Pełny tekst orzeczenia

Uchwała z dnia 3 października 2003 r., III CZP 59/03
Sędzia SN Antoni Górski (przewodniczący)
Sędzia SN Iwona Koper (sprawozdawca)
Sędzia SN Zbigniew Strus
Sąd Najwyższy w sprawie z powództwa Wojskowej Agencji Mieszkaniowej,
Oddziału Terenowego w D. przeciwko Stanisławowi D., Modeście D. i Anecie D. o
eksmisję, po rozstrzygnięciu w Izbie Cywilnej na posiedzeniu jawnym w dniu 3
października 2003 r., przy udziale prokuratora Prokuratury Krajowej Piotra
Wiśniewskiego, zagadnienia prawnego przedstawionego przez Sąd Okręgowy w
Lublinie postanowieniem z dnia 30 października 2002 r.:
"Czy w sprawie z powództwa Wojskowej Agencji Mieszkaniowej wykonującej
prawo własności nieruchomości stanowiącej własność Skarbu Państwa o eksmisję
osób fizycznych z lokalu mieszkalnego znajdującego się w budynku będącym
częścią składową takiej nieruchomości, Wojskowa Agencja Mieszkaniowa ma
obowiązek uiszczania opłat sądowych ?"
podjął uchwałę:
Wojskowa Agencja Mieszkaniowa ma obowiązek uiszczania opłat
sądowych w sprawie o opróżnienie lokalu mieszkalnego wchodzącego w
skład mienia powierzonego jej przez Skarb Państwa na podstawie ustawy z
dnia 22 czerwca 1995 r. o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej
Polskiej (jedn. tekst: Dz.U. z 2002 r. Nr 42, poz. 368 ze zm.).
Uzasadnienie
Przedstawione Sądowi Najwyższemu do rozstrzygnięcia zagadnienie prawne
powstało przy rozpoznawaniu przez Sąd Okręgowy w Lublinie apelacji powoda –
Wojskowej Agencji Mieszkaniowej (dalej: "Agencja") w D. od wyroku Sądu
Rejonowego w Puławach z dnia 31 lipca 2002 r., oddalającego powództwo o
eksmisję w stosunku do pozwanych Stanisława D., Modesty D. i Anety D. Apelacja
wniesiona w imieniu powoda przez pełnomocnika – radcę prawnego, nie została
opłacona. W związku z tym, że zgodnie z § 7 ust. 1 pkt 3 w związku z § 12 ust. 1
pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 grudnia 1996 r. w sprawie
określenia wysokości wpisów w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 154, poz. 753 ze
zm.) apelacja w sprawie o opróżnienie lokalu mieszkalnego podlega opłacie stałej w
kwocie 80 zł, powstała kwestia, czy w przedmiotowej sprawie Agencja korzysta na
podstawie art. 8 ust. 3 ustawy z dnia 13 czerwca 1967 r. o kosztach sądowych w
sprawach cywilnych (jedn. tekst: Dz.U. z 2002 r. Nr 9, poz. 88 ze zm. – dalej:
"u.k.s.c.") ze zwolnienia od opłat sądowych. Jeżeli Agencja z takiego zwolnienia nie
korzysta, to apelacja – stosownie do art. 17 zdanie drugie u.k.s.c. – podlega
odrzuceniu bez wzywania do uiszczenia wpisu.
Wątpliwości Sądu Okręgowego postały na tle wykładni art. 8 ust. 2 i 3 u.k.s.c.,
który zwalnia Agencję od obowiązku uiszczania opłat sądowych, z wyjątkiem spraw
dotyczących prowadzonej przez nią działalności gospodarczej oraz spraw w
postępowaniu wieczystoksięgowym. Przedstawione zagadnienie sprowadza się
więc w istocie do odpowiedzi na pytanie, czy sprawa dotyczy prowadzonej przez
Agencję działalności gospodarczej.
