Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II UK 364/08
POSTANOWIENIE
Dnia 4 marca 2009 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Małgorzata Wrębiakowska-Marzec
w sprawie z wniosku D. S.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych
o rentę z tytułu niezdolności do pracy w związku ze służbą wojskową,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 4 marca 2009 r.,
skargi kasacyjnej wnioskodawcy od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 19 marca 2008 r.,
odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania.
U z a s a d n i e n i e
Wyrokiem z dnia 19 marca 2008 r., Sąd Apelacyjny oddalił apelację D. S. od
wyroku Sądu Okręgowego – Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 6 lipca
2007 r., którym oddalono odwołanie wnioskodawcy od decyzji Zakładu
Ubezpieczeń Społecznych z dnia 16 czerwca 2004 r., przyznającej mu rentę z
tytułu częściowej niezdolności do pracy bez związku ze służbą wojskową.
W skardze kasacyjnej od powyższego wyroku wnioskodawca zarzucił
naruszenie art. 328 § 2 k.p.c., „bowiem uzasadnienie podstawy apelacyjnej
odnoszącej się do ustalenia przez Sąd, iż schorzenie skarżącego nie ma związku
ze służba wojskową jest niezupełne i nieprzekonywujące” oraz art. 365 i art. 366
k.p.c. „w zakresie związania Sądu prawomocnym wyrokiem Sądu w tej samej
sprawie i między tymi samymi stronami”, które to uchybienia mogły mieć istotny
wpływ na wynik sprawy, czyli na wydanie i treść zaskarżonego wyroku.
Wskazując na powyższe zarzuty skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego
2
wyroku, jak również poprzedzającego go wyroku Sądu pierwszej instancji w całości
i przekazanie sprawy „Sądowi pierwszej lub drugiej instancji do ponownego
rozpoznania”, ewentualnie o uchylenie i zmianę zaskarżonego wyroku i orzeczenie
co do istoty sprawy przez „ustalenie, że zakażenie skarżącego wirusem żółtaczki
typu C nastąpiło w trakcie odbywania przez skarżącego zasadniczej służby
wojskowej i jako takie pozostaje w związku z pełnieniem tej służby”.
Wniosek o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania uzasadniony został
potrzebą wykładni art. 365 i art. 366 k.p.c. oraz oczywistą zasadnością skargi z
uwagi na naruszenie art. 328 § 2, art. 365 oraz art. 366 k.p.c.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
W pierwszym rzędzie należy przypomnieć, że przepis art. 3984
§ 1 pkt 3
k.p.c. wymaga, aby wniosek o przyjęcie skargi kasacyjnej i jego uzasadnienie
stanowił odrębny element pisma niezależny od przytoczenia podstaw kasacyjnych i
ich uzasadnienia. Uzasadnienie wniosku powinno natomiast nawiązywać do
przesłanek przyjęcia skargi do rozpoznania określonych w art. 3989
§ 1 k.p.c.
Zgodnie z tym przepisem Sąd Najwyższy przyjmuje skargę kasacyjną do
rozpoznania, jeżeli: 1) w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne, 2) istnieje
potrzeba wykładni przepisów prawnych budzących poważne wątpliwości lub
wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów, 3) zachodzi nieważność
postępowania lub 4) skarga kasacyjna jest oczywiście uzasadniona. Spełnienie
wymagania z art. 3984
§ 1 pkt 3 k.p.c. powinno zatem przybrać formę
wyodrębnionego wywodu prawnego, w którym skarżący wskaże, jakie występujące
w sprawie okoliczności pozwalają na uwzględnienie wniosku o przyjęcie skargi
kasacyjnej do rozpoznania i jednocześnie uzasadni, dlaczego odpowiadają one
ustawowemu katalogowi przesłanek. Ustawodawca nieprzypadkowo, konstruując
wymogi skargi kasacyjnej, wyodrębnił w oddzielnych punktach art. 3984
§ 1 k.p.c.
