Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III CZ 32/07
POSTANOWIENIE
Dnia 13 września 2007 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Marian Kocon (przewodniczący)
SSN Krzysztof Pietrzykowski (sprawozdawca)
SSN Katarzyna Tyczka-Rote
w sprawie z wniosku K.M. o wyłączenie sędziów Sądu
Rejonowego w B. i sędziów Sądu Okręgowego w T.
w sprawie z wniosku M.M.
przy uczestnictwie K. M., K.M. i E. K.
o uzupełnienie działu spadku,
po rozpoznaniu w Izbie Cywilnej ma posiedzeniu niejawnym
w dniu 13 września 2007 r.,
zażalenia uczestniczki K. M. na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 27 kwietnia 2007 r.,
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
2
Sąd Apelacyjny postanowieniem z dnia 27 kwietnia 2007 r. oddalił wniosek
K.M. o wyłączenie sędziów Sądu Rejonowego w B. i sędziów Sądu Okręgowego
w T. w sprawie z wniosku M.M. z udziałem K. M., K.M. i E. K. o uzupełnienie
działu spadku, sygn. akt I Ns …/06.
Wnioskodawczyni w zażaleniu na postanowienie Sądu Apelacyjnego
zarzuciła naruszenie art. 325 i art. 328 § 2 w związku z art. 13 § 2 k.p.c., art. 233 §
1 w związku z art. 13 § 2 k.p.c. oraz art. 49 i art. 52 § 2 w związku z art. 13 § 2
k.p.c. przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, a także inne istotne
uchybienia procesowe, w tym brak pouczenia K. M. o środku odwoławczym oraz
niedopuszczalną tożsamość uzasadnień postanowień […], a w szczególności
pominięcie lub przeinaczenie sformułowań zawartych we wniosku o wyłączenie
oraz jego uzupełnieniu.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Zarzut naruszenia art. 325 i 328 § 2 w związku z art. 13 § 2 k.p.c. jest
niezasadny. Wprawdzie Sąd Apelacyjny nie wskazał w sentencji postanowienia
imion i nazwisk wszystkich sędziów, których dotyczył wniosek (podał te dane
dopiero w uzasadnieniu), jednak nie można z tego wywodzić, że w sentencji brak
konkretyzacji przedmiotu rozstrzygnięcia. Niewątpliwie przedmiot ten został
dostatecznie skonkretyzowany, rozstrzygnięto bowiem o oddaleniu wniosku
o wyłączeniu sędziów Sądu Rejonowego w B. i sędziów Sądu Okręgowego w T.
Należy także podnieść, że nietrafny jest zarzut, iż uzasadnienie postanowienia nie
spełnia wymagań stawianych w art. 328 § 2 (stosowanego w sprawie w związku z
art. 361 i w związku z art. 13 § 2 k.p.c.). Treść uzasadnienia jednoznacznie
wskazuje, jakie były motywy oddalenia wniosku.
Nie zasługuje na uwzględnienie drugi z zarzutów dotyczący naruszenia art.
233 § 1 w związku z art. 13 § 2 k.p.c. W zażaleniu nie wskazano, które dowody
zostały przez Sąd ocenione z naruszeniem zasad oceny dowodów, określonych
w przepisach art. 233 § 1 k.p.c. Na pewno potwierdzeniem tezy o istnieniu podstaw
do wyłączenia Sędziów Sądu Rejonowego i Sądu Okręgowego nie są załączone do
wniosku kopie lub odpisy orzeczeń, które wnioskodawczyni uznaje za niekorzystne
3
dla siebie lub wadliwe. Wbrew jej twierdzeniom, nie uzasadnia wniosku o
wyłączenie sędziego także treść rozmowy rzekomo przypadkowo nagranej
telefonem komórkowym. Przeciwnie, treść tej rozmowy w wymowny sposób
świadczy o zachowaniu wnioskodawczyni wobec sędziego, o którego wyłączenie
następnie wniosła. Należy wskazać, że podniesione w zażaleniu uchybienia w toku
postępowania (nawet w razie prawdziwości tego zarzutu, czego, wbrew
twierdzeniom wnioskodawczyni, w żaden sposób nie wykazano) nie stanowią
podstawy do wyłączenia sędziego. Pogląd taki wypowiedział Sąd Najwyższy m. in.
w postanowieniach z dnia 11 lutego 2000 r., I CO 79/99, z dnia 3 września 2003 r.,
II CO 11/03 i z dnia 6 listopada 2002 r., III CO 8/02.
Nietrafny jest także zarzut dotyczący błędnej wykładni i niewłaściwego
zastosowania art. 49 i 52 § 2 k.p.c. Całkowicie bezpodstawne jest twierdzenie, że
w sprawie o wyłączenie sędziego (oraz wyłączenie innego sędziego od orzekania
o wyłączeniu danego sędziego), sędziowie objęci wnioskiem są w istocie, obok
wnioskodawcy i stron procesowych, quasi-stronami postępowania. Wadliwość tej
tezy jest oczywista na tle przepisów postępowania określających podstawy i tryb
wyłączenia sędziego. Próba wykazania, że sędzia, którego wniosek dotyczy, staje
się quasi-stroną postępowania, świadczy o wadliwym rozumieniu przez
wnioskodawczynię istoty postępowania o wyłączenie sędziego.
Bezpodstawne są podniesione w zażaleniu twierdzenia podważające
znaczenie złożonych przez sędziów wyjaśnień i podnoszące naruszenie w związku
z tym zarówno art. 52 § 1, jak i art. 233 § 1 k.p.c. Zasadniczo nietrafne jest także
oczekiwanie innego sposobu i zakresu wyjaśnień sędziów objętych wnioskiem
o wyłączenie w sytuacji, w której, zdaniem sędziego, między nim a jedną ze stron
lub jej przedstawicielem zachodzi stosunek osobisty tego rodzaju, że mógłby
wywołać wątpliwości co do jego bezstronności. Oznaczałoby to obciążenie sędziów
swoistym dowodem na okoliczność negatywną, to znaczy koniecznością
wykazywania, że nie zachodzą okoliczności wymienione w art. 49 k.p.c. Nie można
pomijać, że sędzia ma zagwarantowaną w art. 49 k.p.c. możliwość zgłoszenia
żądania wyłączenia. Jeżeli więc stwierdzi, że zachodzą wątpliwości do jego
bezstronności, może w każdym czasie zażądać wyłączenia go z dalszego
rozpoznania sprawy.
4
W orzecznictwie Sądu Najwyższego utrwalony jest pogląd, że rozstrzygająca
o zasadności wniosku o wyłączenie sędziego jest treść jego oświadczenia
(postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 5 marca 2004 r., I CZ 15/04). Także
w postanowieniach z dnia 20 listopada 2001 r., III CO 7/01, z dnia 20 listopada
2001 r., III CO 8/01, oraz z dnia 6 listopada 2002 r., III CO 7/02, Sąd Najwyższy
wyraził zapatrywanie, że o zasadności wyłączenia sędziego z przyczyn określonych
w art. 49 k.p.c. rozstrzygające są wyjaśnienia sędziego, którego wniosek dotyczy.
Wprawdzie w kilku postanowieniach wskazano na potrzebę szerszego
ustosunkowania się przez sędziego w swych wyjaśnieniach do zarzutów strony
wnoszącej o wyłączenie sędziego, ale takie szersze wyjaśnienie może mieć
miejsce w razie podania skonkretyzowanych zarzutów zachowania mającego
świadczyć o wątpliwościach co do bezstronności sędziego. Nie spełniają tego
wymagania twierdzenia zamieszczone w zażaleniu i załączniki złożone do wniosku
o wyłączenie.
Zarzut „także innych istotnych uchybień procesowych” dotyczy nie
postanowienia Sądu Apelacyjnego, ale czynności podjętych po wydaniu tego
postanowienia, a konkretnie – braku pouczenia o możliwości złożenia zażalenia.
Ponadto, nawet w razie prawdziwości tego zarzutu – choć wnioskodawczyni ma
profesjonalnego pełnomocnika i zapewne Sąd nie pouczył jej z tego powodu – nie
budzi wątpliwości, że prawo wnioskodawczyni do wniesienia zażalenia nie doznało
w niniejszej sprawie uszczerbku, skoro wniosła ona zażalenie do Sądu
Najwyższego.
Zażalenie podlegało więc oddaleniu na podstawie art. 39814
k.p.c. w związku
z art. 3941
§ 2 i 3 k.p.c.
db
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13