Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III SK 6/10
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 14 czerwca 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Kazimierz Jaśkowski (przewodniczący)
SSN Jerzy Kwaśniewski
SSN Andrzej Wróbel (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa Zespołu Elektrowni […]
przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki
o wydanie świadectw pochodzenia z kogeneracji,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 1 czerwca 2010 r.,
skargi kasacyjnej strony pozwanej od wyroku Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 28 października 2009 r.,
1 oddala skargę kasacyjną,
2. zasądza od strony pozwanej na rzecz powoda kwotę 270 zł
(dwieście siedemdziesiąt) zł tytułem zwrotu kosztów
postępowania kasacyjnego.
UZASADNIENIE
2
Zespół Elektrowni […] (powód) pismem z dnia 14 lutego 2008 r. wystąpił do
Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki (Prezes Urzędu) o wydanie w trybie art. 9l
ust. 11 pkt 2 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (jednolity tekst:
Dz.U. z 2006 r., Nr 89, poz. 625 ze zm., dalej jako Prawo energetyczne lub ustawa)
dodatkowego świadectwa pochodzenia z kogeneracji dla energii elektrycznej
wytworzonej w Elektrowni P. w okresie od 1 lipca 2007 r. do 3 grudnia 2007 r.,
wobec różnicy w ilości wytworzonej energii wynikającej ze sprawozdania
zawierającego dane dotyczące tej jednostki kogeneracji za wyżej wymieniony
okres, a ilością energii elektrycznej objętej świadectwem pochodzenia z kogeneracji
z dnia 8 lutego 2008 r.
Prezes Urzędu wydał w dniu 10 marca 2003 r. świadectwo pochodzenia z
kogeneracji energii elektrycznej, po czym decyzją z tego samego dnia umorzył
przedmiotowe świadectwo na podstawie art. 9a ust. 8 d w zw. z art. 9l ust. 14
ustawy Prawo energetyczne. Zdaniem Prezesa URE wniosek powoda dotyczył
energii elektrycznej z kogeneracji wytworzonej w okresie, w którym koszty
wytworzenia tej energii wynikające z nakładów, o których mowa w art. 45 ust. 1a
ustawy Prawo energetyczne zostały uwzględnione w kosztach działania
przedsiębiorstw energetycznych zajmujących się przesyłaniem lub dystrybucją
energii elektrycznej. Takie świadectwa Prezes Urzędu umarza, zaś umorzonego
świadectwa nie zalicza się do wypełnienia obowiązku, o którym mowa w art. 9a ust.
8 pkt 1 ustawy Prawo energetyczne.
Powód wniósł odwołanie od powyższej decyzji Prezesa Urzędu, w którym
podniósł zarzut naruszenia art. 9a ust. 8e ustawy Prawo energetyczne poprzez jego
niezastosowanie w związku z art. 9a ust. 8d tej ustawy oraz art. 2 pkt 7 ustawy z 29
czerwca 2007 r. Zdaniem powoda art. 9a ust. 8d ustawy nie miał do niego
zastosowania, gdyż jest on przedsiębiorstwem energetycznym, o którym mowa w
art. 9a ust. 8e w związku z art. 2 pkt 7 ustawy z 29 czerwca 2007 r. o zasadach
pokrywania kosztów powstałych u wytwórców w związku z przedterminowym
rozwiązaniem umów długoterminowych sprzedaży mocy i energii (Dz.U. Nr 130,
poz. 905, dalej jako ustawa z 29 czerwca 2007 r.).
3
Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
wyrokiem z 16 lutego 2009 r. uchylił zaskarżoną decyzję i obciążył pozwanego
kosztami procesu. Sąd Okręgowy przyjął, że powód jest przedsiębiorstwem
energetycznym, w którym koszty wytworzenia energii elektrycznej w jej jednostce
kogeneracji wynikają z nakładów, o których mowa w art. 45 ust. 1a ustawy Prawo
energetyczne, czyli są uwzględniane w kosztach działalności przedsiębiorstw
energetycznych zajmujących się przesyłaniem lub dystrybucją energii elektrycznej,
a wobec tego na podstawie art. 9a ust. 8d ustawy Prawo energetyczne nie powinna
być zwolniona z obowiązku z art. 9a ust. 8 ustawy Prawo energetyczne.
Zastosowanie wobec powoda postanowień art. 9 a ust 8 d ustawy Prawo
energetyczne wyklucza dodany przez art. 59 ust. 1 ustawy z dnia 29 czerwca 2007
r. przepis art. 9a ust. 8e Ustawy Prawo energetyczne, który stanowi, że do
świadectw pochodzenia z kogeneracji uzyskanych przez wytwórców, o których
mowa w art. 2 pkt 7 ustawy z dnia 29 czerwca 2007 r., nie stosuje się 9a ust. 8d.
