżący, iż analiza zeznań asesora
sądowego w powiązaniu z treścią zeznań Adama R. i wyjaśnień R. M., który po
okazaniu mu rzekomo podpisanego przez niego pełnomocnictwa
upoważniającego Adama R. do reprezentowania Gospodarstwa Rolnego w B.
stwierdził, iż jest to celowe działanie Zenona F. i asesora sądowego, którzy
podrabiając jego podpis przez skserowanie, czy też zeskanowanie, mieli na celu
wykazanie, że nie mieli w tej sprawie z nim kontaktu (t. XLI k. 8106) może
prowadzić do wniosku, że asesor sądowy kontaktował się w tej sprawie z R. M.
i od niego właśnie jako prezesa Gospodarstwa Rolnego w B., posługującego się
nazwiskiem A. G., nabywał w imieniu spółki „M.(...)” zboże mając świadomość
jego przestępczego pochodzenia.
Podniesione wyżej problemy powinny być przedmiotem szczegółowej i
wszechstronnej analizy w toku ponownego postępowania przed Sądem
Apelacyjnym – Sądem Dyscyplinarnym.
Kierując się powyższym Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny orzekł jak w
uchwale.