Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CSK 461/07
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 7 maja 2008 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Stanisław Dąbrowski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Gerard Bieniek
SSN Barbara Myszka
Protokolant Anna Banasiuk
w sprawie z powództwa M, Spółki z ograniczoną
odpowiedzialnością w W,
przeciwko A,Ł. i Al., G.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Cywilnej w dniu 7 maja 2008 r.,
skargi kasacyjnej pozwanych
od wyroku Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 24 kwietnia 2007 r.,
oddala skargę kasacyjną.
2
Uzasadnienie
Sąd Okręgowy w P. wyrokiem z dnia 26 września 2006 r. zasądził od
pozwanych A. G. i A. Ł. na rzecz strony powodowej - M. Spółki z o.o. kwotę
70.815,44 zł z ustawowymi odsetkami. Sąd ten poczynił następujące ustalenia
faktyczne. W grudniu 2002 r. W. spółka z o.o. w której pozwana A. G. była
prezesem zarządu a pozwana A. Ł. członkiem zarządu, zakupiła u powódki szereg
towarów i nie zapłaciła należności w terminie. W styczniu 2003 r. pozwane
zawiadomiły pisemnie powódkę o problemach lokalowych, finansowych
i zawieszeniu działalności w związku z szukaniem inwestora, mogącego uzdrowić
sytuację Spółki. Dnia 5 lutego 2003 r. pozwane sprzedały swoje udziały w spółce
W. i złożyły rezygnację z pełnienia funkcji w zarządzie. Wobec braku zapłaty
należności powódka skierowała pozwy do sądu i uzyskała dwa nakazy zapłaty
przeciwko spółce W. w dniu 7 kwietnia 2003 r. na kwotę 39.732,88 zł i w dniu 15
kwietnia 2003 r. na kwotę 25.476,36 zł z odsetkami. Egzekucja tych należności
okazała się bezskuteczna wobec braku majątku Spółki, wobec czego komornik
umorzył postępowania egzekucyjne. Pozwane wezwane w kwietniu 2004 r. do
zapłaty kwot, wynikających z nakazów zapłaty odmówiły, wyjaśniając, że nie są już
członkami zarządu spółki W.
Sąd Okręgowy powołując się na treść art. 299 k.s.h stwierdził, że powódka
wykazała odpowiedzialność pozwanych co do zasady wobec pełnienia przez nie
funkcji w zarządzie spółki W. oraz bezskuteczność egzekucji prowadzonej przeciw
Spółce.
Na skutek apelacji pozwanych Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 24 kwietnia
2007 r. zmienił wyrok Sądu Okręgowego jedynie co do odsetek ustawowych, które
zasądził od dnia 24 kwietnia 2004 r., to jest od dnia wezwania pozwanych do
zapłaty, zaś w pozostałej części apelację oddalił.
W ocenie Sądu Apelacyjnego Sąd Okręgowy zasadnie uwzględnił
powództwo, prawidłowo ustalił stan faktyczny i zastosował do niego art. 299 k.s.h.
Trudności Spółki W. w zaspokajaniu wierzycieli nie miały charakteru przejściowego
lecz stały. Spółka nigdy nie podjęła działalności i nie odzyskała płynności
3
finansowej. Pozwane winne były zgłosić wniosek o ogłoszenie upadłości. Z
wnioskiem takim nie wystąpiły. W toku postępowania nie wykazały też, że spełniły
przesłanki opisane w art. 299 § 2 k.s.h. warunkujące uwolnienie od
odpowiedzialności o której mowa w §1 tegoż przepisu.
Sąd Apelacyjny rozważał także kwestię odmowy przeprowadzenia przez sąd
pierwszej instancji dowodu z zeznań zgłoszonych przez pozwane świadków i nie
uznał uchybienia Sądu Okręgowego w tym zakresie, gdyż pozwane nie dochowały
terminu podania adresu świadków i zamiast po 7 dniach wymóg ten spełniły po
8 miesiącach, co wobec wskazania sankcji z art. 207 § 3 k.p.c. skutkowało
oddaleniem wniosku. Nadto świadkowie nie zostali wskazani dla ustalenia
okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy.
W skardze kasacyjnej od wyroku Sądu Apelacyjnego pozwane podniosły
zarzut naruszenia prawa materialnego: art. 299 § 1 k.s.h. poprzez niewłaściwe
zastosowanie w sprawie i przyjęcie, że egzekucja z majątku Spółki okazała się
bezskuteczna, art. 299 § 2 k.s.h. poprzez niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie, że
pozwane nie wykazały, aby nie istniała potrzeba do składania wniosku o upadłość
lub układ, art. 2 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia
24 października 1934 r. poprzez jego niezastosowanie. Skarżące zarzuciły także
naruszenie art. 227 k.p.c. przez oddalenie wniosku dowodowego pozwanych
o przesłuchanie świadków, które to uchybienie mogło mieć istotny wpływ na wynik
sprawy. W uzupełnieniu skargi kasacyjnej pozwane podniosły zarzut naruszenia
przez Sad Apelacyjny art. 378 § 1 k.p.c. i art. 386 § 2 k.p.c. przez ich
niezastosowanie i nieuwzględnienie z urzędu nieważności postępowania przed
Sądem Okręgowym w P. Zdaniem skarżących zachodziła nieważność
postępowania przed Sądem Okręgowym w P. ze względu na sprzeczny
z przepisami prawa skład tego Sądu (art. 379 pkt 4 k.p.c.). Przewodniczyła sędzia
sądu rejonowego, której delegacji do orzekania w Sądzie Okręgowym w P. nie
udzielił ani Minister Sprawiedliwości ani Premier.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
4
Skarga kasacyjna nie zasługuje na uwzględnienie. W postępowaniu
pierwszoinstancyjnym przed Sądem Okręgowym w P. orzekała w tej sprawie sędzia
Sądu Rejonowego M. S., która została delegowana z upoważnienia Ministra
Sprawiedliwości przez Podsekretarza stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości, do
pełnienia obowiązków sędziego w Sądzie Okręgowym w P., z prawem
przewodniczenia w sprawach rozpoznawanych przez sąd pierwszej instancji w
składzie jednego sędziego i dwóch ławników albo w składzie jednego sędziego.
Biorąc pod uwagę osobę delegującego i czasokres delegacji nie zachodziło
uchybienie w składzie Sądu pierwszoinstancyjnego, które mogłoby prowadzić do
nieważności postępowania. Zatem, bezzasadny jest zarzut nieuwzględnienia przez
Sąd Apelacyjny nieważności postępowania ze względu na wadliwy skład Sądu
pierwszej instancji.
Za chybiony uznać także trzeba zarzut naruszenia art. 227 k.p.c. przez
oddalenie wniosków dowodowych pozwanych. Pomijając okoliczność, że trudno
byłoby uznać oddalenie wniosku dowodowego za naruszenie przepisu, którego
treść ogranicza się do określenia co jest przedmiotem dowodu, należy zauważyć,
że skarga kasacyjna jest środkiem zaskarżenia od wyroku Sądu drugiej instancji,
ten zaś Sąd żadnych wniosków dowodowych nie oddalał, gdyż nie były przed nim
składane. Sąd Apelacyjny wskazał tylko odnosząc się do zarzutów apelacji
pozwanych, że wnioski dowodowe pominięte przez Sąd Okręgowy nie dotyczyły
okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Z oceną tą nie sposób się nie
zgodzić. Pozwane wnioskowały o przeprowadzenie dowodów przez Sąd pierwszej
instancji, że w momencie umorzenia postępowania egzekucyjnego Spółka W. miała
majątek w postaci własnych wierzytelności. Zdaniem pozwanych, jest
to jednoznaczne z możliwością zaspokojenia się powódki z tych wierzytelności.
Jednakże pozwane nie próbowały nawet wykazać, że wierzytelności przysługujące
Spółce W. miały jakąkolwiek realną wartość.
Z ustaleń faktycznych poczynionych przed Sądem pierwszej instancji
i aprobowanych przez Sąd Apelacyjny wynika, że Spółka W. w czasie, kiedy
pozwane były członkami jej zarządu zaciągnęła zobowiązania wobec powódki
na dochodzoną w niniejszej sprawie kwotę. Pozwane odmówiły zapłaty działając
w imieniu Spółki W., ze względu na brak środków, ale nie zgłosiły wniosku
5
o ogłoszenie upadłości Spółki. Powódka nie zaspokoiła się gdyż egzekucja
komornicza przeciwko Spółce W. okazała się bezskuteczna. Przy tym stanie
faktycznym oczywiście trafne jest stanowisko Sądów obu instancji co do
odpowiedzialności pozwanych na podstawie art. 299 k.s.h. i nieusprawiedliwione są
zarzuty skargi kasacyjnej co do naruszenia przez Sąd Apelacyjny art. 299 § 1 i 2
k.s.h. oraz art. 2 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia
24 października 1934 r. – Prawo upadłościowe.
Z powyższych względów na mocy art. 39814
k.p.c. Sąd Najwyższy orzekł jak
w sentencji wyroku.