Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CSK 421/07
POSTANOWIENIE
Dnia 6 marca 2008 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Zbigniew Strus (przewodniczący)
SSN Mirosław Bączyk
SSN Antoni Górski (sprawozdawca)
w sprawie z wniosku Miasta W.
przy uczestnictwie B. K., M. K. i Z. K.
o wpis,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 6 marca 2008 r.,
skargi kasacyjnej wnioskodawcy
od postanowienia Sądu Okręgowego w W. z dnia 12 kwietnia 2007 r., sygn. akt V Ca
(…),
oddala skargę kasacyjną.
Uzasadnienie
Referendarz sądowy uwzględnił wniosek Miasta W. i w dniu 5 stycznia 2006 r.
wykreślił spadkobierców F. K., wpisanych w księdze wieczystej (…)/4 jako właściciele
nieruchomości zabudowanej, położonej w W. przy ul. K., a w ich miejsce wpisał Miasto
W., którego prawa własności do tej nieruchomości zostały stwierdzone w decyzji
komunalizacyjnej Wojewody X. z dnia 18 maja 1992 r. nr (…). Skarga B. K. na to
orzeczenie nie została uwzględniona przez Sąd Rejonowy dla Miasta W., który
postanowieniem z dnia 16 października 2006 r. utrzymał w mocy wpis dokonany przez
referendarza. Na skutek apelacji B. K. od tego rozstrzygnięcia, Sąd Okręgowy w W.
postanowieniem z dnia 12 kwietnia 2007 r. zmienił je i oddalił wniosek Miasta W.,
nakazując jednocześnie wykreślenie wpisu dokonanego w dniu 5 stycznia 2006 r. Sąd
2
ten ustalił, że wpis własności do przedmiotowej księgi wieczystej na rzecz F. K. został
dokonany w 1947 r., a w dniu 31 maja 2001 r. wpisano do niej jako właścicieli jego
spadkobierców w osobach B. K., M. B. K. i Z. K. – do 1/3 części każdego z nich.
Zdaniem tego Sądu, okoliczność, że własność nieruchomości była wpisana na rzecz
osób fizycznych, powinna stanowić przeszkodę do dokonania wpisu w księdze zgodnie
z wnioskiem Miasta W., opartym wyłącznie na dokumencie w postaci decyzji
komunalizacyjnej Wojewody X. Wnioskodawca powinien bowiem wykazać –
odpowiednimi dokumentami – kolejność nabywania własności nieruchomości, w
szczególności zaś przedłożyć dokument, z którego wynikałoby, że w dacie wejścia w
życie ustawy komunalizacyjnej z dnia 10 maja 1990 r. nieruchomość ta należała do
Skarbu Państwa. Skoro zaś wnioskodawca takiego dokumentu nie przedłożył, trzeba
uznać, że Sąd Rejonowy dokonał wpisu mimo istniejącej przeszkody, a dodatkowo
wykroczył poza kompetencje sądu wieczystoksięgowego, czyniąc własne ustalenie co
do prawa własności. Dlatego też Sąd Okręgowy zmienił orzeczenie Sądu I – ej Instancji i
oddalił wniosek.
W skardze kasacyjnej od tego postanowienia wnioskodawca zarzucił naruszenie art.
6269
k.p.c. i wnosił o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania,
ewentualnie o „wydanie orzeczenia co do istoty sprawy, uwzględniające wniosek o wpis z
dnia 27 lipca 2005 r.”
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Dla dokonywania wpisów w księdze wieczystej fundamentalne znaczenie mają
zwłaszcza dwa przepisy: art. 34 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i
hipotece (t. jed.: Dz. U. z 2001 r. Nr 124, poz. 1361, ze zm. – dalej: „u.k.w.h.”) oraz art. 6268
§ 2 k.p.c. Zgodnie z pierwszym z nich, wpis może nastąpić, jeżeli następstwo prawne po
osobie wpisanej jako właściciel zostało wykazane odpowiednimi dokumentami (zasada
udokumentowania wpisu). Stosownie do drugiego, rozpoznając wniosek o wpis, sąd bada
jedynie treść i formę wniosku, dołączonych do wniosku dokumentów oraz treść księgi
wieczystej (zasada ograniczonej kompetencji sądu wieczystoksięgowego). Sąd Okręgowy
prawidłowo ocenił, że Sąd Rejonowy, utrzymując w mocy wpis prawa własności na rzecz
wnioskodawcy, przekroczył obie te zasady. Skoro w księdze widniał wpis na rzecz osób
fizycznych, to nie można było przyjąć, przed uregulowaniem kwestii własności i uprzednim
wpisaniem do niej Skarbu Państwa, że nieruchomość była jednak własnością państwową, a
na skutek komunalizacji stała się własnością wnioskodawcy, gdyż to naruszało zasadę
udokumentowania wpisu wyrażoną w art. 34 u.k.w.h.. Z kolei czynienie samodzielnych
3
ustaleń, wbrew treści istniejącego w księdze wpisu, co do przynależności nieruchomości do
Skarbu Państwa, a potem do gminy, uchybiało zasadzie ograniczonej kompetencji sądu
wieczystoksięgowego z art. 6268
§ 2 k.p.c., a nadto godziło w zasady jawności materialnej
wpisu oraz rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych (art. 3 i art. 5 u.k.w.h). Dlatego też,
wbrew zastrzeżeniom skargi kasacyjnej, Sąd Okręgowy prawidłowo zmienił orzeczenie
Sądu I –ej Instancji i oddalił wniosek o dokonanie wpisu do księgi wieczystej prawa
własności na rzecz gminy, gdyż ta nie doprowadziła do uporządkowania wpisów w księdze
tak, aby z dokumentów wynikało, że nieruchomość należała do Skarbu Państwa i podlegała
komunalizacji. Obrana przez wnioskodawcę „droga na skróty” była niedopuszczalna
i słusznie została zakwestionowana przez Sąd Okręgowy. Podniesiony w skardze
kasacyjnej zarzut uchybienia art. 6269
k.p.c. był więc niezasadny, co skutkowało jej
oddalenie (art. 39814
k.p.c.).