Powód jest wytwórcą w rozumieniu art. 2 pkt 7 ustawy z 29 czerwca 2007 r., gdyż
był do 31 marca 2008 r. stroną umowy długoterminowej, został wymieniony w
załączniku nr 1 do ustawy z 29 czerwca 2007 r. Wobec tego w ocenie, stosownie
do art. 9a ust. 8e ustawy Prawo energetyczne nie miał w stosunku do niego
zastosowani przepisy art. 9a ust. 8d tej ustawy. Sąd Okręgowy stwierdził, że
regulacja zawarta w art. 9a ust. 8e jest jasna, wyraźna, nie zawiera żadnych
warunków i wobec tego należy jej treść interpretować tak jak brzmi, według
obowiązujących reguł ją wprowadzających w zakresie wejścia w życie
Prezes Urzędu zaskarżył wyrok Sądu Okręgowego apelacją. Podniósł, że
dokonana przez Sąd Okręgowy wykładnia art. 9a ust. 8d i ust. 8e ustawy Prawo
energetyczne prowadzi do wniosku, że obie regulacje wzajemnie się wykluczają,
gdyż dotyczą tego samego kręgu adresatów (wytwórców posiadających jednostki
kogeneracji). Dokonanej przez Sąd Okręgowy wykładni językowej przeciwstawiła
wykładnię celowościową i systemową, prowadzącą do wniosku, że art. 9a ust. 8e
może mieć zastosowanie dopiero od dnia rozwiązania umów długoterminowych, to
jest nie wcześniej niż od dnia 1 kwietnia 2008 r., a nie od daty wejścia w życie. Za
takim rozwiązaniem przemawiają przepisy rozporządzenia Ministra Gospodarki z 2
lipca 2007 r. w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf (Dz.U.
4
z 2007 r., Nr 130, poz. 905) w brzmieniu od 1 kwietnia 2008 r., zgodnie z którymi
składnik wyrównawczy stawki systemowej kalkulowany był wg wzoru
uwzględniającego koszty usług dodatkowych związanych z wykonywaniem
postanowień umów sprzedaży mocy i energii elektrycznej umożliwiających
realizację przedsięwzięć inwestycyjnych, o jakich owa w art. 45 ust. 1a Ustawy
Prawo energetyczne. Przepisy te zostały uchylone z dniem rozwiązania umów
długoterminowych. Zdaniem Prezesa Urzędu dodany przez ustawę z 29 czerwca
2007 r. przepis art. 45 ust. 1a Ustawy Prawo energetyczne faktyczne zastosowanie
znalazł dopiero z dniem powstania obowiązku uiszczenia opłaty przejściowej, czyli
jak wyżej tj. po rozwiązaniu umów długoterminowych. Pozwany podnosił ponadto,
że odmienna interpretacja postanowień ustawy pozwalająca na przyjęcie, iż
również w okresie od 4 sierpnia 2007 r. do 1 kwietnia 2008 r. wydane świadectwa
pochodzenia z kogeneracji powinny być zaliczone w poczet wykonania obowiązku
o jakim mowa w art. 9a ust 8 pkt 1 ustawy Prawo energetyczne prowadziłaby do
podwójnego uprzywilejowania wytwórców, którzy skorzystali z systemu wsparcia
wynikającego z umów długoterminowych.
Sąd Apelacyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 28 października 2009 r.,
oddalił apelację Prezesa Urzędu. Sąd drugiej instancji przyjął, że art. 9a ust 8
ustawy Prawo energetyczne nakłada na przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące
się wytwarzaniem energii elektrycznej lub jej obrotem i sprzedające tę energię
odbiorcom końcowym przyłączonym do sieci na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej, obowiązek uzyskania i przedstawienia do umorzenia Prezesowi Urzędu
świadectwa pochodzenia z kogeneracji, o których mowa w art. 9l ust. 1, dla energii
elektrycznej wytworzonej w jednostkach kogeneracji znajdujących się na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej, alternatywnie obowiązek uiszczenia opłaty zastępczej.
Do wypełnienia tego obowiązku, zgodnie z art. 9a ust. 8d ustawy Prawo
energetyczne nie zalicza się umorzonych świadectw pochodzenia z kogeneracji,
wydanych dla energii elektrycznej wytworzonej w jednostce kogeneracji w okresie,
w którym koszty wytworzenia tej energii, wynikające z nakładów, o których mowa w
art. 45 ust. 1a Ustawy Prawo energetyczne, są uwzględniane w kosztach
działalności przedsiębiorstw energetycznych zajmujących się przesyłaniem lub
dystrybucją energii elektrycznej.
5
Przepis art. 9a ust. 8d Ustawy Prawo energetyczne został wprowadzony na
mocy ustawy z 12 stycznia 2007 r. o zmianie ustawy - Prawo energetyczne, ustawy
- Prawo ochrony środowiska oraz ustawy o systemie oceny zgodności (Dz.U. z
2007 r., Nr 21, poz. 124, dalej jako ustawa z 12 stycznia 2007 r.) i wszedł w życie w
dniu 1 lipca 2007 r. Jego celem było wyeliminowanie podwójnego wsparcia dla
podmiotów, które mogły przerzucić koszty związane z inwestycjami w jednostki
kogeneracji na odbiorców końcowych dzięki zawieraniu kontraktów
długoterminowych (dalej jako KDT). Z dniem 4 sierpnia 2007 r. wszedł jednak w
życie art. 9a ust. 8e, dodany do ustawy Prawo energetyczne na podstawie art. 59
pkt 1 ustawy z 29 czerwca 2007 r. Przepis ten stanowi, że art. 9a ust. 8d nie stosuje
się do świadectw pochodzenia uzyskanych przez wytwórców, o których mowa w
art. 2 pkt 7 ustawy z 29 czerwca 2007 r., to jest do przedsiębiorstw energetycznych
wykonujących działalność gospodarcza w zakresie wytwarzania energii elektrycznej
i będące stroną umowy długoterminowej.
Sąd Apelacyjny wyjaśnił, że bezsporne jest, że powód był wytwórcą w
rozumieniu art. 2 pkt 7 ustawy z dnia 29 czerwca 2007 r. Według Sądu
Apelacyjnego przepis art. 9a ust. 8e stanowi lex specialis w stosunku do art. 9a ust.
8d. Nawet gdyby przyjąć jak twierdzi Prezes Urzędu, iż adresatami obu tych norm
są te same podmioty, czyli dla każdego stanu faktycznego objętego hipotezą
ustępu 8 d zostają jednocześnie spełnione przesłanki określone w ustępie 8e, to
wówczas w grę wchodzi zastosowanie zasady lex posteriori derogat legi priori,
a przepis art. 9a ust. 8e Ustawy Prawo energetyczne jest niewątpliwie przepisem
późniejszym wobec art. 9a ust. 8d ustawy. Sąd Apelacyjny nie podzielił stanowiska
Prezesa Urzędu, że przepis art. 9a ust. 8e Ustawy Prawo energetyczne znajduje
zastosowanie dopiero od chwili rozwiązania umów długoterminowych, tj. od dnia 1
kwietnia 2008 r. Przepis art. 65 ustawy z dnia 29 czerwca 2007 r. stanowi wprost, iż
jej postanowienia wchodzą w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia (co
nastąpiło z dniem 4 sierpnia 2007 r.) i wśród wyjątków od tej zasady nie wymienia
art. 59 pkt 1 tej ustawy, wprowadzającego do Ustawy Prawo energetyczne art. 9a
ust. 8e. Wejście w życie postanowień nowej regulacji w żaden sposób nie zostało
powiązane ani uzależnione od uprzedniego rozwiązania umów długoterminowych
łączących przedsiębiorstwa energetyczne, będące wytwórcami w rozumieniu tejże
6
ustawy. Z kolei wykładnia celowościowa i systemowa art. 9a ust 8e ustawy Prawo
energetyczne, na którą powoływał się apelujący i z której wyprowadzał swój
wniosek o możliwości stosowania w/w przepisu dopiero od rozwiązania umów
długoterminowych, prowadziłaby do wniosku podważającego racjonalność działania
ustawodawcy, gdyż przy takiej wykładni wprowadzenie art. 9a ust. 8e do ustawy
Prawo energetyczne było całkowicie zbędne. Z dniem rozwiązania umów
długoterminowych przedsiębiorcy, jakich dotyczy uregulowanie przewidziane w art.
9a ust. 8e ustawy Prawo energetyczne tracą przymiot wytwórców w rozumieniu art.
2 pkt 7 ustawy z dnia 29 czerwca 2007 r., a zatem przepis art. 9a ust. 8e ustawy
Prawo energetyczne stałby się po dniu 1 kwietnia 2008 r. przepisem martwym.
Ponadto Sąd Apelacyjny zwrócił uwagę, że z art. 45 ust. Ib ustawy Prawo
energetyczne wynika, że przepisu art. 45 ust. 1a ustawy Prawo energetyczne
ustawy nie stosuje się od dnia powstania obowiązku uiszczania opłaty
'przejściowej, o której mowa w ustawie wymienionej w art. 9a ust. 8e ustawy.