Sąd Okręgowy wskazał na prezentowany w orzecznictwie Sądu Najwyższego
pogląd, że dla uznania, na gruncie art. 8 u.k.s.c., działalności jako gospodarczej nie
jest istotne czy ma ona charakter zarobkowy. Ponadto przywołał stanowisko zajęte
w odniesieniu do gminy w motywach uchwały Sądu Najwyższego z dnia 9 marca
1993 r., III CZP 156/92 (OSNCP 1993, nr 9, poz. 152), że prowadzona w wykonaniu
zadań gminy działalność jednostek organizacyjnych lub przedsiębiorstw, polegająca
na administrowaniu budynkami, stanowiącymi jej własność jest działalnością
gospodarczą, o której mowa w art. 8 ust. 2 u.k.s.c.
Analizując prawną regulację dotyczącą zadań Agencji, Sąd Okręgowy doszedł
do wniosku, że w stosunku do lokali mieszkalnych będących w dyspozycji Agencji,
jej działalność nie odbiega charakterem od działalności gospodarczej gminy w
stosunku do lokali pozostających w jej dyspozycji, przy czym z art. 19 ustawy z dnia
22 czerwca 1995 r. o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych RP (jedn. tekst: Dz.U. z 2002 r.,
Nr 42, poz. 368 ze zm. – dalej: "u.z.S.Z.") wynika, iż Agencja prowadzi samodzielną
gospodarkę finansową. Na podstawie tej argumentacji należałoby uznać, w ocenie
Sądu Okręgowego, że sprawa o eksmisję osób fizycznych z lokalu będącego
częścią nieruchomości Skarbu Państwa w zarządzie Agencji dotyczy prowadzonej
przez nią działalności gospodarczej. Przeciwko takiemu poglądowi przemawiałby
natomiast argument, że o ile działalność gospodarcza gminy związana z
gospodarką nieruchomościami, w tym lokalami, jest tylko jednym z wielu zadań
gminy, o tyle gospodarka lokalami i kwaterami przez Agencję stanowi podstawowe
zadanie wykonywane przez Agencję, będące jej głównym obowiązkiem statutowym.
Podkreślił przy tym, że przepisy art. 8 ust. 2 i 3 u.k.s.c. nie różnicują sytuacji, w
których działalność gospodarcza ma charakter działalności podstawowej albo
prowadzona jest ubocznie, co prowadziłoby do wniosku, że Agencja ma obowiązek
uiszczania opłat sądowych.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W orzecznictwie Sądu Najwyższego kwestia granic zwolnienia od opłat
sądowych na podstawie art. 8 u.k.s.c. podejmowana była w odniesieniu do Skarbu
Państwa oraz instytucji państwowych, których zadanie nie polega na prowadzeniu
działalności gospodarczej oraz gminy, nie była natomiast przedmiotem wypowiedzi
kwestia stosowania zwolnienia od opłat sądowych w stosunku do Agencji.
Przepis art. 8 ust. 2 stanowi, że gmina nie ma ona obowiązku uiszczania opłat
sądowych, z wyjątkiem spraw dotyczących prowadzonej przez nią działalności
gospodarczej oraz spraw w postępowaniu wieczystoksięgowym. Na tle wykładni
tego przepisu powstał problem, czy stanowi on podstawę zwolnienia gminy z
obowiązku uiszczania opłat sądowych w sprawach wynikających z gospodarowania
mieszkaniowym zasobem gminy, a związany był z oceną, czy działalność
polegająca na gospodarowaniu mieszkaniowym zasobem gminy jest działalnością
gospodarczą.
W orzecznictwie Sądu Najwyższego jednolicie przyjmuje się, że w sprawach
wynikających z gospodarowania zasobem mieszkaniowym gmina nie korzysta ze
zwolnienia od opłat sądowych na podstawie art. 8 ust. 2, gdyż są to sprawy
dotyczące działalności gospodarczej powadzonej przez gminę (uchwały z dnia 30
listopada 1992 r., III CZP 134/92, OSNCP 1993, nr 5, poz. 79, z dnia 9 marca
1993 r., III CZP 156/92, z dnia 6 sierpnia 1996 r., III CZP 84/96, OSNC 1996, nr 11,
poz. 150, z dnia 11 października 1996 r., III CZP 110/96, OSNC 1997, nr 2, poz. 17
oraz postanowienie z dnia 30 kwietnia 1998 r., III CKN 454/97, nie publ.).
Stanowisko to opiera się na złożeniu, że gospodarowanie zasobem mieszkaniowym
gminy stanowi działalność gospodarczą w rozumieniu art. 8 ust. 2 ustawy, przy
czym decydujące znaczenie dla takiej oceny jej charakteru ma jej przedmiot, a nie
charakter zarobkowy. Pogląd ten zaaprobowany został także w piśmiennictwie.
Zgodnie z art. 8 ust. 3 u.k.s.c., przepis dotyczący zwolnienia od opłat
sądowych gminy i innych podmiotów wskazanych w art. 8 ust. 2 u.k.s.c. ma
odpowiednie zastosowanie do Agencji, która nie ma obowiązku uiszczania opłat
sądowych, z wyjątkiem spraw dotyczących prowadzonej przez nią działalności
gospodarczej oraz spraw w postępowaniu wieczystoksięgowym. Rozstrzygnięcie
przedstawionego Sądowi Najwyższemu zagadnienia wymaga więc w pierwszej
kolejności ustalenia znaczenia pojęcia „działalność gospodarcza” w rozumieniu art.
8 ust. 2 i 3 u.k.s.c., a następnie odniesienia się do kwestii, czy pojęcie to obejmuje
działalność Agencji w zakresie gospodarowania zasobami mieszkaniowymi w
rozumieniu ustawy z dnia 22 czerwca 1995 r. o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych.
Niezbędne będzie także udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy sprawa, w której
Agencja dochodzi opróżnienia lokalu wchodzącego w skład mienia powierzonego
jej przez Skarb Państwa, mogłaby zostać uznana za sprawę dotyczącą
prowadzonej przez nią działalności gospodarczej.
Przepis art. 8 u.k.s.c. nie zawiera definicji pojęcia „działalność gospodarcza”.
Rodzi to wątpliwość co do dopuszczalności odwołania się do tego pojęcia w ujęciu
innych aktów prawnych, w tym przykładowo w art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 19
listopada 1999 r. – Prawo działalności gospodarczej (Dz.U. Nr 101, poz. 1178 ze
zm.). Wątpliwość ta jest istotna, gdyż przepis ten wśród cech charakteryzujących
działalność gospodarczą, wymienia jej zarobkowy charakter, tymczasem podmioty
wymienione w art. 8 ustawy, w odniesieniu do których przepis ten ustanawia
zwolnienie od opłat sądowych, z wyjątkiem spraw dotyczących prowadzonej przez
nie działalności gospodarczej, a więc instytucje państwowe, gminy i inne podmioty
samorządu terytorialnego, jak również wskazane w ust. 3 tego przepisu agencje,
nie należą do podmiotów, których działalność miałaby za cel zasadniczy osiąganie
zysku.
W tym kontekście wskazać należy na ugruntowany w orzecznictwie Sądu
Najwyższego pogląd, zgodnie z którym użyte w art. 8 ustawy pojęcie „działalność
gospodarcza” powinno być wykładane w sposób odpowiadający celowi tego
przepisu, bez odwoływania się do jego definicji używanej w przepisach regulujących
działalność gospodarczą (poprzednio art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 23 grudnia 1988 r.