obowiązek przytoczenia podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienia (pkt 2) i
obowiązek przedstawienia wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania i
jego uzasadnienia (pkt 3). Chodzi bowiem o dwa odrębne, kreatywne elementy
skargi kasacyjnej, które spełniają określone cele i podlegają ocenie Sądu
Najwyższego na różnych etapach rozpoznawania skargi kasacyjnej. Wniosek o
przyjęcie skargi do rozpoznania i jego uzasadnienie podlegają rozpoznaniu na
3
etapie „przedsądu”, natomiast przytoczone podstawy kasacyjnej i ich uzasadnienie
oceniane są dopiero po przyjęciu skargi kasacyjnej do rozpoznania, w trakcie jej
merytorycznego rozpoznawania. Oba te elementy muszą być więc przez
skarżącego wyodrębnione, oddzielnie przedstawione i uzasadnione, a dla
spełnienia wymogu z art. 3984
§ 1 pkt 3 k.p.c. nie wystarczy odwołanie się do
podstaw kasacyjnych lub ich uzasadnienia, bo choć dla obu tych przesłanek
argumenty mogą być podobne, to Sąd Najwyższy w ramach przedsądu bada tylko
wskazane w skardze okoliczności uzasadniające przyjęcie jej do rozpoznania, a nie
podstawy kasacyjne i ich uzasadnienie. Skarga kasacyjna powinna więc być tak
zredagowana i skonstruowana, aby Sąd Najwyższy nie musiał poszukiwać w
uzasadnieniu jej podstaw i pozostałych elementów konstrukcyjnych skargi ani tym
bardziej się ich domyślać.
Odwołanie się do przesłanki istnienia potrzeby wykładni przepisów prawnych
budzących poważne wątpliwości lub wywołujących rozbieżności w orzecznictwie
sądów wymaga wykazania, że określony przepis prawa, mimo że budzi poważne
wątpliwości (ze wskazaniem, na czym te poważne wątpliwości polegają), nie
doczekał się wykładni, bądź niejednolita jego wykładnia wywołuje rozbieżności w
orzecznictwie sądów, które należy przytoczyć (por. postanowienia Sądu
Najwyższego z dnia 11 stycznia 2002 r., III CKN 570/01, OSNC 2002 nr 12, poz.
151 i z dnia 15 października 2002 r., II CZ 102/02, niepublikowane). Odnosząc
powyższe do zawartego w niniejszej skardze kasacyjnej wniosku o przyjęcie jej do
rozpoznania należy uznać, że skarżący w ogóle nie podjął jakiejkolwiek próby
wykazania istnienia potrzeby wykładni art. 365 i art. 366 k.p.c. wymagającej
zaangażowania Sądu Najwyższego.
Z kolei odwołanie się do przesłanki oczywistej zasadności skargi kasacyjnej
oznacza konieczność nie tylko powołania się na okoliczność, że skarga kasacyjna
jest oczywiście uzasadniona, ale również wykazania, że przesłanka ta rzeczywiście
zachodzi. Oznacza to, że skarżący musi wskazać, w czym – w jego ocenie –
wyraża się „oczywistość” zasadności skargi oraz podać argumenty wykazujące, że
rzeczywiście skarga jest oczywiście uzasadniona. Sam zarzut naruszenia (nawet
oczywistego) określonego przepisu (przepisów) nie prowadzi bowiem wprost do
oceny, że skarga kasacyjna jest oczywiście uzasadniona (por. postanowienie Sądu
4
Najwyższego z dnia 26 kwietnia 2006 r., II CZ 28/06, niepublikowane i orzeczenia
tam powołane). Przesłanka ta występuje wtedy, gdy bez pogłębionej analizy
prawnej („na pierwszy rzut oka”) można stwierdzić zasadność przytoczonych
podstaw kasacyjnych. Tymczasem skarżący w ogóle nie podjął próby wykazania,
że naruszenie przez Sąd drugiej instancji przepisów postępowania jest widoczne
prima facie i w oczywisty sposób prowadzi do skutecznego zakwestionowania
trafności rozstrzygnięcia. Zresztą w zakresie odnoszącym się do art. 365 i art. 366
k.p.c. było to niemożliwe o tyle, że jednocześnie skarżący wskazał na potrzebę
wykładni tych przepisów. Skarga kasacyjna nie może być uznana za oczywiście
uzasadnioną, jeżeli o występowaniu tej przesłanki „przedsądu” miałoby świadczyć
naruszenie przepisów prawa materialnego lub procesowego, których wykładnia, w
ocenie skarżącego, nasuwa tak duże wątpliwości, iż konieczne jest dokonanie ich
interpretacji przez Sąd Najwyższy (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 18
stycznia 2008 r., II PK 275/07, Lex nr 442717).
Z tych względów na podstawie art. 3989
§ 2 k.p.c. Sąd Najwyższy odmówił
przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania.