III CSK 30/09
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:12-02-2014
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:V CKN 1258/00
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt III CSK 30/09
POSTANOWIENIE
Dnia 26 listopada 2009 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Iwona Koper (przewodniczący)
SSN Kazimierz Zawada (sprawozdawca)
SSN Dariusz Zawistowski
Protokolant Bożena Kowalska
w sprawie z wniosku HP.
przy uczestnictwie [...] ,
o zmianę postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku,
po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Cywilnej
w dniu 26 listopada 2009 r.,
skargi kasacyjnej wnioskodawczyni
od postanowienia Sądu Okręgowego w K.
z dnia 26 marca 2008 r., sygn. akt [...],
oddala skargę kasacyjną i zasądza od wnioskodawczyni na
rzecz uczestnika W.K. kwotę 120 (sto dwadzieścia) zł tytułem
zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
2
Uzasadnienie
Sąd Rejonowy w K. postanowieniem z dnia 31 lipca 2003 r. stwierdził, że
spadek po J.K. nabył w całości jej mąż, W.K.
Sąd Rejonowy w Ż. postanowieniem z dnia 16 grudnia 2005 r. stwierdził
zaś, że spadek po J.K. nabyli: jej mąż, W.K. i inne oznaczone osoby, będące
rodzeństwem spadkodawczyni oraz zstępnymi jej rodzeństwa.
W dniu 15 października 2007 r. H.P., siostrzenica J.K., wniosła o zmianę
postanowienia Sądu Rejonowego w K. z dnia 31 lipca 2003 r. przez nadanie mu
treści zbieżnej z postanowieniem Sądu Rejonowego w Ż. z dnia 16 grudnia 2005 r.
Postanowieniem z dnia 9 grudnia 2007 r. Sąd Rejonowy w K. oddalił wniosek
H.P. Wyjaśnił, że wykrycie prawomocnego postanowienia zawierającego powtórne
stwierdzenie nabycia spadku po tej samej osobie stanowi, bez względu na treść
tego rozstrzygnięcia, podstawę wznowienia postępowania; w takim przypadku
przedmiotem rozpoznania sądu wznawiającego postępowanie są z urzędu
wszystkie prawomocne postanowienia stwierdzające nabycie spadku po tej samej
osobie.
Sąd Okręgowy w K., podzielając stanowisko Sądu Rejonowego,
postanowieniem z dnia 26 marca 2008 r. oddalił apelację wnioskodawczyni.
Podkreślił, że zajęcie odmiennego stanowiska prowadziłoby do stanu, w którym
nadal istniałyby dwa postanowienia stwierdzające nabycie spadku po tej samej
osobie, a stanu takiego nie można akceptować nawet wówczas, gdyby oba te
postanowienia miały jednakową treść.
W skardze kasacyjnej wnioskodawczyni zarzuciła, że postanowienie Sądu
Okręgowego narusza art. 679 § 1 w związku z art. 524 k.p.c. Skargę tę
podtrzymała, mimo iż Sąd Rejonowy w Ż., prawomocnym postanowieniem z dnia 9
grudnia 2008 r., wydanym na skutek skargi W.K., wznowił postępowania
zakończone postanowieniami Sądu Rejonowego w K. z dnia 31 lipca 2003 r. i Sądu
Rejonowego w Ż. z dnia 16 grudnia 2005 r., uchylił oba te postanowienia i
stwierdził, że spadek po J.K. nabyli: jej mąż, W.K. i inne oznaczone osoby, będące
rodzeństwem spadkodawczyni oraz zstępnymi jej rodzeństwa.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
3
Na tle stanu prawnego, obwiązującego w okresie od dnia 1 lipca 1996 r.
(a właściwie dopiero od dnia 1 lipca 1998 r., w którym upłynął termin do wnoszenia
kasacji z urzędu) do dnia 1 lipca 2009 r. (data wejścia w życie nowelizacji
zmieniającej m.in. art. 403 i 412 k.p.c.), zarysowała się rozbieżność poglądów co do
tego, czy w razie wielokrotnego stwierdzenia nabycia spadku po tej samej osobie
należy wszcząć postępowanie, o którym mowa w art. 679 k.p.c. (por. postanowienie
Sądu Najwyższego z dnia 8 sierpnia 2003 r., LEX nr 315 425), czy też złożyć
skargę o wznowienie postępowania (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia
7 listopada 2002 r., V CKN 1258/00, „Wokanda” 2003, nr 9, s. 8). Przeważył jednak
ten drugi pogląd. Według niego, w razie wielokrotnego stwierdzenia nabycia spadku
po tej samej osobie należy wznowić postępowanie. W toku wznowionego
postępowania, a właściwie: wznowionych postępowań, sąd, zgodnie z art. 403 § 3
w związku z art. 13 § 2 k.p.c., powinien rozpoznać wszystkie postanowienia,
a następnie orzec stosownie do art. 412 § 3 w związku z art. 13 § 2 k.p.c., tj. uchylić
rozpoznawane postanowienia i wydać rozstrzygnięcie co do istoty sprawy.
Zastosowanie takiego rozwiązania, za którym opowiedział się Sąd Okręgowy
w zaskarżonym postanowieniu, było - wbrew stanowisku skarżącej - możliwe
również w okolicznościach niniejszej sprawy, o czym przekonuje postanowienie
Sądu Rejonowego w Ż. z dnia 9 grudnia 2008 r.
Poza tym podważenie postanowienia Sądu Rejonowego w K. z dnia 31 lipca
2003 r. stało się po uprawomocnieniu postanowienia Sądu Rejonowego w Ż. z dnia
9 grudnia 2008 r. bezprzedmiotowe – skoro Sąd ten już je uchylił - zarówno w
drodze postępowania, o którym mowa w art. 679 k.p.c., jak i wznowienia
postępowania.
Mając powyższe na względzie, Sąd Najwyższy na podstawie art. 39814
w związku z art. 13 § 2 k.p.c. oddalił skargę kasacyjną, a o kosztach postępowania
kasacyjnego rozstrzygnął zgodnie z art. 520 § 2 k.p.c.
POSTANOWIENIE
Dnia 26 listopada 2009 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Iwona Koper (przewodniczący)
SSN Kazimierz Zawada (sprawozdawca)
SSN Dariusz Zawistowski
Protokolant Bożena Kowalska
w sprawie z wniosku HP.
przy uczestnictwie [...] ,
o zmianę postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku,
po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Cywilnej
w dniu 26 listopada 2009 r.,
skargi kasacyjnej wnioskodawczyni
od postanowienia Sądu Okręgowego w K.
z dnia 26 marca 2008 r., sygn. akt [...],
oddala skargę kasacyjną i zasądza od wnioskodawczyni na
rzecz uczestnika W.K. kwotę 120 (sto dwadzieścia) zł tytułem
zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
2
Uzasadnienie
Sąd Rejonowy w K. postanowieniem z dnia 31 lipca 2003 r. stwierdził, że
spadek po J.K. nabył w całości jej mąż, W.K.
Sąd Rejonowy w Ż. postanowieniem z dnia 16 grudnia 2005 r. stwierdził
zaś, że spadek po J.K. nabyli: jej mąż, W.K. i inne oznaczone osoby, będące
rodzeństwem spadkodawczyni oraz zstępnymi jej rodzeństwa.
W dniu 15 października 2007 r. H.P., siostrzenica J.K., wniosła o zmianę
postanowienia Sądu Rejonowego w K. z dnia 31 lipca 2003 r. przez nadanie mu
treści zbieżnej z postanowieniem Sądu Rejonowego w Ż. z dnia 16 grudnia 2005 r.
Postanowieniem z dnia 9 grudnia 2007 r. Sąd Rejonowy w K. oddalił wniosek
H.P. Wyjaśnił, że wykrycie prawomocnego postanowienia zawierającego powtórne
stwierdzenie nabycia spadku po tej samej osobie stanowi, bez względu na treść
tego rozstrzygnięcia, podstawę wznowienia postępowania; w takim przypadku
przedmiotem rozpoznania sądu wznawiającego postępowanie są z urzędu
wszystkie prawomocne postanowienia stwierdzające nabycie spadku po tej samej
osobie.
Sąd Okręgowy w K., podzielając stanowisko Sądu Rejonowego,
postanowieniem z dnia 26 marca 2008 r. oddalił apelację wnioskodawczyni.
Podkreślił, że zajęcie odmiennego stanowiska prowadziłoby do stanu, w którym
nadal istniałyby dwa postanowienia stwierdzające nabycie spadku po tej samej
osobie, a stanu takiego nie można akceptować nawet wówczas, gdyby oba te
postanowienia miały jednakową treść.
W skardze kasacyjnej wnioskodawczyni zarzuciła, że postanowienie Sądu
Okręgowego narusza art. 679 § 1 w związku z art. 524 k.p.c. Skargę tę
podtrzymała, mimo iż Sąd Rejonowy w Ż., prawomocnym postanowieniem z dnia 9
grudnia 2008 r., wydanym na skutek skargi W.K., wznowił postępowania
zakończone postanowieniami Sądu Rejonowego w K. z dnia 31 lipca 2003 r. i Sądu
Rejonowego w Ż. z dnia 16 grudnia 2005 r., uchylił oba te postanowienia i
stwierdził, że spadek po J.K. nabyli: jej mąż, W.K. i inne oznaczone osoby, będące
rodzeństwem spadkodawczyni oraz zstępnymi jej rodzeństwa.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
3
Na tle stanu prawnego, obwiązującego w okresie od dnia 1 lipca 1996 r.
(a właściwie dopiero od dnia 1 lipca 1998 r., w którym upłynął termin do wnoszenia
kasacji z urzędu) do dnia 1 lipca 2009 r. (data wejścia w życie nowelizacji
zmieniającej m.in. art. 403 i 412 k.p.c.), zarysowała się rozbieżność poglądów co do
tego, czy w razie wielokrotnego stwierdzenia nabycia spadku po tej samej osobie
należy wszcząć postępowanie, o którym mowa w art. 679 k.p.c. (por. postanowienie
Sądu Najwyższego z dnia 8 sierpnia 2003 r., LEX nr 315 425), czy też złożyć
skargę o wznowienie postępowania (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia
7 listopada 2002 r., V CKN 1258/00, „Wokanda” 2003, nr 9, s. 8). Przeważył jednak
ten drugi pogląd. Według niego, w razie wielokrotnego stwierdzenia nabycia spadku
po tej samej osobie należy wznowić postępowanie. W toku wznowionego
postępowania, a właściwie: wznowionych postępowań, sąd, zgodnie z art. 403 § 3
w związku z art. 13 § 2 k.p.c., powinien rozpoznać wszystkie postanowienia,
a następnie orzec stosownie do art. 412 § 3 w związku z art. 13 § 2 k.p.c., tj. uchylić
rozpoznawane postanowienia i wydać rozstrzygnięcie co do istoty sprawy.
Zastosowanie takiego rozwiązania, za którym opowiedział się Sąd Okręgowy
w zaskarżonym postanowieniu, było - wbrew stanowisku skarżącej - możliwe
również w okolicznościach niniejszej sprawy, o czym przekonuje postanowienie
Sądu Rejonowego w Ż. z dnia 9 grudnia 2008 r.
Poza tym podważenie postanowienia Sądu Rejonowego w K. z dnia 31 lipca
2003 r. stało się po uprawomocnieniu postanowienia Sądu Rejonowego w Ż. z dnia
9 grudnia 2008 r. bezprzedmiotowe – skoro Sąd ten już je uchylił - zarówno w
drodze postępowania, o którym mowa w art. 679 k.p.c., jak i wznowienia
postępowania.
Mając powyższe na względzie, Sąd Najwyższy na podstawie art. 39814
w związku z art. 13 § 2 k.p.c. oddalił skargę kasacyjną, a o kosztach postępowania
kasacyjnego rozstrzygnął zgodnie z art. 520 § 2 k.p.c.