o działalności gospodarczej, Dz.U. Nr 41, poz. 324 ze zm., obecnie: Prawa
działalności gospodarczej) (uchwała z dnia 30 listopada 1992 r., III CZP 134/92,
OSNC 1993, nr 5, poz. 79, uchwała z dnia 11 października 1996 r., III CZP 110/96,
OSNC 1997, nr 2, poz. 17, postanowienie z dnia 30 kwietnia 1998 r., III CKN
454/97). W szczególności, jak wielokrotnie podkreślał Sąd Najwyższy, działalność
gospodarcza w rozumieniu art. 8 u.k.s.c. powinna być ujmowana w kategoriach
przedmiotu tej działalności, a nie jej zarobkowego bądź niezarobkowego
charakteru. Z powyższych względów, wymieniony przepis, w zakresie użytego w
nim pojęcia „działalność gospodarcza”, powinien być wykładany w odniesieniu do
konkretnego stanu faktycznego, przy uwzględnieniu elementów ekonomicznych i
dyrektyw semantycznych. Przytoczone wskazania są zgodne z dotychczasowym
kierunkiem orzecznictwa Sądu Najwyższego, w literaturze przedmiotu wymienia się
natomiast jako podstawowe cechy tak pojętej działalności gospodarczej jej
profesjonalny charakter, podporządkowanie regułom zysku lub zasadzie
racjonalnego gospodarowania, działanie na własny rachunek, powtarzalność
działań oraz uczestnictwo w obrocie gospodarczym.
Zgodnie z art. 8 ust. 3 u.z.S.Z., Agencja jest państwową osoba prawną.
Stosownie do art. 14 ust. 1, Skarb Państwa powierza Agencji wykonywanie prawa
własności i innych praw rzeczowych na jego rzecz w stosunku do gruntów,
budynków i lokali mieszkalnych stanowiących własność Skarbu Państwa. Zadania
Agencji i formy ich realizacji określa rozdział 3 zatytułowany „Gospodarowanie
zasobami mieszkaniowymi i internatowo-hotelowymi”. Zadania własne Agencji
określa art. 16 ust. 1, zaliczając do nich m.in. gospodarowanie powierzonym
mieniem Skarbu Państwa. Ponadto, według art. 16 ust. 2 u.z.S.Z., Agencja
wykonuje także zadania zlecone w zakresie gospodarki mieszkaniowej i
internatowo–hotelowej oraz wspierania rozwoju budownictwa mieszkaniowego i
modernizacji zasobów mieszkaniowych, a formy gospodarowania mieniem Skarbu
Państwa określa art. 17 u.z.S.Z. Należy do nich w szczególności sprzedaż
osobnych kwater stałych i lokali mieszkalnych, zawieranie umów sprzedaży,
dzierżawy, najmu lub użyczenia lokali użytkowych, elementów infrastruktury
technicznej, społecznej oraz innych nieruchomości. Zadaniem Agencji jest więc
kompleksowe i stałe prowadzenie spraw związanych z zasobami mieszkaniowymi,
znajdującymi się w jej zarządzie, należącymi do Skarbu Państwa. Szczegółowe
określenie zadań oddziałów terenowych Agencji zawiera jej statut (rozporządzenie
Ministra Skarbu Państwa z dnia 16 czerwca 1998 r. w sprawie nadania statutu
Wojskowej Agencji Mieszkaniowej, Dz.U. 1998 r., Nr 86, poz. 549 ze zm.), który
w § 20 pkt 8 i 10 wymienia jako zadania terenowych oddziałów Agencji
prowadzenie gospodarki budynkami, lokalami użytkowymi itd. oraz administrowanie
zasobem nieruchomości Agencji, a § 20 pkt 12 prowadzenie innej działalności
gospodarczej.
Na podstawie art. 19 ust. 1 i 2 u.z.S.Z. Agencja prowadzi samodzielną
gospodarkę finansową oraz ma własne przychody, obejmujące m.in. wpływy z opłat
czynszowych za kwatery i lokale mieszkalne oraz najem i dzierżawę lokali
użytkowych, a także dzierżawę gruntów, należności z tytułu sprzedaży kwater, lokali
mieszkalnych i użytkowych oraz przychody z działalności gospodarczej.
