Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II UK 319/08
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 31 marca 2009 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Roman Kuczyński (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Katarzyna Gonera
SSN Romualda Spyt
w sprawie z wniosku J.S.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych o emeryturę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 31 marca 2009 r.,
skargi kasacyjnej wnioskodawcy od wyroku Sądu Apelacyjnego […]
z dnia 31 marca 2008 r.,
oddala skargę kasacyjną.
Uzasadnienie
J. S. zaskarżył decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 10 lipca
2007 r. o odmowie prawa do emerytury. Wnioskodawca przed Sądem domagał się
przyznania mu świadczenia z powszechnego systemu emerytalnego stosownie do
treści art. 7 ustawy z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy
zawodowych, zgodnie z którym przysługuje mu wybór świadczenia emerytalnego z
2
powodu zbiegu uprawnień. Utrzymywał on, że pobierana emerytura z zaopatrzenia
żołnierzy zawodowych jest mniej korzystna, niż emerytura z Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych.
W odpowiedzi na odwołanie, wnosząc o jego oddalenie organ rentowy
powołał się na treść art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o
emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r. Nr
39, poz. 353), który wyklucza nabycie świadczenia przez ubezpieczonych, którzy
mają ustalone prawo do emerytury na podstawie przepisów o zaopatrzeniu
emerytalnym żołnierzy zawodowych.
Wyrokiem z dnia 7 listopada 2007 r. Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w W. dowołanie J. S. oddalił.
Następnie na skutek apelacji ubezpieczonego Sąd Apelacyjny – Sąd Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 31 marca 2008 r. oddalił apelację. Sąd
mając na uwadze, iż ubezpieczony w dacie złożenia wniosku o emeryturę (5 lipca
2007 r.), miał ustalone prawo do emerytury wojskowej z uwzględnieniem okresów
zatrudnienia na podstawie w art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z
Funduszu Ubezpieczeń Społecznych stwierdził, że wnioskodawca nie ma prawa,
zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 1 powołanej ustawy, do emerytury z powszechnego
systemu emerytalnego.
Powyższy wyrok zaskarżył skargą kasacyjną pełnomocnik wnioskodawcy za-
rzucając naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię i niewłaściwe za-
stosowanie art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i
rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Ponadto wskazał, że Sąd
Apelacyjny nie zastosował w sprawie art. 32 ust 1, 2 i 4 ustawy z dnia 17 grudnia
1998 r. o emeryturach i rentach z FUS w związku z § 5 ust 1 pkt 1 lit a i ust 3
rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku
emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w
szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 63, poz.292) w sytuacji, gdy ubezpieczony
przed dniem wejścia w życie zmiany do art. 2 wyżej wymienionej ustawy wykonywał
pracę w warunkach o znacznym stopniu uciążliwości, skończył 60 lat, a wiek
emerytalny osiągnął w okresie pozostawania w zatrudnieniu. W skardze wskazano
także naruszenie art. 2 i 32 Konstytucji RP, polegające na nierównym traktowaniu
3
osób podlegających obowiązkowi ubezpieczenia emerytalno-rentowego, poprzez
wyłączenie prawa do emerytury z zaopatrzenia powszechnego, w sytuacji gdy
wypełniły one ustawowy obowiązek odprowadzania składek na ubezpieczenie
emerytalno-rentowe na fundusz ZUS.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga kasacyjna okazała się nieuzasadniona. Stosownie do art. 39813
§ 1 i
2 k.p.c., Sąd Najwyższy rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej (jej
podstaw) i jest związany ustaleniami faktycznymi stanowiącymi podstawę
zaskarżonego orzeczenia, jeżeli skarga nie zawiera zarzutu naruszenia przepisów
postępowania - tak jak w rozpoznawanej sprawie - (bądź jeżeli taki zarzut okaże się
niezasadny). Okoliczności faktyczne rozpoznawanej sprawy nie budzą wątpliwości,
sporna pozostaje ich ocena w świetle przepisów prawa materialnego. Decyzją z
dnia 10 lipca 2007 r. organ rentowy odmówił wnioskodawcy prawa do emerytury,
powołując art. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z
Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
W ocenie Sądu Najwyższego decydującą w niniejszej sprawie była
okoliczność, że na podstawie art. 1 pkt 2 lit. a oraz pkt 3 lit. b ustawy z dnia 23 lipca
2003 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych
innych ustaw (Dz.U. Nr 166, poz. 1609 ze zm.), ustawodawca zdecydował o
wyłączeniu z ubezpieczenia społecznego (tzw. powszechnego) żołnierzy
zawodowych. Tak więc od dnia 1 października 2003 r. (data wejścia w życie tej
ustawy), wszyscy żołnierze (także niepozostający w służbie) podlegają w zakresie
nabywania uprawnień emerytalno-rentowych przepisom ustawy z dnia 10 grudnia
1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin.
Konsekwencją tej zmiany jest doliczenie - na wniosek zainteresowanego - okresu
podlegania powszechnemu ubezpieczeniu emerytalnemu do wysługi emerytalnej
określonej w przepisach ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawo-
dowych oraz ich rodzin. Bezsporne jest, że wnioskodawca zakończył służbę woj-
skową 1975 r. i w dacie złożenia wniosku o emeryturę w Zakładzie Ubezpieczeń
Społecznych miał już ustalone przez wojskowy organ rentowy prawo do emerytury.
Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z
Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, świadczenia na warunkach i w wysokości
4
określonej w ustawie nie przysługują, mimo spełnienia warunków do nabycia prawa
do świadczeń z ubezpieczeń emerytalnego i rentowych Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych, ubezpieczonym, którzy mają ustalone prawo do emerytury określonej
między innymi ustawą o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych,
obliczonej z uwzględnieniem okresów składkowych, o których mowa w art. 6 ust. 1
pkt 1-3, 5 i 7-10 oraz w ust. 2 ustawy. W świetle tego unormowania wnioskodawcy
nie przysługuje prawo do emerytury w oparciu o ustawę o emeryturach i rentach z
FUS. W dacie złożenia wniosku o emeryturę (2 lipca 2007 r.) miał on bowiem
ustalone prawo do emerytury wojskowej. Jak wynika z decyzji o ustaleniu prawa do
emerytury wojskowej z dnia 12 czerwca 1975 r. do wysługi emerytalnej zaliczono
wnioskodawcy okres służby wojskowej od 13 listopada 1961 r. do 5 kwietnia 1975 r.
i przyznano emeryturę w wysokości 58 % podstawy jej wymiaru. Ponadto wojskowy
organ rentowy doliczył do pierwotnie ustalonych okresów służby wojskowej okresy
zatrudnienia w PLL LOT zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1-2 ustawy z 17 grudnia 1998 r.
o emeryturach i rentach z FUS i podwyższył tę emeryturę do wysokości 75%
podstawy jej wymiaru. W tym stanie faktycznym mając na uwadze wyłączenie
przewidziane w art. 2 ust. 2 powołanej ustawy emerytalnej wskazać należy, że
odrębność ubezpieczenia emerytalno-rentowego regulowanego ustawą z dnia 17
grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
(jednolity tekst: Dz.U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 ze zm.) oraz ustawą z dnia 10
grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin
(jednolity tekst: Dz.U. z 2004 r. Nr 8, poz. 66 ze zm.) powoduje niemożność nabycia
przez emeryta wojskowego prawa do emerytury na podstawie ustawy o
emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, jeżeli we wcześniej
przyznanej emeryturze wojskowej uwzględniono okresy ubezpieczenia lub
zatrudnienia oraz inne okresy jako składkowe (art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy o
emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych). Wskazać należy
także, iż uprawnienie do wypłaty świadczenia wyższego lub wybranego przez
osobę uprawnioną w myśl art. 7 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy
zawodowych oraz ich rodzin, przysługuje wyłącznie w sytuacji, gdy przepisy
szczególne nie stanowią inaczej. Ustawa o emeryturach i rentach z FUS zawiera
szczególne unormowania dotyczące osób, które spełniały warunki do otrzymania
5
świadczeń określonych w przepisach ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy
i ich rodzin, co wyłącza w takich sytuacjach stosowanie wyżej wskazanego przepisu
ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin.
Odrębność obu systemów ubezpieczenia powoduje, że wnioskodawca jako emeryt
wojskowy nie mógł nabyć prawa do emerytury z ustawy o emeryturach i rentach z
FUS (por. wyrok SN z dnia 22 stycznia 2002 r., II UKN 58/01, OSNP 2003/21/523
oraz wyrok SN z dnia 3 kwietnia 2007 r. II UK 165/06, OSNP 2008/9-10/140).
Wobec powyższego, podzielając stanowisko zajęte w zaskarżonym wyroku,
Sąd Najwyższy na podstawie art. 39814
k.p.c. orzekł jak w sentencji.