II CO 6/08
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:12-05-2014
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt II CO 6/08
POSTANOWIENIE
Dnia 27 sierpnia 2008 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Zbigniew Strus (przewodniczący)
SSN Gerard Bieniek
SSN Elżbieta Skowrońska-Bocian (sprawozdawca)
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 27 sierpnia 2008 r.,
skargi A. J.
o wznowienie postępowania zakończonego postanowieniem Sądu Najwyższego z dnia
26 lutego 2003 r., sygn. akt II CK (…) wydanym w sprawie z wniosku D. R.
przy uczestnictwie A. J., J. R., M. J. obecnie R. P., A. R. obecnie G., S. R., M. R. i M. R.
o uznanie wyroku sądu zagranicznego,
oddala skargę.
Uzasadnienie
Uczestniczka postępowania o uznanie orzeczenia sądu zagranicznego A. J.
złożyła skargę o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym
postanowieniem Sądu Najwyższego z dnia 26 lutego 2003 r., II CK 13/03, którym
oddalono kasację D. R., wnioskodawczyni w tym samym postępowaniu, wniesionej od
postanowienia Sądu Apelacyjnego z dnia 21 kwietnia 1999 r. Tym ostatnim
postanowieniem oddalona została apelacja wnioskodawczyni oraz uczestniczki
postępowania M. R. od postanowienia Sądu Wojewódzkiego w P. z dnia 16 lutego 1998
r. oddalającego wniosek o uznanie pkt 12 orzeczenia Sądu Hrabstwa K.
Jako podstawę skargi skarżąca wskazała pozbawienie jej możliwości udziału w
postępowaniu o uznanie orzeczenia sądu zagranicznego i tym samym możności obrony
swoich praw prowadzące do nieważności postępowania. Wskazała, że pełnomocnictwo,
2
uznane przez Sąd Okręgowy, a następnie Apelacyjny oraz Sąd Najwyższy za
pełnomocnictwo do doręczeń, w istocie takiego charakteru nie miało. Z jego treści
wynika bowiem, że W. B., wuj skarżącej, został umocowany do załatwiania spraw
spadkowych po zmarłych H. R. oraz B. R. i reprezentowania interesów spadkobierców
wymienionych wyżej osób w zakresie kontroli wszystkich przedsięwzięć
i przedsiębiorstw zmarłego. Doręczając zatem pisma procesowe W. B. Sądy pozbawiły
skarżącą możliwości ochrony jej praw i doprowadziły do tego, że nie była świadoma, iż
toczy się postępowanie o uznanie orzeczenia sądu zagranicznego. O fakcie tym, jak
również o wyniku postępowania dowiedziała się z list siostry w styczniu 2008 r.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Rozstrzygnięcie dotyczące zasadności skargi o wznowienie postępowania
zakończonego postanowieniem Sądu Najwyższego z dnia 26 lutego 2003 r., II CK (…)
wymaga oceny pełnomocnictwa udzielonego m.in. przez A. J. W. B. w 1992 r. Z treści
tego pełnomocnictwa wynika, że mocodawcy, z uwagi na zamieszkanie poza Polską,
udzielili swojemu wujowi kompetencji do prowadzenia bieżących spraw związanych z
toczącymi się przed polskimi sądami postępowaniami związanymi z dziedziczeniem po
B. R. i H. R. Określenie „sprawa spadkowa" użyte w treści umocowania, biorąc pod
uwagę dalszy ciąg zdania, nie może być ograniczone jedynie do toczących się przed
sądami powszechnymi spraw dotyczących stwierdzenia nabycia spadku ewentualnie
działu spadku. Wskazuje na to zakres umocowania: „...do działania, składania wszelkich
oświadczeń i wniosków przed urzędami, sądami, osobami prawnymi i fizycznymi".
Wskazana treść jednoznacznie wskazuje na szerokie kompetencje pełnomocnika.
Trzeba dodać, że pełnomocnictwo obejmuje także „reprezentowanie interesów
wszystkich spadkobierców B. R. w zakresie kontroli wszystkich przedsięwzięć i
przedsiębiorstw zmarłego i składania informacji w tym zakresie” jednemu ze
spadkobierców. Można więc uznać, że mamy do czynienia z pełnomocnictwem
ogólnym.
W takiej sytuacji Sądy orzekające miały prawo ograniczyć się do powiadamiania
jedynie pełnomocnika o toczących się postępowaniach, gdyż pozostawało to w
granicach umocowania tego ostatniego. Stąd chybione są rozważania skarżącej
odnoszące się do obowiązku powiadomienia zainteresowanego o wszczęciu
postępowania, jak również stwierdzenia dotyczące niemożliwości uznania skuteczności
udzielonego pełnomocnictwa (gdyby założyć, że jest to jednak pełnomocnictwo dla
doręczeń) w sytuacji, gdy postępowanie o uznane orzeczenia sądu zagranicznego,
3
jakkolwiek w konkretnych okolicznościach nie stanowi sprawy spadkowej w rozumieniu
art. 1108 § 1 k.p.c., pozostaje w związku z faktem śmierci B. R. i dziedziczeniem po nim.
Jest więc „sprawą spadkową" w rozumieniu pełnomocnictwa udzielonego W. B.