W świetle przytoczonych unormowań uzasadniony jest pogląd, że działalność
Agencji wykonywana jako gospodarowanie zasobami mieszkaniowymi (w ramach
gospodarowania mieniem Skarbu Państwa powierzonym Agencji – art. 16 ust. 1 pkt
1 u.z.S.Z.), w formach przewidzianych w ustawie o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych,
stanowi działalność gospodarczą w rozumieniu art. 8 ust. 2 i 3 u.k.s.c. Omawiana
działalność ma wskazane cechy charakteryzujące ją jako działalność gospodarczą,
gdyż wykonywanie przez Agencję zadań w zakresie gospodarowania zasobami
mieszkaniowymi ma stały, profesjonalny charakter, jest powtarzalne i
podporządkowane zasadzie racjonalnego gospodarowania, stanowi działanie na
własny rachunek (art. 19 ust. 1 u.z.S.Z.) oraz polega na uczestnictwie w obrocie
gospodarczym (por. formy gospodarowania mieniem Skarbu Państwa wskazane w
art. 17 u.z.S.Z.). Z tego względu Agencja jest zaliczana do podmiotów, które mogą
mieć status przedsiębiorcy w rozumieniu przepisów o postępowaniu odrębnym w
sprawach gospodarczych (art. 4792
§ 1 k.p.c.).
Podkreślić należy, że zadania i funkcje Agencji w zakresie gospodarowania
zasobami mieszkaniowymi są bardzo zbliżone do tych, jakie wykonuje i pełni gmina,
gospodarując zasobem mieszkaniowym, w celu stworzenia warunków do
zaspokajania potrzeb mieszkaniowych wspólnoty samorządowej (art. 4 ust. 1 i art.
20 i nast. ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie prawa lokatorów,
mieszkaniowym zasobie gminy i zmianie kodeksu cywilnego, Dz.U. 2001 r., Nr 71,
poz. 733 ze zm.). Można więc twierdzić, że skoro uzasadnione jest postrzeganie
działalności gminy w zakresie gospodarowania zasobem mieszkaniowym gminy,
jako działalności gospodarczej w rozumieniu art. 8 ust. 2 u.k.s.c., to uzasadnione
jest takie samo traktowanie działań Agencji w zakresie gospodarowania zasobem
mieszkaniowym na podstawie ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych. Podstawy
do odmiennej oceny w tym zakresie nie może stanowić okoliczność, że
gospodarowanie zasobem mieszkaniowym celem zaspokojenia potrzeb wspólnoty
samorządowej dla gminy jest tylko jednym z jej zadań własnych (art. 7 ust. 1 ustawy
z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, jedn. tekst: Dz.U. z 2001 r. Nr 142,
poz. 1591 ze zm.), natomiast działalność Agencji w zakresie gospodarowania
zasobem mieszkaniowym jej powierzonym stanowi działalność o charakterze
podstawowym. Jak trafnie podniósł Sąd Okręgowy, art. 8 ust. 2 i 3 u.k.s.c. nie
różnicują spraw dotyczących działalności gospodarczej prowadzonej przez
podmioty wskazane w tych przepisach z punktu widzenia tego, czy dana
działalność gospodarcza jest tylko jednym z zadań własnych danego podmiotu, czy
też stanowi zasadniczą część tych zadań.
Należy też przywołać zapatrywanie Sądu Najwyższego, który analizując
pojęcie działalności gospodarczej w rozumieniu art. 8 u.k.s.c. skłaniał się do jego
szerokiego rozumienia. Przeciwstawiał mu pojęcie działalności społecznej,
naukowej, oświatowej, kulturalnej, dobroczynnej, samopomocowej oraz z zakresu
opieki społecznej, o której mowa w art. 9 ust. 1 u.k.s.c. w kontekście zwolnienia od
opłat sądowych organizacji społecznych, stanowiącej przykład działalności
„niegospodarczej” (postanowienia z dnia 30 kwietnia 1998 r., III CKN 454/97, nie
publ. i z dnia 22 sierpnia 2001 r., V CKN 756/00, "Izba Cywilna" 2002, nr 1,
s. 64). (...)
