Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CZ 2/08
POSTANOWIENIE
Dnia 29 stycznia 2008 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Irena Gromska-Szuster (przewodniczący)
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz
SSA Michał Kłos (sprawozdawca)
ze skargi wnioskodawczyni
o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym postanowieniem
Sądu Okręgowego w B.
z dnia 30 marca 2004 r., sygn. akt II Ca (…)
w sprawie z wniosku E. Ś.
przy uczestnictwie D. J. O., W. K., A. S., D. O., M. Ot., T. L. K. i W. K.
o dział spadku,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 29 stycznia 2008 r.,
zażalenia wnioskodawczyni
na postanowienie Sądu Okręgowego w B. z dnia 26 października 2007 r., sygn. akt II Ca
(…),
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
Zaskarżonym postanowieniem Sąd Okręgowy w B. odrzucił skargę E. Ś. o
wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym postanowieniem tego Sądu w
sprawie II Ca (…). Sąd wskazał, że wnioskodawczyni w skardze powołała się na
podstawę wznowienia z art. 403 § 2 k.p.c. W trakcie prowadzonego przez nią
postępowania o wydanie nieruchomości przyznanej jej mocą postanowienia kończącego
postępowanie, o którego wznowienie wniosła, okazało się, że posadowiony na tej
2
nieruchomości budynek stanowi część budynku usytuowanego również na terenie
nieruchomości sąsiedniej. Pogląd ten wyraził Sąd Apelacyjny w uzasadnieniu wyroku
zapadłego w sprawie l ACa (…). W ocenie skarżącej oznacza to, że w skład dzielonego
majątku spadkowego, powinna wejść jedynie nieruchomość niezabudowana, co
uzasadnia obliczenie na nowo wartości przedmiotu spadku i wysokości spłat. Zdaniem
Sądu Okręgowego, w sprawie nie zachodzi podstawa wznowienia objęta art. 403 § 2
k.p.c. Stan faktyczny istniejący na gruncie był przedmiotem oceny Sądu Okręgowego w
sprawie II Ca (…). Okoliczność, że budynek posadowiony jest na terenie nieruchomości
objętej działem oraz nieruchomości sąsiedniej była podnoszona w apelacji uczestników i
apelacja ta została oddalona. Odmienna ocena prawna innego sądu nie jest podstawą
wznowienia postępowania. Kierując się powyższymi przesłankami oraz treścią art. 410 §
1 k.p.c., Sąd Okręgowy uznał, że skarga podlega odrzuceniu.
W zażaleniu na powyższe postanowienie skarżąca zarzuciła naruszenie art. 403 §
1 pkt 3 k.p.c. mające istotny wpływ na wynik sprawy poprzez uznanie, że wyrok
dotyczący tego samego stanu faktycznego wydany przez inny sąd, zawierający
krańcowo odmienne ustalenia w zakresie stanu faktycznego, nie stanowi okoliczności
faktycznej uzasadniającej wznowienie postępowania, podczas gdy strona nie mogła
skorzystać z tych ustaleń w toczącym się postępowaniu, a mają one zasadnicze
znaczenie dla jej sytuacji prawnej oraz poprzez uznanie, że kwestia podnoszona przez
skarżącą byłą przedmiotem rozważań sądu w sprawie II Ca (…), podczas gdy sąd w
tamtej sprawie nie zajmował się problemem budynku jako części składowej
nieruchomości, a wyłącznie rozważał, czy nakłady poczynione na nieruchomość
wchodzą w skład spadku.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Przedmiotowa skarga oparta została na podstawie wznowienia określonej w art.
403 § 2 k.p.c. Jak stanowi powyższy przepis, można żądać wznowienia w razie
późniejszego wykrycia takich okoliczności faktycznych lub środków dowodowych, które
mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy, a z których strona nie mogła skorzystać w
poprzednim postępowaniu. Należy zgodzić się z twierdzeniem, że w sprawie l ACa (…)
Sąd Apelacyjny w B. wyraził odmienny pogląd prawny, niż ten, który legł u podstaw
postanowienia w sprawie II Ca (…). Stanowiska obu sądów zajęte zostały na gruncie
stanu faktycznego, który obu tym sądom był znany i sprowadzał się do konstatacji, że
budynek posadowiony został na terenie dwóch sąsiadujących ze sobą nieruchomości, w
tym na terenie nieruchomości objętej działem. Sytuacja, w której w dwóch różnych
3
postępowaniach sądy zajęły odmienne stanowiska prawne, nie jest objęta podstawą
wznowienia, o której mowa w art. 403 § 2 k.p.c. Po pierwsze bowiem, nie należy do kręgu
okoliczności faktycznych. Po drugie, fakt posadowienia budynku na obu działkach był
uczestnikom postępowania działowego znany, co przyznaje skarżąca w uzasadnieniu
zażalenia. Okoliczność ta wynikała ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego,
ustalona bowiem została przez biegłego, który stwierdził, że na spadkowej działce
znajduje się część budynku, obejmująca pomieszczenia administracyjne, biurowe,
usługowe oraz część sali kinowej. Zgodnie z art. 684 k.p.c. kognicją sądu w postępowaniu
o dział spadku objęte jest ustalenie z urzędu składu i wartości majątku spadkowego,
będącego przedmiotem działu. Do sądu zatem należało dokonanie odpowiedniej
kwalifikacji prawnej tego stanu faktycznego. Co więcej, twierdzenie, że ten stan rzeczy
winien zostać uwzględniony w orzeczeniu ustalającym wartość masy spadkowej było
przedmiotem apelacji uczestników. Podnosili oni, że w skład spadku wchodzi tylko
działka, budynek zaś jest przedmiotem nakładu Skarbu Państwa. W oparciu o powyższe
twierdzenie zarzucali naruszenie art. 684 k.p.c., polegające na braku należytego ustalenia
składu i wartości majątku spadkowego pozostałego po H. i M. małżonkach K., wnosząc o
zmianę zaskarżonego postanowienia i ustalenie, że w skład tego majątku wchodzi
jedynie działka gruntu. Apelacja ta została oddalona zgodnie ze stanowiskiem
wnioskodawczyni. Jak wynika z uzasadnienia postanowienia zapadłego w sprawie II Ca
(…), zarzuty dotyczące faktu posadowienia budynku na obu działkach sąd ten uznał za
spóźnione w rozumieniu art. 381 k.p.c. i nieudowodnione. Nie jest to zatem okoliczność,
z której wnioskodawczyni nie mogła skorzystać w tym postępowaniu w rozumieniu art.
403 § 2 k.p.c.
W tej sytuacji należy zgodzić się z poglądem, że skarga nie opiera się na
ustawowej podstawie wznowienia. Mając powyższe względy na uwadze, jak również
treść art. 3941
§ 3 w zw. z art. 39814
W zw. z art. 13 § 2 k.p.c., należało orzec jak w
sentencji.