Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V CZ 49/08
POSTANOWIENIE
Dnia 8 sierpnia 2008 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Józef Frąckowiak (przewodniczący)
SSN Barbara Myszka (sprawozdawca)
SSN Zbigniew Strus
w sprawie z powództwa A.(...) GmbH w H. (Niemcy)
przeciwko "C.(...)" Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w B.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 8 sierpnia 2008 r.,
zażalenia strony pozwanej na postanowienie Sądu Apelacyjnego z dnia 21 kwietnia
2008 r., sygn. akt V ACa (…),
uchyla zaskarżone postanowienie.
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 21 kwietnia 2008 r. Sąd Apelacyjny , powołując się na
przepisy art. 373 w związku z art. 1302
§ 3 k.p.c., odrzucił apelację pozwanej od wyroku
Sądu Rejonowego - Sądu Gospodarczego w K. z dnia 24 stycznia 2008 r. z powodu
nieuiszczenia należnej opłaty. Stwierdził, że pozwana, reprezentowana przez
pełnomocnika będącego adwokatem, w dniu 3 marca 2008 r. wniosła apelację, w której
oznaczyła wartość przedmiotu zaskarżenia kwotą 119 140 EURO, i równocześnie uiściła
opłatę w kwocie 21 062 zł, wyjaśniając, że za podstawę jej obliczenia przyjęła sumę
stanowiącą równowartość przedmiotu zaskarżenia w złotych polskich według średniego
kursu NBP z dnia wniesienia apelacji. Tymczasem należna opłata od apelacji wynosi
22 565 zł, wartość przedmiotu zaskarżenia wyrażonego w walucie obcej bowiem
powinna być obliczona przy uwzględnieniu średniego kursu NBP obowiązującego
2
w chwili wniesienia pozwu (tj. 119 140 EURO x 3,7879 zł = 451 291 zł x 5% = 22 565 zł).
Ponieważ pełnomocnik pozwanej w złożonej apelacji nie oznaczył wartości przedmiotu
zaskarżenia kwotą pieniężną wyrażoną w pieniądzu polskim, należy przyjąć, że wartość
ta nie została w ogóle oznaczona. Wskazany brak nie podlega jednak uzupełnieniu w
trybie art. 130 w związku z art. 391 § 1 k.p.c. z dwóch powodów. Po pierwsze, wartość
ta jest wiadoma, nie jest to zatem brak, który uniemożliwia nadanie apelacji
prawidłowego biegu. Po drugie, zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 22
sierpnia 2007 r., III CZP 77/07, nieopłacona apelacja wniesiona przez adwokata w
sprawie o roszczenie pieniężne, w której nie oznaczono wartości przedmiotu
zaskarżenia, podlega odrzuceniu bez wzywania o uzupełnienie jej braku w tym zakresie.
W zażaleniu na powyższe postanowienie pozwana zarzuciła naruszenie
przepisów: art. 19 k.p.c. przez uznanie, że wartość zaskarżenia wyrażona w EURO
powinna być przeliczona na pieniądz polski przy zastosowaniu średniego kursu NBP z
chwili wniesienia pozwu, art. 19 k.p.c. przez przyjęcie, że wartość zaskarżenia wyrażona
w EURO powinna być przeliczona przy zastosowaniu średniego kursu NBP z dnia 30
kwietnia 2008 r., mimo że w dniu tym pozew na pewno nie został wniesiony, art. 368 § 2
k.p.c. przez uznanie, że odpowiednie stosowanie art. 19 k.p.c. oznacza jego stosowanie
wprost, bez uwzględnienia odmienności postępowania apelacyjnego, art. 25 k.p.c. przez
jego niezastosowanie, mimo że w sprawie nie można ustalić daty wniesienia pozwu,
i art. 373 w związku z art. 1302
§ 3 k.p.c. przez odrzucenie apelacji mimo braku podstaw
do takiego rozstrzygnięcia. Podniosła też, że Sąd Apelacyjny poczynił błędne ustalenia
faktyczne, uznał bowiem średni kurs NBP z dnia 30 kwietnia 2007 r. za kurs
obowiązujący w chwili wniesienia pozwu, mimo że w dniu tym pozew na pewno nie
został wniesiony, a dokładnej daty jego wniesienia nie można ustalić. W konkluzji żaląca
wnosiła o uchylenie zaskarżonego postanowienia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie trzeba uznać za uzasadnione, aczkolwiek z innych przyczyn niż
podniesione przez żalącą. Rozpoznając zażalenie Sąd Najwyższy, zgodnie z art. 3941
§
3 w związku z art. 39821
k.p.c., stosuje odpowiednio przepisy o apelacji, co oznacza, że
nie jest związany zarzutami sformułowanymi przez żalącego.
Nie ulega wątpliwości, że powód, wnosząc o zasądzenie sumy wyrażonej w
walucie obcej, obowiązany jest – zgodnie z art. 19 § 2 k.p.c. – oznaczyć w pozwie kwotą
pieniężną wartość przedmiotu sporu. Przyjmuje się bowiem powszechnie, że reguła
wyrażona w art. 19 § 1 k.p.c. odnosi się tylko do roszczeń określonych w kwocie
3
wyrażonej w pieniądzu polskim. W niniejszej sprawie powód obowiązkowi temu
zadośćuczynił, oznaczając wartość przedmiotu sporu kwotą 577 068,98 zł, stanowiącą –
według obliczeń dokonanych przy zastosowaniu średniego kursu NBP z dnia 30
kwietnia 2007 r., wynoszącego 3,7879 PLN: 1 EURO – równowartość 152 345,36
EURO. Istotnie, z akt sprawy nie wynika, kiedy dokładnie pozew został wniesiony; czy
nastąpiło to w dniu jego sporządzenia, czyli w dniu 1 maja 2007 r., czy też – jak
przyjmuje żaląca – w dniu 2 maja 2007 r. Okoliczność ta pozostaje jednak bez
znaczenia, skoro żaląca nie podniosła w tym zakresie zarzutu w trybie art. 25 § 2 k.p.c. i
nie wykazała, by średni kurs NBP z dnia 2 maja 2007 r. był niższy od obowiązującego w
dniu 30 kwietnia 2007 r. Nie uczyniła tego notabene również w zażaleniu. W
konsekwencji, przyjęty przez powoda średni kurs NBP, wynoszący 3,7879 PLN: 1
EURO, trzeba uznać za miarodajny dla oznaczenia wartości przedmiotu sporu w chwili
wniesienia pozwu.
Wnosząc apelację od wyroku Sądu Okręgowego, którym zasądzono na rzecz
powoda kwotę 119 140 EURO, żaląca, zgodnie z art. 368 § 2 w związku z art. 19 § 2
k.p.c., obowiązana była oznaczyć wartość przedmiotu zaskarżenia kwotą pieniężną
wyrażoną w pieniądzu polskim, którą należało obliczyć – jak niewadliwie przyjął Sąd
Apelacyjny – przy zastosowaniu kursu wynoszącego 3,7879 PLN: 1 EURO. Jak już
bowiem wyjaśnił Sąd Najwyższy, dla określenia wartości przedmiotu sporu lub wartości
zaskarżenia w sprawie o roszczenie pieniężne wyrażone w walucie obcej miarodajny
jest kurs tej waluty w dniu wniesienia pozwu; późniejsza zmiana kursu jest w tym
względzie bez znaczenia (zob. orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 8 lutego 1938 r., II
C 2019/37, OSN 1938, nr 12, poz. 557, z dnia 18 maja 1984 r I CR 121/84, OSNCP
1985, nr 1, poz. 15 i z dnia 28 stycznia 1998 r., II CZ 174/97, niepubl.).
Sąd Apelacyjny trafnie zauważył, że w apelacji żaląca uchybiła obowiązkowi
oznaczenia wartości przedmiotu zaskarżenia sumą pieniężną wyrażoną w pieniądzu
polskim, błędnie ocenił jednak konsekwencje tego uchybienia. Uchwała Sądu
Najwyższego z dnia 22 sierpnia 2007 r., III CZP 77/07 (niepubl.), do której odwołał się
Sąd Apelacyjny przy ocenie skutków wspomnianego braku formalnego, dotyczyła
innego stanu faktycznego. Chodziło w niej o sytuację, w której apelacja zawierała braki
formalne podlegające uzupełnieniu i jednocześnie braki powodujące jej odrzucenie a
limine. W takim wypadku istotnie niecelowe byłoby wzywanie o uzupełnienie braków
formalnych przed odrzuceniem apelacji, skoro ich ewentualne uzupełnienie musiałoby
pozostać bez wpływu na konieczność odrzucenia.
4
W niniejszej sprawie apelacja była dotknięta brakiem usuwalnym w trybie art. 130
k.p.c. i nie było podstaw do jej odrzucenia a limine. Prezentując odmienny pogląd Sąd
Apelacyjny przeoczył, że sankcja przewidziana w art. 1302
§ 3 k.p.c. wchodzi w grę
wówczas, gdy od pisma nie uiszczono opłaty w wysokości stałej lub stosunkowej
obliczonej od wskazanej przez stronę wartości przedmiotu zaskarżenia. Jeżeli wskazana
w apelacji wartość przedmiotu zaskarżenia budzi zastrzeżenia, Sąd – zgodnie z art. 25 §
1 w związku z art. 368 § 2 k.p.c. – powinien wydać postanowienie i określić tę wartość w
sposób prawidłowy. Gdyby w wyniku sprawdzenia okazało się, że wartość przedmiotu
zaskarżenia jest wyższa od wskazanej przez stronę, Sąd powinien wezwać
pełnomocnika żalącej do uiszczenia brakującej opłaty pod rygorem odrzucenia apelacji
(art. 1303
§ 1 w związku z art. 391 § 1 k.p.c. oraz art. 1302
§ 5 k.p.c.; zob. postanowienie
Sądu Najwyższego z dnia 16 kwietnia 2008 r., V CZ 17/08, niepubl.).
Z powyższych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 39815
§ 1 zdanie
pierwsze w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c. uchylił zaskarżone postanowienie.