II CSK 278/09
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:10-03-2014
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:I CKN 1169/99 I CKN 34/96 II CKN 393/97 II CKN 704/97 II CKN 8/96 V CKN 17/00
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt II CSK 278/09
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 3 grudnia 2009 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Zbigniew Kwaśniewski (przewodniczący)
SSN Marian Kocon (sprawozdawca)
SSN Krzysztof Strzelczyk
w sprawie z powództwa T.S.
przeciwko J.S.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 3 grudnia 2009 r.,
skargi kasacyjnej powoda
od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 12 grudnia 2008 r., sygn. akt [...],
oddala skargę kasacyjną.
2
Uzasadnienie
Sąd Okręgowy w Ł. wyrokiem z dnia 8 kwietnia 2008 r. oddalił żądanie T.S.
zasądzenia od J.S. kwoty 103844,22 zł pobranej z rachunków bankowych
prowadzonych na rzecz spadkodawcy. U podłoża tego rozstrzygnięcia legł pogląd,
że w sprawie zachodzi powaga rzeczy ugodzonej (res transacta). Między stronami
procesu odbyła się bowiem sprawa o zachowek, zakończona ugodą sądową, w
której zgodnie przyjęto, że majątek spadkowy wynosi łącznie kwotę 85000 zł.
Inaczej, że do tego majątku nie wchodzi roszczenie o zwrot dochodzonej kwoty.
Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 12 grudnia 2008 r. oddalił apelację powoda
od powyższego wyroku. Podzielił pogląd, że zawarta ugoda sądowa jest skuteczna
i wiąże strony w niniejszej sprawie, z uwagi na powstanie stanu "rzeczy ugodzonej"
(rei transactae).. Poza tym stwierdził, że powód nie wykazał, iż środki pieniężne
pobrane przez pozwanego stanowiły składnik masy spadkowej.
Skarga kasacyjna powoda od wyroku Sądu Apelacyjnego – oparta na obu
podstawach z art. 3983
k.p.c. – zawiera zarzut naruszenia rat. 233, 328, 308 228
227 k.p.c., a także art. 917 k.c., art. 3511
w zw. z art. 845 k.c., i zmierza do
uchylenia tego wyroku oraz przekazania sprawy do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodzić należało się ze skarżącym, że z naruszeniem art. 917 k.c. Sądy
niższej instancji przyjęły, iż w sprawie zachodzi powaga rzeczy ugodzonej.
Jest kwestią oczywistą, że w każdym przypadku zawarcia ugody wola stron
rozstrzyga, czy wyłączyły one możliwość dochodzenia określonego roszczenia.
Strony ugodę zawarły w sprawie o zachowek, a nie w sprawie roszczenia
spadkobiercy o zwrot kwoty należącej do masy spadkowej. W ugodzie strony nie
wyłączyły możliwości dochodzenia tego roszczenia. Uwzględnienie przytoczonego
zarzutu nie przesądza jednak o zasadności skargi kasacyjnej, gdyż powództwo
i apelacja oddalone zostały również z innych przyczyn. Pozostałe zaś jej zarzuty
okazały się bezzasadne.
3
Trzeba podkreślić, że w postępowaniu kasacyjnym nie może być brany pod
uwagę zarzut naruszenia art. 233 k.p.c., motywowany w istocie rzeczy dowolną
oceną zgromadzonych w sprawie dowodów. Przepis ten daje wyraz obowiązywaniu
zasady swobodnej oceny dowodów. Przed nowelizacją Kodeksu postępowania
cywilnego dokonaną ustawą z dnia 22 grudnia 2004 r. o zmianie..." (Dz. U.
z 2005 r. Nr 13, poz. 98) Sąd Najwyższy podkreślał, że naruszenie art. 233 § 1
k.p.c. może wypełniać podstawę kasacyjną z art. 3931
pkt 2 k.p.c. jedynie wtedy,
gdy skarżący, posługując się wyłącznie argumentami jurydycznymi, wykaże, iż Sąd
drugiej instancji rażąco naruszył ustanowione w tym przepisie zasady oceny
wiarygodności i mocy dowodów i że naruszenie to mogło mieć wpływ na wynik
sprawy. Postawienie zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. nie mogło polegać na
zaprezentowaniu przez skarżącego stanu faktycznego, ustalonego przez niego na
podstawie własnej oceny dowodów (zob. orzeczenia Sądu Najwyższego: z dnia
29 października 1996 r., II CKN 8/96, OSNC 1997, nr 3, poz. 30; z dnia 22 lutego
1997 r., I CKN 34/96, niepubl.; z dnia 16 października 1997 r., II CKN 393/97,
niepubl.; z dnia 17 kwietnia 1998 r., II CKN 704/97, OSNC 1998, nr 12, poz. 214;
z dnia 14 stycznia 2000 r., I CKN 1169/99, OSNC 2000, nr 7-8, poz. 139; z dnia
10 kwietnia 2000 r., V CKN 17/00, OSNC 2000, nr 10, poz. 189). Po nowelizacji
dokonanej powołaną ustawą zarzut obrazy art. 233 § 1 k.p.c. nie może być w ogóle
skutecznie podniesiony w skardze kasacyjnej, ponieważ, zgodnie z art. 3983
§ 3
k.p.c., podstawą skargi nie mogą być zarzuty dotyczące ustalenia faktów lub oceny
dowodów.
Poza tym, art. 328 § 2 w związku z art. 391 k.p.c. zastosowany odpowiednio
do uzasadnienia orzeczenia Sądu drugiej instancji oznacza, wbrew odmiennemu
stanowisku skarżącego, że uzasadnienie to nie musi zawierać wszystkich
elementów uzasadnienia wyroku Sądu pierwszej instancji, ale takie elementy, które
ze względu na treść apelacji i na zakres rozpoznania sprawy wyznaczony
przepisami ustawy są potrzebne do rozstrzygnięcia sprawy przez sąd drugiej
instancji. Uzasadnienie zaskarżonego wyroku odpowiada tak określonym
wymaganiom, bowiem Sąd Apelacyjny jasno i w sposób nie budzący wątpliwości
zaaprobował stanowisko Sądu Okręgowego, że to rzeczą powoda było w spawie
wykazanie, iż środki pieniężne pobrane przez pozwanego stanowiły składnik masy
4
spadkowej. Zasadnie Sąd Apelacyjny uznał, że tych okoliczności powód nie
wykazał. Niepodobna skutecznie zarzucić temu Sądowi, że z naruszeniem
przytoczonych w skardze kasacyjnej przepisów podzielił ten Sąd ustalenia Sądu
pierwszej instancji, iż sytuacja materialna pozwanego umożliwiała mu poczynienie
oszczędności, które następnie zostały zdeponowane na lokatach założonych na
nazwisko ojca – Z.S. Co się zaś dotyczy nie podpisanego wydruku z „Rozliczenia
wynagrodzenia ....”, to nie miał on przesądzającego znaczenia dla tego stanowiska.
Na koniec, nieistotna jest podnoszona w skardze kasacyjnej okoliczność
dotycząca wyższego oprocentowania lokat w Polsce, gdyż jest to okoliczność
odnosząca się do oceny motywacji pozwanego przy przekazywaniu środków
pieniężnych celem ich lokowania w polskich bankach. Tej zaś motywacji skarżący
nie podważył.
Z tych przyczyn orzeczono, jak w wyroku.
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 3 grudnia 2009 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Zbigniew Kwaśniewski (przewodniczący)
SSN Marian Kocon (sprawozdawca)
SSN Krzysztof Strzelczyk
w sprawie z powództwa T.S.
przeciwko J.S.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 3 grudnia 2009 r.,
skargi kasacyjnej powoda
od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 12 grudnia 2008 r., sygn. akt [...],
oddala skargę kasacyjną.
2
Uzasadnienie
Sąd Okręgowy w Ł. wyrokiem z dnia 8 kwietnia 2008 r. oddalił żądanie T.S.
zasądzenia od J.S. kwoty 103844,22 zł pobranej z rachunków bankowych
prowadzonych na rzecz spadkodawcy. U podłoża tego rozstrzygnięcia legł pogląd,
że w sprawie zachodzi powaga rzeczy ugodzonej (res transacta). Między stronami
procesu odbyła się bowiem sprawa o zachowek, zakończona ugodą sądową, w
której zgodnie przyjęto, że majątek spadkowy wynosi łącznie kwotę 85000 zł.
Inaczej, że do tego majątku nie wchodzi roszczenie o zwrot dochodzonej kwoty.
Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 12 grudnia 2008 r. oddalił apelację powoda
od powyższego wyroku. Podzielił pogląd, że zawarta ugoda sądowa jest skuteczna
i wiąże strony w niniejszej sprawie, z uwagi na powstanie stanu "rzeczy ugodzonej"
(rei transactae).. Poza tym stwierdził, że powód nie wykazał, iż środki pieniężne
pobrane przez pozwanego stanowiły składnik masy spadkowej.
Skarga kasacyjna powoda od wyroku Sądu Apelacyjnego – oparta na obu
podstawach z art. 3983
k.p.c. – zawiera zarzut naruszenia rat. 233, 328, 308 228
227 k.p.c., a także art. 917 k.c., art. 3511
w zw. z art. 845 k.c., i zmierza do
uchylenia tego wyroku oraz przekazania sprawy do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodzić należało się ze skarżącym, że z naruszeniem art. 917 k.c. Sądy
niższej instancji przyjęły, iż w sprawie zachodzi powaga rzeczy ugodzonej.
Jest kwestią oczywistą, że w każdym przypadku zawarcia ugody wola stron
rozstrzyga, czy wyłączyły one możliwość dochodzenia określonego roszczenia.
Strony ugodę zawarły w sprawie o zachowek, a nie w sprawie roszczenia
spadkobiercy o zwrot kwoty należącej do masy spadkowej. W ugodzie strony nie
wyłączyły możliwości dochodzenia tego roszczenia. Uwzględnienie przytoczonego
zarzutu nie przesądza jednak o zasadności skargi kasacyjnej, gdyż powództwo
i apelacja oddalone zostały również z innych przyczyn. Pozostałe zaś jej zarzuty
okazały się bezzasadne.
3
Trzeba podkreślić, że w postępowaniu kasacyjnym nie może być brany pod
uwagę zarzut naruszenia art. 233 k.p.c., motywowany w istocie rzeczy dowolną
oceną zgromadzonych w sprawie dowodów. Przepis ten daje wyraz obowiązywaniu
zasady swobodnej oceny dowodów. Przed nowelizacją Kodeksu postępowania
cywilnego dokonaną ustawą z dnia 22 grudnia 2004 r. o zmianie..." (Dz. U.
z 2005 r. Nr 13, poz. 98) Sąd Najwyższy podkreślał, że naruszenie art. 233 § 1
k.p.c. może wypełniać podstawę kasacyjną z art. 3931
pkt 2 k.p.c. jedynie wtedy,
gdy skarżący, posługując się wyłącznie argumentami jurydycznymi, wykaże, iż Sąd
drugiej instancji rażąco naruszył ustanowione w tym przepisie zasady oceny
wiarygodności i mocy dowodów i że naruszenie to mogło mieć wpływ na wynik
sprawy. Postawienie zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. nie mogło polegać na
zaprezentowaniu przez skarżącego stanu faktycznego, ustalonego przez niego na
podstawie własnej oceny dowodów (zob. orzeczenia Sądu Najwyższego: z dnia
29 października 1996 r., II CKN 8/96, OSNC 1997, nr 3, poz. 30; z dnia 22 lutego
1997 r., I CKN 34/96, niepubl.; z dnia 16 października 1997 r., II CKN 393/97,
niepubl.; z dnia 17 kwietnia 1998 r., II CKN 704/97, OSNC 1998, nr 12, poz. 214;
z dnia 14 stycznia 2000 r., I CKN 1169/99, OSNC 2000, nr 7-8, poz. 139; z dnia
10 kwietnia 2000 r., V CKN 17/00, OSNC 2000, nr 10, poz. 189). Po nowelizacji
dokonanej powołaną ustawą zarzut obrazy art. 233 § 1 k.p.c. nie może być w ogóle
skutecznie podniesiony w skardze kasacyjnej, ponieważ, zgodnie z art. 3983
§ 3
k.p.c., podstawą skargi nie mogą być zarzuty dotyczące ustalenia faktów lub oceny
dowodów.
Poza tym, art. 328 § 2 w związku z art. 391 k.p.c. zastosowany odpowiednio
do uzasadnienia orzeczenia Sądu drugiej instancji oznacza, wbrew odmiennemu
stanowisku skarżącego, że uzasadnienie to nie musi zawierać wszystkich
elementów uzasadnienia wyroku Sądu pierwszej instancji, ale takie elementy, które
ze względu na treść apelacji i na zakres rozpoznania sprawy wyznaczony
przepisami ustawy są potrzebne do rozstrzygnięcia sprawy przez sąd drugiej
instancji. Uzasadnienie zaskarżonego wyroku odpowiada tak określonym
wymaganiom, bowiem Sąd Apelacyjny jasno i w sposób nie budzący wątpliwości
zaaprobował stanowisko Sądu Okręgowego, że to rzeczą powoda było w spawie
wykazanie, iż środki pieniężne pobrane przez pozwanego stanowiły składnik masy
4
spadkowej. Zasadnie Sąd Apelacyjny uznał, że tych okoliczności powód nie
wykazał. Niepodobna skutecznie zarzucić temu Sądowi, że z naruszeniem
przytoczonych w skardze kasacyjnej przepisów podzielił ten Sąd ustalenia Sądu
pierwszej instancji, iż sytuacja materialna pozwanego umożliwiała mu poczynienie
oszczędności, które następnie zostały zdeponowane na lokatach założonych na
nazwisko ojca – Z.S. Co się zaś dotyczy nie podpisanego wydruku z „Rozliczenia
wynagrodzenia ....”, to nie miał on przesądzającego znaczenia dla tego stanowiska.
Na koniec, nieistotna jest podnoszona w skardze kasacyjnej okoliczność
dotycząca wyższego oprocentowania lokat w Polsce, gdyż jest to okoliczność
odnosząca się do oceny motywacji pozwanego przy przekazywaniu środków
pieniężnych celem ich lokowania w polskich bankach. Tej zaś motywacji skarżący
nie podważył.
Z tych przyczyn orzeczono, jak w wyroku.