Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CZ 103/08
POSTANOWIENIE
Dnia 25 lutego 2009 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Barbara Myszka (przewodniczący)
SSN Krzysztof Pietrzykowski (sprawozdawca)
SSA Bogumiła Ustjanicz
w sprawie ze skargi J.B.
o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem
Sądu Apelacyjnego
z dnia 3 listopada 1998 r., sygn. akt [...]
w sprawie z powództwa J.B.
przeciwko Skarbowi Państwa - Zakładowi Karnemu
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 25 lutego 2009 r.,
zażalenia powoda (skarżącego)
na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 27 sierpnia 2008 r., sygn. akt [...],
1. oddala zażalenie;
2. nie obciąża powoda (skarżącego) kosztami postępowania
zażaleniowego.
2
Uzasadnienie
W dniu 11 czerwca 2008 r. powód wniósł skargę o wznowienie
postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego z dnia 3
listopada 1998 r. w sprawie z powództwa J.B. przeciwko Skarbowi Państwa –
Zakładowi Karnemu […] . Jako podstawę wznowienia podał treść wyroku Trybunału
Konstytucyjnego z dnia 23 kwietnia 2008 r., SK 16/07. Podniósł, że orzeczenia
sądów obu instancji zostały oparte na opiniach lekarzy powołanych w charakterze
biegłych sądowych, którzy mieli zakaz publicznego dyskredytowania innych lekarzy,
co było przyczyną wydania przez tych biegłych opinii niekorzystnych dla powoda.
Zaskarżonym postanowieniem z dnia 27 sierpnia 2008 r. Sąd Apelacyjny
odrzucił skargę powoda. W uzasadnieniu wyjaśnił, że, zgodnie z art. 408 k.p.c., po
upływie pięciu lat od uprawomocnienia się wyroku nie można żądać wznowienia
postępowania mimo zachowania trzymiesięcznego terminu od dowiedzenia się o
podstawie wznowienia. Gdy natomiast podstawą wznowienia postępowania jest
pozbawienie strony możności działania lub brak należytej reprezentacji, termin do
wniesienia skargi jest wyznaczany jedynie przez art. 407 k.p.c. Sąd Apelacyjny nie
podzielił poglądu powoda, że do czasu utraty mocy obowiązującej przez art. 52 ust.
2 kodeksu etyki lekarskiej oraz art. 15 pkt 1, art. 41 i art. 42 ust. 1 ustawy z dnia 17
maja 1989 r. o izbach lekarskich (Dz. U. Nr 30, poz. 158 ze zm.), tj. do dnia 23
kwietnia 2008 r., powód był pozbawiony możliwości działania w rozumieniu art. 408
k.p.c., ponieważ nie mógł uzyskać bezstronnej opinii biegłych lekarzy.
W zażaleniu na postanowienie Sądu Apelacyjnego pełnomocnik
reprezentujący powoda z urzędu wniósł o uchylenie postanowienia w całości,
zarzucając błędną wykładnię art. 408 k.p.c.
Prokuratoria Generalna Skarbu Państwa w odpowiedzi na zażalenie wniosła
o oddalenie zażalenia oraz zasądzenie kosztów postępowania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
3
W skardze powoda jako podstawę wznowienia postępowania wskazano na
art. 403 § 4 k.p.c., zgodnie z którym można żądać wznowienia, jeżeli na treść
wyroku miało wpływ postanowienie niekończące postępowania w sprawie, wydane
na podstawie aktu normatywnego uznanego przez Trybunał Konstytucyjny za
niezgodny z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub z ustawą,
uchylone lub zmienione zgodnie z art. 4161
k.p.c. Według tego ostatniego przepisu,
w sprawie zakończonej prawomocnym wyrokiem mogą być uchylone
postanowienia niekończące postępowania w sprawie, jeżeli zostały wydane na
podstawie aktu normatywnego uznanego przez Trybunał Konstytucyjny za
niezgodny z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub z ustawą, przy
czym przepisy o wznowieniu postępowania stosuje się odpowiednio. W niniejszej
sprawie chodziłoby o postanowienie Sądu Wojewódzkiego w Ł. z dnia 19 listopada
1997 r. dopuszczające dowód z opinii biegłych kardiochirurgów, bez zwolnienia ich
z obowiązków wynikających z art. 52 ust. 2 kodeksu etyki lekarskiej oraz art. 15 pkt
1, art. 41 i art. 42 ust. 1 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o izbach lekarskich w
zakresie, w jakim zakazywały zgodnych z prawdą wypowiedzi dotyczących
działalności innego lekarza. Sąd Apelacyjny trafnie w związku z tym wyjaśnił, że w
takiej sytuacji jest konieczne uprzednie doprowadzenie do uchylenia bądź zmiany
rzeczonego postanowienia na podstawie art. 4161
k.p.c. Ze względu na bieg
terminu wskazanego w art. 407 § 2 k.p.c., jest dopuszczalne połączenie skargi o
uchylenie postanowienia niekończącego postępowania w sprawie (art. 4161
k.p.c.)
ze skargą o wznowienie postępowania (art. 403 § 4 k.p.c.). Jednakże w niniejszej
sprawie powód nie domagał się uchylenia rzeczonego postanowienia. W takim zaś
wypadku podstawą żądanego wznowienia postępowania nie może być art. 403 § 4
k.p.c.
Trafnie poza tym uznał Sąd Apelacyjny, że w okolicznościach niniejszej
sprawy upłynął termin pięcioletni, o którym mowa w art. 408 k.p.c. Po pierwsze,
termin ten, lege non distinguente, odnosi się również do sytuacji, gdy wznowienia
żąda się w związku z wejściem w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego.
Po drugie, nie sposób przyjąć, że powód był pozbawiony możliwości działania lub
nie był należycie reprezentowany, skoro ani w skardze o wznowienie, ani
4
w kwestionowanym obecnie postanowieniu nie podano żadnych okoliczności, które
miałyby o tym świadczyć.
Należy wreszcie podkreślić, że rozstrzygnięcie Trybunału Konstytucyjnego
w wyroku z dnia 23 kwietnia 2008 r., SK 16/07 nie pozostaje w żadnym związku
z niniejszą sprawą. Trybunał Konstytucyjny zakwestionował bowiem zgodność
z Konstytucją art. 52 ust. 2 kodeksu etyki lekarskiej w związku z art. 15 pkt 1, art.
41 i art. 42 ust. 1 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o izbach lekarskich w zakresie,
w jakim zakazuje zgodnych z prawdą i uzasadnionych ochroną interesu
publicznego wypowiedzi publicznych na temat działalności zawodowej innego
lekarza. Według art. 52 ust. 2 kodeksu etyki lekarskiej, lekarz powinien zachować
szczególną ostrożność w formułowaniu opinii o działalności zawodowej innego
lekarza, w szczególności nie powinien publicznie dyskredytować go w jakikolwiek
sposób. Postanowienie to oczywiście zaś nie oznaczało jakiegokolwiek
ograniczenia w działalności lekarza jako biegłego sądowego.
Z przedstawionych powodów orzeczono jak w sentencji (art. 39814
w zw.
z art. 3941
§ 3 k.p.c.).