Uznanie, że realizacja przez Agencję zadań z zakresu gospodarowania
zasobami mieszkaniowymi, zgodnie z przepisami ustawy o zakwaterowaniu,
stanowi działalność gospodarczą w rozumieniu art. 8 ust. 2 i 3 u.k.s.c., nie
przesądza kwestii, czy Agencja, która wykonując prawo własności przysługujące
Skarbowi Państwa wystąpiła z powództwem o opróżnienie lokalu (powództwem
windykacyjnym) ma obowiązek uiszczania opłat sądowych. Udzielenie odpowiedzi
wymaga uprzedniego rozstrzygnięcia zagadnienia kwalifikacji czynności
uprawnionego podmiotu, zmierzającej do zachowania prawa, jako związanej z
prowadzoną przez ten podmiot działalnością gospodarczą. Zagadnienie to było
przedmiotem wypowiedzi Sądu Najwyższego, który na tle art. 8 ust. 2 u.k.s.c.
wyraził w odniesieniu do gminy pogląd, że w sprawach z powództwa
windykacyjnego gmina korzysta ze zwolnienia od opłat sądowych (postanowienie z
dnia 9 maja 2002 r., II CZ 33/02, nie publ.). Pogląd ten, niewątpliwie oparty na
przyjęciu, że sprawa z powództwa windykacyjnego nie jest sprawą dotyczącą
działalności gospodarczej prowadzonej przez gminę, nie został bliżej uzasadniony.
Problem wykładni pojęcia roszczeń (spraw) związanych z działalnością
gospodarczą był podejmowany w orzecznictwie Sądu Najwyższego także na tle
innych unormowań, w szczególności art. 4791
k.p.c. (uchwała z dnia 11 czerwca
1992 r., III CZP 64/92, OSNCP 1992, nr 12, poz. 225 oraz wyrok z dnia 18 grudnia
1996 r., I CKN 28/96, OSNC 1997, nr 4, poz. 44). W uchwale z dnia 11 czerwca
1992 r. Sąd Najwyższy wskazał, że czynności podejmowane przez podmiot
gospodarczy (przedsiębiorcę) trzeba uznać za wchodzące w zakres jego
działalności gospodarczej wówczas, gdy pozostają w normalnym, funkcjonalnym
związku przyczynowym z tą działalnością, a w szczególności są podejmowane w
celu realizacji zadań związanych z przedmiotem działalności tego podmiotu.
Węższe ujęcie roszczeń związanych z działalnością gospodarczą przedstawione
zostało natomiast w uchwale składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 14
maja 1998 r., III CZP 12/98 (OSNC 1998, nr 10, poz. 151), w której w związku z art.
118 k.c. stwierdzono, że określenie „związane z działalnością gospodarczą” nie
może być rozumiane w ten sposób, że chodzi tu o jakikolwiek związek z
prowadzoną działalnością gospodarczą.
Kwestia, czy sprawa w której Agencja dochodzi roszczenia windykacyjnego i
domaga się opróżnienia lokalu, jest sprawą dotyczącą działalności gospodarczej
prowadzonej przez Agencje w ramach gospodarowania zasobem mieszkaniowym
na podstawie ustawy o gospodarowaniu tym zasobem, wymaga bliższego
odniesienia do form realizacji przez Agencję jej zadań w powyższym zakresie.
Zgodnie z art. 14 ust. 1 u.z.S.Z., o czym była już mowa, Agencja wykonuje co do
określonych gruntów, budynków i lokali mieszkalnych prawo własności
przysługujące Skarbowi Państwa. Podstawowym zadaniem Agencji jest
gospodarowanie powierzonym jej mieniem Skarbu Państwa (art. 16 ust. 1 pkt 1
u.z.S.Z.). Wprawdzie wśród form realizacji tego zadania, wskazanych w art. 17
u.z.S.Z. nie zostały wymienione czynności zmierzające do zachowania praw
przysługujących Skarbowi Państwa, jednak taka forma wypełniania omawianego
zadania wynika z faktu powierzenia Agencji wykonywania prawa własności
przysługującej Skarbowi Państwa, a ponadto z faktu, że obejmując we władanie
składniki mienia Skarbu Państwa Agencja wstępuje w prawa i obowiązki z nim
związane w stosunku do Skarbu Państwa i osób trzecich (art. 15 ust. 1 u.z.S.Z.).
Gospodarowanie zasobem mieszkaniowym przez Agencję stanowi jej
podstawowe zadanie, będące przy tym formą działalności gospodarczej,
dochodzenie zaś praw przysługujących Skarbowi Państwa, do składników zasobu,
w tym również dokonywanie czynności zachowawczych, pozostaje w funkcjonalnym
związku z wymienionym zadaniem. Jeżeli zatem Agencja, realizując roszczenie
windykacyjne przysługujące Skarbowi Państwa, wszczyna postępowanie o eksmisję
z lokalu, to tym samym dokonuje czynności objętej zakresem zadania w postaci
gospodarowania zasobem mieszkaniowym. Dlatego sprawa o eksmisję, w której
powyższe roszczenie może podlegać ochronie, jest sprawą dotyczącą działalności
gospodarczej prowadzonej przez Agencję w ramach gospodarowania zasobem
mieszkaniowym. Rozstrzygające znaczenie ma to, że Agencja dochodzi ochrony
prawa własności Skarbu Państwa do składnika zasobu mieszkaniowego, którym
gospodarowanie należy do jej zadań. Realizacja roszczenia windykacyjnego w
sprawie o opróżnienie lokalu wchodzącego w skład zasobu mieszkaniowego,
którym Agencja gospodaruje, umożliwia jej bowiem wykonywanie tego zadania, a
tym samym prowadzenie działalności gospodarczej w tym zakresie.
Zgodnie z poglądem Sądu Najwyższego wyrażonym w uzasadnieniu uchwały
z dnia 11 października 1996 r., III CZP 110/96, wszczęcie postępowania sądowego
lub uczestniczenie w nim, gdy przedmiot postępowania dotyczy lokalu gminy,
należy do czynności wchodzących w zakres administrowania zasobami
mieszkalnymi gminy. Przy stosowaniu art. 8 ust. 2 u.k.s.c. sprawy nie podlegają
zróżnicowaniu w zależności od treści roszczeń i ich podstawy faktycznej. Z tego
punktu widzenia jest rzeczą obojętną, czy sprawa dotyczy najmu lokalu
użytkowego, posiadania bezumownego lokalu użytkowego, eksmisji i zasądzenia
należności związanych z umową najmu lokalu mieszkalnego, czy też roszenia o
ustalenie wstąpienia w stosunek najmu lokalu mieszkalnego, które jest związane z
rozstrzygnięciem o istnieniu stosunku umownego dotyczącego lokalu należącego
do zasobów mieszkaniowych gminy.
Uwzględniając przytoczoną argumentację można sformułować wniosek, że
sprawa należy do zakresu gospodarowania zasobem mieszkaniowym gminy także
wówczas, gdy gmina, powołując się na przysługujące jej prawo własności lokalu,
występuje z roszczeniem windykacyjnym i żąda opróżnienia lokalu wchodzącego w
skład zasobu mieszkaniowego gminy. Odniesienie takiego kierunku wykładni do
sytuacji, w której Agencja – wykonując prawo własności Skarbu Państwa –
występuje z roszczeniem windykacyjnym i żądaniem opróżnienia lokalu
wchodzącego w skład zasobu mieszkaniowego, potwierdza tezę, że sprawa
wszczęta takim roszczeniem jest sprawą dotyczącą działalności gospodarczej
prowadzonej przez Agencję, polegającą na gospodarowaniu zasobami
mieszkaniowymi na podstawie ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych (art. 8 ust. 2
i 3 u.k.s.c.).
Mając to na względzie, Sąd Najwyższy na podstawie art. 390 k.p.c.
rozstrzygnął przedstawione zagadnienie prawne, jak w uchwale.