Pełny tekst orzeczenia

Postanowienie z dnia 6 listopada 2008 r.
II UZ 47/08
Sprawa wszczęta odwołaniem od decyzji rozstrzygającej o prawie do
renty z tytułu niezdolności do pracy, kwestionującym wyłącznie stopień tej nie-
zdolności, jest sporem o wysokość świadczenia, w którym o dopuszczalności
skargi kasacyjnej decyduje wartość przedmiotu zaskarżenia.
Przewodniczący SSN Jerzy Kuźniar, Sędziowie SN: Beata Gudowska (spra-
wozdawca), Romualda Spyt.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 6 listopada
2008 r. sprawy z wniosku Józefa O. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych-
Oddziałowi w W. o rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, na skutek zażale-
nia wnioskodawcy na postanowienie Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 24
lipca 2008 r. [...]
o d d a l i ł zażalenie.
U z a s a d n i e n i e
Postanowieniem z dnia 24 lipca 2008 r. Sąd Apelacyjny-Sąd Pracy i Ubezpie-
czeń Społecznych we Wrocławiu odrzucił na podstawie art. 3982
§ 1 k.p.c. skargę
kasacyjną Józefa O. od wyroku Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 10 kwietnia
2008 r., w której wartość przedmiotu zaskarżenia została oznaczona przez skarżące-
go na kwotę 2.190 zł - w ocenie Sądu drugiej instancji prawidłowo - jako różnica (w
skali roku) między dochodzoną wysokością renty z tytułu całkowitej niezdolności do
pracy a przyznaną rentą z tytułu częściowej niezdolności do pracy.
W zażaleniu ubezpieczony, wnosząc o uchylenie postanowienia Sądu Apela-
cyjnego w całości, zarzucił naruszenie art. 3982
§ 1 zdanie drugie k.p.c., przez
błędną wykładnię pojęcia „sprawa o przyznanie renty”. Odwołał się do poglądu Sądu
Najwyższego wyrażonego w postanowieniu z dnia 3 listopada 2004 r., I UZ 37/04
(OSNP 2005 nr 15, poz. 236), że spór między ubezpieczonym a organem rentowym,
2
w którym ubezpieczony domaga się renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy,
zaś organ rentowy stwierdza do niej prawo z tytułu częściowej niezdolności do pracy,
jest „sprawą o przyznanie renty” w rozumieniu nieobowiązującego już art. 3921
§ 1
zdanie drugie k.p.c. Zdaniem skarżącego, teza ta zachowuje aktualność na gruncie
obecnego stanu prawnego, gdyż art. 3982
§ 1 zdanie drugie k.p.c. stanowi powtórze-
nie art. 3921
§ 1 zdanie drugie k.p.c.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Sprawa, w której wniesiono skargę kasacyjną, jest sprawą o prawa majątko-
we, gdyż żądanie ubezpieczonego zmierza do realizacji prawa mającego bezpo-
średni wpływ na jego stosunki majątkowe (por. np. uzasadnienie orzeczenia Sądu
Najwyższego z dnia 25 stycznia 1961 r., 2 CR 909/59, OSPiKA 1962, nr 1, poz. 8).
W sprawach tego rodzaju istnieje obowiązek oznaczenia wartości przedmiotu sporu
w pozwie (art. 187 § 1 pkt 1 k.p.c.), a wartości przedmiotu zaskarżenia w apelacji
(art. 368 § 2 k.p.c.) oraz w skardze kasacyjnej (art. 3984
§ 2 k.p.c.). Stosownie do art.
3982
§ 1 k.p.c., w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych
skarga kasacyjna jest niedopuszczalna w sprawach o prawa majątkowe, w których
wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż dziesięć tysięcy złotych, jednakże
niezależnie od wartości przedmiotu zaskarżenia przysługuje w sprawach o przyzna-
nie i o wstrzymanie emerytury lub renty oraz o objęcie obowiązkiem ubezpieczenia
społecznego. Treść przytoczonego przepisu nie upoważnia do zaprezentowanego w
zażaleniu wniosku, że w każdej sprawie dotyczącej ustalenia prawa do emerytury lub
renty skarga kasacyjna przysługuje niezależnie od wartości zaskarżenia. W spra-
wach o prawa majątkowe - także z zakresu ubezpieczeń społecznych - które nie na-
leżą do kategorii spraw wymienionych w tym przepisie, w sposób wyczerpujący do-
puszczalność skargi kasacyjnej uzależniona jest od wartości przedmiotu zaskarże-
nia.
Przyznanie renty następuje po stwierdzeniu istnienia przesłanek wymienio-
nych w art. 57 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z
Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353
ze zm.). Prawo do tego świadczenia uzależnione jest od stwierdzenia niezdolności
do pracy, lecz nie od stopnia tej niezdolności. Wymiar niezdolności do pracy nabiera
znaczenia dopiero na etapie wyliczenia świadczenia (por. art. 62 pkt 1 i 2 ustawy).
3
Skoro różnicowanie stopnia niezdolności do pracy nie decyduje o prawie do renty, to
sprawa wszczęta odwołaniem od decyzji rozstrzygającej o prawie do renty z tytułu
niezdolności do pracy, w którym kwestionowany jest wyłącznie stopień niezdolności
do pracy, nie dotyczy „przyznania świadczenia”, o którym mowa w art. 3982
§ 1
k.p.c., lecz jest sporem o jego wysokość.
Pogląd odmienny, wyrażony przez Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 3
listopada 2004 r., I UZ 37/04 (OSNP 2005 nr 15, poz. 236), nie jest powszechnie po-
dzielany (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia 1997 r., II UKN
51/96, OSNAPiUS 1997 nr 17, poz. 329; z dnia 17 marca 2004 r., III UZ 1/04, niepu-
blikowane oraz glosę krytyczną D. Ciszewskiej, Monitor Prawniczy 2006 nr 5, s. 270).
Krytyka tego poglądu trafnie koncentruje się na stwierdzeniu, że przepisy art. 57 i 62
ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych pozostają „w
więzi z sobą” tylko o tyle, o ile regulują tę samą problematykę, czyli zagadnienie
renty z tytułu niezdolności do pracy, przy czym oprócz przyznania prawa do renty z
tytułu niezdolności do pracy normują również inne istotne kwestie związane z rentą,
w tym wysokość świadczenia rentowego.
W postanowieniu z dnia 7 czerwca 2005 r., II UZ 26/05 (niepublikowane) Sąd
Najwyższy potwierdził, że w sprawie o rentę z tytułu trwałej i całkowitej niezdolności
do pracy w miejsce orzeczonej (przyznanej) okresowej renty z tytułu częściowej nie-
zdolności do pracy wartość przedmiotu zaskarżenia stanowi różnica między wypła-
conym a żądanym świadczeniem, obliczona za okres jednego roku (art. 22 k.p.c. w
związku z art. 39319
k.p.c. i art. 368 § 2 k.p.c.). Sąd Najwyższy w składzie orzekają-
cym podziela to stanowisko i wyraża pogląd, że tego rodzaju sprawa kwalifikuje się
jako sprawa o wysokość świadczenia rentowego, w której skarga kasacyjna nie przy-
sługuje, jeżeli wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż dziesięć tysięcy zło-
tych.
W tym stanie rzeczy zażalenie zostało oddalone jako bezzasadne (art. 39814
w
związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.).
========================================
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13