Pełny tekst orzeczenia

Uchwała z dnia 27 czerwca 2008 r., III CZP 54/08
Sędzia SN Jacek Gudowski (przewodniczący, sprawozdawca)
Sędzia SN Zbigniew Strus
Sędzia SN Dariusz Zawistowski
Sąd Najwyższy w sprawie z powództwa „V.B.P.” S.A. w W. przeciwko "G.M.B."
S.A. w G., "N." S.A. w W. i Renacie K. o zwolnienie od egzekucji, po rozstrzygnięciu
w Izbie Cywilnej na posiedzeniu jawnym w dniu 27 czerwca 2008 r. zagadnienia
prawnego przedstawionego przez Sąd Okręgowy w Lublinie postanowieniem z dnia
31 stycznia 2008 r.:
"Czy przepis art. 165 § 2 k.p.c. dotyczy również oddania pozwu w polskiej
placówce operatora publicznego?"
podjął uchwałę:
Przepis art. 165 § 2 k.p.c. ma zastosowanie także do pozwu.
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 5 września 2007 r. Sąd Rejonowy w Lublinie oddalił
powództwo „V.B.P.” S.A. w W. przeciwko Renacie K., "G.M.B." S.A. w G. i „N.” S.A.
w W. o zwolnienie spod egzekucji samochodu marki „Seat Alhambra”, zajętego w
sprawie egzekucyjnej prowadzonej przez komornika sądowego przy Sądzie
Rejonowym w Lublinie, wszczętej na wniosek pozwanej Renaty K. przeciwko
dłużnikowi Jerzemu F.
Rozpoznając apelację strony powodowej, Sąd Okręgowy w Lublinie zwrócił
uwagę, że pozew został wniesiony w polskiej placówce operatora publicznego
przed upływem terminu określonego w art. 841 § 3 k.p.c., ale do Sądu wpłynął już
po jego upływie. W związku z tym powziął poważną wątpliwość wyrażoną w
przytoczonym na wstępie zagadnieniu prawnym, przedstawionym Sądowi
Najwyższemu do rozstrzygnięcia na podstawie art. 390 § 1 k.p.c.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W nauce prawa oraz w judykaturze wyraźnie odróżnia się sytuacje, w których
określone skutki materialnoprawne wywołuje czynność prawna tkwiąca implicite w
podejmowanej czynności procesowej (np. wezwanie do spełnienia świadczenia
zawarte w pozwie, jeżeli powód wcześniej nie wezwał pozwanego do spełnienia
żądanego świadczenia), od sytuacji, w których prawo materialne wiąże określone
skutki bezpośrednio z samą czynnością procesową (np. art. 123 § 1 pkt 1 k.c.).
W pierwszym wypadku skutki materialnoprawne podjętej czynności oraz czas
ich wystąpienia określa się według przepisów prawa materialnego (por. art. 61 k.c.,
z wyjątkiem przewidzianym np. w art. 563 § 3 k.c.). Jeżeli zatem wezwanie do
spełnienia świadczenia, o którym mowa w art. 455 k.c., zostało zawarte w pozwie,
jego skutek następuje z chwilą doręczenia pozwanemu odpisu pozwu.
W dawniejszym orzecznictwie wskazywano również, że skutek ten występuje już w
chwili wytoczenia powództwa, ale odstąpiono od tego stanowiska (por. np.
orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 31 stycznia 1962 r., 3 CR 524/61, OSNCP
1963, nr 3, poz. 66, i z dnia 24 listopada 1962 r., III PR 55/62, OSPiKA 1963, nr 9,
poz. 239, z dnia 7 września 1965 r., I CR 183/65, "Przegląd Ustawodawstwa
Gospodarczego" 1966, nr 4, s. 135, lub wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 maja
1980 r., II CR 131/80, OSNCP 1980, nr 11, poz. 223).
Inaczej natomiast należy ocenić skutki czynności procesowej wiązane
bezpośrednio z jej dokonaniem. Przyjmuje się, że chwila wystąpienia skutku
materialnoprawnego zależy od tego, z jaką czynnością lub zdarzeniem procesowym
prawo wiąże skutek materialnoprawny, chodzić więc może albo o wytoczenie
powództwa (np. art. 367 § 2, art. 482 i 891 § 2 k.c. lub art. 136 k.r.o.), albo o
doręczenie odpisu pozwu (np. art. 573, 665 lub 884 k.c.), z tym że ostateczna
ocena w tym zakresie dokonywana jest według przepisów prawa procesowego.
W sprawie, w której przedstawiono rozstrzygane zagadnienie prawne, chodzi
o skutek materialnoprawny związany z czynnością procesową w postaci wytoczenia
(verbum legalia – wniesienia) powództwa, które następuje przez wniesienie pozwu
do sądu, a wyjątkowo – w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń
społecznych – przez zgłoszenie go ustnie do protokołu sądowego (art. 466 k.p.c.).
Nie ma przy tym wątpliwości, że pozew jest pismem procesowym (art. 125 i 126 w
związku z art. 187 § 1 in principio k.p.c.), a zatem wniesienie go do sądu –
podobnie jak wszystkich innych pism procesowych – może nastąpić w sposób
określony w art. 165 § 2 k.p.c. (por. orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 20
stycznia 1937 r., C.I. 1011/36, Zb.Urz. 1938, poz. 36, i z dnia 3 i 17 marca 1938 r.,
C.I. 2587/37, „Polski Proces Cywilny” 1938, nr 13-15, s. 465).
Z tych względów podjęto uchwałę, jak na wstępie.

III CZP 54/08

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia