Pełny tekst orzeczenia

Postanowienie z dnia 19 marca 2009 r.
II PZ 1/09
Wartość przedmiotu zaskarżenia w skardze kasacyjnej nie może obejmo-
wać roszczeń zgłoszonych w pozwie, lecz niebędących przedmiotem rozstrzy-
gnięcia sądu odwoławczego z tego względu, że strona nie skorzystała z przy-
sługującego jej prawa zaskarżenia wyroku sądu pierwszej instancji (art. 3982
§
1 k.p.c. zdanie pierwsze w związku z art. 39813
§ 1 k.p.c.).
Przewodniczący SSN Jerzy Kuźniar, Sędziowie SN: Herbert Szurgacz,
Małgorzata Wrębiakowska-Marzec (sprawozdawca).
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 19 marca
2009 r. sprawy z powództwa Renaty S. przeciwko S.P. Spółce z o.o. w W. o odszko-
dowanie, na skutek zażalenia powódki na postanowienie Sądu Okręgowego-Sądu
Pracy i Ubezpieczeń Społecznych we Wrocławiu z dnia 8 października 2008 r. [...]
o d d a l i ł zażalenie.
U z a s a d n i e n i e
Postanowieniem z dnia 8 października 2008 r. Sąd Okręgowy we Wrocławiu,
działając na podstawie art. 3986
§ 2 k.p.c., odrzucił skargę kasacyjną powódki Re-
naty S. od wyroku Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 17 lipca 2008 r. z uwagi
na wartość przedmiotu zaskarżenia niesięgającą progu określonego w art. 3982
k.p.c.
Sąd Okręgowy wskazał, że powódka w pozwie domagała się uznania za bez-
skuteczne wypowiedzenia umowy o pracę, a w razie upływu okresu wypowiedzenia
przywrócenia do pracy w S.P. Spółce z o.o. w W. na poprzednim stanowisku pracy.
Ustalona w oparciu o art. 231
k.p.c. dla tak sformułowanego roszczenia wartość
przedmiotu sporu wynosiła 30.540 zł. Sąd Rejonowy, w miejsce zgłoszonego żąda-
nia przywrócenia do pracy, zasądził na rzecz powódki odszkodowanie w kwocie
7.635 zł, a rozstrzygnięcie to nie zostało przez powódkę zaskarżone. Wyrokiem z
dnia 17 lipca 2008 r. Sąd Okręgowy we Wrocławiu, po uwzględnieniu apelacji strony
2
pozwanej, zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że powództwo oddalił. W zaist-
niałej sytuacji procesowej wartość przedmiotu zaskarżenia skargą kasacyjną prze-
stała wyznaczać suma wynagrodzenia za pracę za rok (art. 231
k.p.c.), a zaczęła wy-
znaczać zasądzona na rzecz powódki kwota odszkodowania (art. 19 k.p.c.), która nie
jest wystarczająca do uznania skargi kasacyjnej za dopuszczalną.
W zażaleniu na powyższe postanowienie powódka zarzuciła naruszenie: 1)
art. 231
k.p.c., „poprzez wadliwe jego niezastosowanie w sytuacji, w której powódka
wystąpiła w pozwie z roszczeniem o przywrócenie do pracy, tj. roszczeniem mająt-
kowym niepieniężnym, a cytowany przepis reguluje sposób oznaczenia wartości
przedmiotu sporu w sprawach o roszczenia pracowników dotyczące nawiązania, ist-
nienia lub rozwiązania stosunku pracy, tzn. ma właśnie zastosowanie tylko do rosz-
czeń majątkowych niepieniężnych, a zmiana powództwa w toku procesu nie zmieniła
sposobu ustalania wartości przedmiotu sporu”; 2) art. 19 § 1 k.p.c. w związku z art.
3982
§ 1 k.p.c., przez wadliwe ich zastosowanie w sytuacji, w której wartość przed-
miotu zaskarżenia przekracza kwotowy próg dopuszczalności skargi kasacyjnej w
sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych.
Wskazując na powyższe zarzuty skarżąca wniosła o uchylenie zaskarżonego
postanowienia i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu we Wrocławiu do ponow-
nego rozpoznania. W uzasadnieniu zażalenia podniesiono, że stosownie do art. 26 w
związku z art. 25 w związku z art. 19 § 2 k.p.c., poza przypadkami określonymi w
tych przepisach, wartość przedmiotu sporu oznaczona w pozwie nie podlega badaniu
i ustaleniu w innej kwocie niż oznaczona w pozwie. W rezultacie wartość przedmiotu
sporu przed Sądem drugiej instancji przekształciła się automatycznie w wartość
przedmiotu zaskarżenia w wysokości odpowiadającej wskazanej przez powódkę
kwocie, która przekracza próg dopuszczalności skargi kasacyjnej.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie nie zawiera usprawiedliwionych zarzutów. Stosownie do art. 3981
§
1 k.p.c., od wydanego przez sąd drugiej instancji prawomocnego wyroku lub posta-
nowienia w przedmiocie odrzucenia pozwu albo umorzenia postępowania kończą-
cych postępowanie w sprawie strona, Prokurator Generalny lub Rzecznik Praw Oby-
watelskich może wnieść skargę kasacyjną do Sądu Najwyższego, chyba że przepis
szczególny stanowi inaczej. W myśl art. 3982
§ 1 zdanie pierwsze k.p.c., skarga ka-
3
sacyjna jest niedopuszczalna w sprawach o prawa majątkowe, w których wartość
przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż pięćdziesiąt tysięcy złotych, w sprawach go-
spodarczych - niższa niż siedemdziesiąt pięć tysięcy złotych, a w sprawach z zakre-
su prawa pracy i ubezpieczeń społecznych - niższa niż dziesięć tysięcy złotych. Z
kolei stosownie do art. 39813
§ 1 k.p.c., Sąd Najwyższy rozpoznaje skargę kasacyjną
w granicach zaskarżenia oraz w granicach podstaw; w granicach zaskarżenia bierze
jednak z urzędu pod rozwagę nieważność postępowania.
Analiza wymienionych wyżej przepisów wskazuje, że wartość przedmiotu za-
skarżenia w skardze kasacyjnej nie zawsze jest tożsama z wartością przedmiotu
sporu, czyli kwotą właściwą dla chwili wniesienia pozwu, ale wyznaczona jest przez
objęty granicami zaskarżenia przedmiot rozstrzygnięcia sądu drugiej instancji. War-
tość przedmiotu zaskarżenia skargą kasacyjną nie może więc przekraczać wartości
żądania, co do którego powództwo zostało oddalone prawomocnym wyrokiem sądu
odwoławczego (por. między innymi postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 4 wrze-
śnia 2002 r., I PZ 101/02, LEX nr 74714). Inaczej rzecz ujmując, wartość przedmiotu
zaskarżenia, którego dotyczy skarga kasacyjna, może obejmować tylko roszczenia
będące przedmiotem sporu w postępowaniu odwoławczym, które stronie wnoszącej
skargę zostały oddalone przez sąd drugiej instancji i których z tego względu docho-
dzi w postępowaniu kasacyjnym. Skarga kasacyjna nie może natomiast obejmować
roszczeń co prawda zgłoszonych w pozwie, jednakże niebędących przedmiotem roz-
strzygnięcia sądu odwoławczego z tego względu, że strona nie skorzystała z przy-
sługującego jej prawa zaskarżenia wyroku sądu pierwszej instancji.
Rację ma skarżąca o ile wywodzi, że art. 231
w związku z art. 19 § 2 k.p.c. w
zakresie, w jakim reguluje sposób oznaczenia wartości przedmiotu sporu w spra-
wach o roszczenia pracowników wymienione w tym przepisie, ma zastosowanie do
roszczeń majątkowych niepieniężnych (por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 6
grudnia 2001 r., III ZP 28/01, OSNAPiUS 2002 nr 15, poz. 350). Taką też wartość
miał przedmiot sporu określony żądaniem zgłoszonym w pozwie. Jednakże skarżąca
pomija okoliczność, że - z uwagi na niezaskarżenie przez nią rozstrzygnięcia Sądu
pierwszej instancji - przedmiotem rozpoznania przez Sąd odwoławczy nie było żąda-
nie określone w art. 231
k.p.c., ale wyłącznie zasądzone na rzecz powódki przez Sąd
Rejonowy, w miejsce przywrócenia do pracy, odszkodowanie w kwocie 7.635 zł. Jest
ono niewątpliwie roszczeniem majątkowym pieniężnym, dla którego sposób ozna-
czenia wartości przedmiotu sporu podlegającego rozpoznaniu na danym etapie po-
4
stępowania określa art. 19 § 1 k.p.c. (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia
30 stycznia 2003 r., I PK 263/02, Monitor Prawa Pracy-wkładka 2004 nr 1, poz. 10).
Taki był przedmiot rozpoznania i rozstrzygnięcia Sądu drugiej instancji (oddalenie
roszczenia powódki w zakresie odszkodowania) i z niego wynika wartość zaskarże-
nia w skardze kasacyjnej. W postępowaniu kasacyjnym przedmiotem zaskarżenia
może być tylko to, co do czego wyrokował sąd drugiej instancji. Roszczenie skarżą-
cej o przywrócenie do pracy nie było objęte rozpoznaniem w postępowaniu odwoław-
czym z uwagi na niezaskarżenie przez nią w tym zakresie wyroku Sądu pierwszej
instancji.
Z powyższych względów zażalenie podlega oddaleniu na podstawie art. 39814
k.p.c. w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.
========================================