Z tych względów Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji.
POSTANOWIENIE
Dnia 27 sierpnia 2008 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Zbigniew Strus (przewodniczący)
SSN Gerard Bieniek
SSN Elżbieta Skowrońska-Bocian (sprawozdawca)
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 27 sierpnia 2008 r.,
skargi A. J.
o wznowienie postępowania zakończonego postanowieniem Sądu Najwyższego z dnia
26 lutego 2003 r., sygn. akt II CK (…) wydanym w sprawie z wniosku D. R.
przy uczestnictwie A. J., J. R., M. J. obecnie R. P., A. R. obecnie G., S. R., M. R. i M. R.
o uznanie wyroku sądu zagranicznego,
oddala skargę.
Uzasadnienie
Uczestniczka postępowania o uznanie orzeczenia sądu zagranicznego A. J.
złożyła skargę o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym
postanowieniem Sądu Najwyższego z dnia 26 lutego 2003 r., II CK 13/03, którym
oddalono kasację D. R., wnioskodawczyni w tym samym postępowaniu, wniesionej od
postanowienia Sądu Apelacyjnego z dnia 21 kwietnia 1999 r. Tym ostatnim
postanowieniem oddalona została apelacja wnioskodawczyni oraz uczestniczki
postępowania M. R. od postanowienia Sądu Wojewódzkiego w P. z dnia 16 lutego 1998
r. oddalającego wniosek o uznanie pkt 12 orzeczenia Sądu Hrabstwa K.
Jako podstawę skargi skarżąca wskazała pozbawienie jej możliwości udziału w
postępowaniu o uznanie orzeczenia sądu zagranicznego i tym samym możności obrony
swoich praw prowadzące do nieważności postępowania. Wskazała, że pełnomocnictwo,
2
uznane przez Sąd Okręgowy, a następnie Apelacyjny oraz Sąd Najwyższy za
pełnomocnictwo do doręczeń, w istocie takiego charakteru nie miało. Z jego treści
wynika bowiem, że W. B., wuj skarżącej, został umocowany do załatwiania spraw
spadkowych po zmarłych H. R. oraz B. R. i reprezentowania interesów spadkobierców
wymienionych wyżej osób w zakresie kontroli wszystkich przedsięwzięć
i przedsiębiorstw zmarłego. Doręczając zatem pisma procesowe W. B. Sądy pozbawiły
skarżącą możliwości ochrony jej praw i doprowadziły do tego, że nie była świadoma, iż
toczy się postępowanie o uznanie orzeczenia sądu zagranicznego. O fakcie tym, jak
również o wyniku postępowania dowiedziała się z list siostry w styczniu 2008 r.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Rozstrzygnięcie dotyczące zasadności skargi o wznowienie postępowania
zakończonego postanowieniem Sądu Najwyższego z dnia 26 lutego 2003 r., II CK (…)
wymaga oceny pełnomocnictwa udzielonego m.in. przez A. J. W. B. w 1992 r. Z treści
tego pełnomocnictwa wynika, że mocodawcy, z uwagi na zamieszkanie poza Polską,
udzielili swojemu wujowi kompetencji do prowadzenia bieżących spraw związanych z
toczącymi się przed polskimi sądami postępowaniami związanymi z dziedziczeniem po
B. R. i H. R. Określenie „sprawa spadkowa" użyte w treści umocowania, biorąc pod
uwagę dalszy ciąg zdania, nie może być ograniczone jedynie do toczących się przed
sądami powszechnymi spraw dotyczących stwierdzenia nabycia spadku ewentualnie
działu spadku. Wskazuje na to zakres umocowania: „...do działania, składania wszelkich
oświadczeń i wniosków przed urzędami, sądami, osobami prawnymi i fizycznymi".
Wskazana treść jednoznacznie wskazuje na szerokie kompetencje pełnomocnika.
Trzeba dodać, że pełnomocnictwo obejmuje także „reprezentowanie interesów
wszystkich spadkobierców B. R. w zakresie kontroli wszystkich przedsięwzięć i
przedsiębiorstw zmarłego i składania informacji w tym zakresie” jednemu ze
spadkobierców. Można więc uznać, że mamy do czynienia z pełnomocnictwem
ogólnym.
W takiej sytuacji Sądy orzekające miały prawo ograniczyć się do powiadamiania
jedynie pełnomocnika o toczących się postępowaniach, gdyż pozostawało to w
granicach umocowania tego ostatniego. Stąd chybione są rozważania skarżącej
odnoszące się do obowiązku powiadomienia zainteresowanego o wszczęciu
postępowania, jak również stwierdzenia dotyczące niemożliwości uznania skuteczności
udzielonego pełnomocnictwa (gdyby założyć, że jest to jednak pełnomocnictwo dla
doręczeń) w sytuacji, gdy postępowanie o uznane orzeczenia sądu zagranicznego,
3
jakkolwiek w konkretnych okolicznościach nie stanowi sprawy spadkowej w rozumieniu
art. 1108 § 1 k.p.c., pozostaje w związku z faktem śmierci B. R. i dziedziczeniem po nim.
Jest więc „sprawą spadkową" w rozumieniu pełnomocnictwa udzielonego W. B.
Z tych względów Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji.