Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CZ 34/10
POSTANOWIENIE
Dnia 6 maja 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Mirosław Bączyk (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Stanisław Dąbrowski
SSN Bogumiła Ustjanicz
w sprawie ze skargi D. P.
o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu
Apelacyjnego z dnia 20 stycznia 2009 r., sygn. akt I ACa (…)
w sprawie z powództwa D. P.
przeciwko J. B., M. C., J. M., E. S., E. K.-K. i I. P.
o ochronę dóbr osobistych,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 6 maja 2010 r.,
zażalenia powoda na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 29 października 2009 r., sygn. akt I ACa (…),
1. oddala zażalenie;
2. przyznaje od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Ł. adwokatowi T. W.
kwotę 270 (dwieście siedemdziesiąt) zł powiększoną o 22% podatku VAT
tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu
w postępowaniu zażaleniowym.
Uzasadnienie
Powód złożył skargę o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym
wyrokiem Sądu Apelacyjnego z dnia 20 stycznia 2009 r., w którym oddalono apelację
2
powoda, wniesioną od wyroku Sądu Okręgowego z dnia 29 lipca 2008 r. Wyrokiem z
dnia 29 lipca 2008 r. oddalono powództwo powoda o ochronę dóbr osobistych.
Jako podstawę prawna wznowienia postępowania skarżący wskazał art. 401 pkt
1 k.p.c. Zdaniem skarżącego, w postępowaniu apelacyjnym doszło do nieważności
postępowania z powodu nienależytej reprezentacji, ponieważ powód skutecznie
wypowiedział pełnomocnictwo adwokatowi ustanowionemu z urzędu w postępowaniu
apelacyjnym, a Sąd Apelacyjny nie podjął w tym zakresie żadnych działań. Według
powoda, odwołanie pełnomocnictwa nastąpiło w piśmie powoda z dnia 28 listopada
2008 r., skierowanego do tego Sądu, w którym stwierdził on m. in. (mając na myśli
adwokata ustanowionego z urzędu), że „ten obywatel na pewno nie będzie prowadził
mojej sprawy”. Przyczyny nieważności postępowania apelacyjnego skarżący upatrywał
zatem w tym, że - mimo jego wcześniejszego pisma z dnia 28 listopada 2008 r. - Sąd
Apelacyjny nie spowodował zmiany pełnomocnika z urzędu.
Sad Apelacyjny postanowieniem z dnia 29 października odrzucił skargę.
W ocenie Sądu Apelacyjnego, nie zachodziła podana przez powoda pierwsza
podstawa wznowienia postępowania przewidziana w art. 401 pkt 2 k.p.c. Na rozprawie
apelacyjnej w dniu 20 stycznia 2009 r., na której powód by obecny, występował adwokat
z urzędu J. M. i zajmował stanowisko merytoryczne w sprawie, a powód nie złożył na tej
rozprawie żadnego oświadczenia dotyczącego zmiany pełnomocnika z urzędu i nie
powołał się na treść swojego pisma z dnia 28 listopada 2008 r. Brak aktywności powoda
w tym zakresie nie może uzasadniać wznowienia postępowania; ponadto Sąd meriti nie
ma uprawnień w zakresie dokonywania zmian pełnomocników, w razie ustanowienia
pełnomocnictwa w urzędu.
Sąd Apelacyjny stwierdził także, że skarga została złożona po upływie terminu
określonego w art. 407 § 1 k.p.c.
W zażaleniu na postanowienie z dnia 29 października 2009 r. powód wnosił o
jego uchylenie i ponowne rozpoznanie sprawy „w granicach” zakreślonych podstawą
wznowienia. Według skarżącego, istniała prawna podstawa wznowienia postępowania
(art. 401 pkt 2 k.p.c.) i skargę wniesiono w terminie właściwym (art. 407 § 1 k.p.c.).
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 401 pkt 2 k.p.c., można żądać wznowienia postępowania, jeżeli
jedna ze stron nie była należycie reprezentowana bądź jeżeli wskutek naruszenia
przepisów prawa była pozbawiona możności działania. Skarżący utrzymuje, że
skutecznie odwołał ustanowionego pełnomocnika z urzędu w piśmie z dnia 28 listopada
3
2008 r., co sugeruje brak właściwego reprezentowania powoda w postępowaniu
apelacyjnym, a zwłaszcza na rozprawie apelacyjnej w dniu 20 stycznia 2009 r. Postawa
powoda w toku tej rozprawy może jednak wskazywać na to, że akceptował on działania
pełnomocnika z urzędu (adwokat zajmował merytoryczne stanowisko w sprawie, a
powód nie składał żadnych wniosków dotyczących zmiany pełnomocnika, nie powoływał
się też na treść pisma z dnia 28 listopada 2008 r.). Skarżący podnosił w zażaleniu, że w
toku tej rozprawy „nie doszło do potwierdzenia przez skarżącego dokonanych czynności
procesowych (adwokata)”. Tymczasem Sąd Apelacyjny prawidłowo przyjął, że nie
doszło jednak do skutecznego zakwestionowania działania ustanowionego z urzędu
adwokata ze strony powoda. Skarżący nie skorzystał zatem z możliwości
wypowiedzenia pełnomocnictwa dotychczasowemu pełnomocnikowi lub przynajmniej
potwierdzenia wyrażonej w tym zakresie wcześniej własnej woli. Oznaczało to
możliwość skonstatowania faktu prawidłowej reprezentacji powoda w postępowaniu
apelacyjnym, nawet jeżeli skarżący - jak wywodził - utracił wcześniej niezbędne zaufanie
do przyznanego mu pełnomocnika z urzędu.
Trafnie również przyjęto w zaskarżonym postanowieniu, że skarżący złożył
skargę o wznowienie z przekroczeniem terminu przewidzianego w art. 407 § 1 k.p.c.
Początek biegu terminu trzymiesięcznego należy bowiem liczyć od dnia 20 stycznia
2009 r., tj. od dnia ogłoszenia wyroku sądu drugiej instancji. Wyrok ten bowiem zapadł
po przeprowadzeniu rozprawy, w której uczestniczył powód i jego pełnomocnik z urzędu.
Jeżeli powód był przekonany o braku należytej reprezentacji w postępowaniu
apelacyjnym, to istotnie termin przewidziany w art. 407 § 1 k.p.c rozpoczął swój bieg w
dniu 20 stycznia 2009 r. i zakończył się w dniu 20 kwietnia 2009 r. Skoro skargę o
wznowienie postępowania powód wniósł w lipcu 2009 r., to nastąpiło to już po upływie
terminu określonego w art. 407 § 1 k.p.c.
Z przedstawionych względów Sąd Najwyższy oddalił zażalenie
jako nieuzasadnione (art. 39814
k.p.c. w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c.).
O kosztach postępowania orzeczono stosownie do art. 98 k.p.c, art. 108 § 1 k.p.c. i §§
10, 12, 16 rozporządzenia MS z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności
adwokackie (...) (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.).