Obowiązek uiszczania opłaty przejściowej powstaje z chwilą rozwiązania umów
długoterminowych, co wynika z art. 8 ustawy z dnia 29 czerwca 2007 r. A zatem
skoro od rozwiązania umowy długoterminowej nie ma możliwości uwzględniania
kosztów wytwórców energii elektrycznej wynikających z KDT w taryfach
przedsiębiorców zajmujących się przesyłaniem i dystrybucją energii elektrycznej, to
jednocześnie traci rację bytu uregulowanie "zawarte w przepisie art. 9a ust. 8d,
które odsyła wprost do art. 45 ust la ustawy Prawo energetyczne. Innymi słowy od
dnia rozwiązania umów długoterminowych art. 9a ust 8 d nie znalazłby
zastosowania wobec wytwórcy, podlegającemu działaniu ustawy z dnia 29 czerwca
2007 r., a tym samym brak byłoby wówczas uzasadnienia dla stosowania przepisu
art. 9a ust. 8e, który wprost wyłącza w stosunku do tych przedsiębiorców
stosowanie art. 9a ust. 8d ustawy Prawo energetyczne. Byłoby to bowiem
„podwójne" wyłączenie tego samego przepisu, co z punktu widzenia techniki
legislacyjne należy ocenić jako całkowicie zbędne.
Prezes Urzędu zaskarżył wyrok Sądu Apelacyjnego skargą kasacyjną,
zarzucając naruszenie art. 9a ust. 8e w związku z ust. 8d Ustawy Prawo
energetyczne poprzez przyjęcie, że Prezes Urzędu powinien wydać powodowi
świadectwo pochodzenia energii z kogeneracji inkorporujące prawa majątkowe,
7
chociaż powód jest już beneficjantem pomocy publicznej w oparciu o umowę
długoterminową sprzedaży mocy i energii elektrycznej, w sytuacji kiedy praw tych
na mocy art. 9l ust. 15 w związku z art. 9a ust. 8d ustawy pozbawione są
przedsiębiorstwa, które nie zostały objęte przepisami tej ustawy oraz naruszenie
art. 32 ust. 1 Konstytucji RP poprzez niezastosowanie. Zdaniem Prezesa Urzędu
zastosowanie art. 9a ust. 8e ustawy Prawo energetyczne prowadzi do
nieuzasadnionego uprzywilejowania niektórych wytwórców względem podmiotów
objętych umowami długoterminowymi, które nie zostały objęte przepisami ustawy z
29 czerwca 2007 r.
Sąd Najwyższy zważył co następuje:
1. Skarga kasacyjna Prezesa Urzędu nie ma uzasadnionych podstaw. Wyrok
Sądu Apelacyjnego nie narusza art. 9a ust. 8e w związku z ust. 8d Ustawy
Prawo energetyczne, ani nie prowadzi do uprzywilejowania niektórych
wytwórców energii w sposób sprzeczny z art. 32 Konstytucji RP.
2. Zgodnie z art. 9a ust. 8 pkt 1 ustawy Prawo energetyczne, przedsiębiorstwa
energetyczne zajmujące się wytwarzaniem energii elektrycznej i sprzedające
tę energię odbiorcom końcowym oraz przedsiębiorstwa zajmujące się
obrotem energią elektryczną i sprzedające tę energię odbiorcom końcowym,
zobowiązane są uzyskać i przedstawić do umorzenia Prezesowi Urzędu
świadectwa pochodzenia z kogeneracji. Świadectwa takie uzyskuje
pierwotnie wytwórca energii z kogeneracji. Otrzymane świadectwo może
przedstawić Prezesowi Urzędu do umorzenia celem zaliczenia na poczet
wykonania przez niego obowiązku, o którym mowa w art. 9a ust. 8 pkt 1
ustawy albo sprzedać na odpowiednim rynku giełdowym. Wówczas
świadectwo może zostać przedstawione Prezesowi Urzędu do umorzenia
celem zaliczenia na poczet wykonania obowiązku, o którym mowa w art. 9a
ust. 8 pkt 1 ustawy Prawo energetyczne przez inne przedsiębiorstwo
energetyczne, niż to, które wytworzyło faktycznie daną ilość energii w
kogeneracji. Natomiast stosownie do art. 9a ust. 8d ustawy, na poczet
wypełnienie powyższego obowiązku nie zalicza się świadectw pochodzenia
z kogeneracji, które zostały uzyskane dla energii elektrycznej wytworzonej w
8
jednostce kogeneracji w okresie, gdy wyższy koszt wytworzenia takiej
energii był uwzględniony w taryfach przedsiębiorstw zajmujących się
przesyłem energii lub jej dystrybucją. Z kolei dodany na mocy ustawy z 29
czerwca 2007 r. przepis art. 9a ust. 8e Ustawy Prawo energetyczne wyłącza
zastosowanie przepisu art. 9a ust. 8d Ustawy Prawo energetyczne do
świadectw pochodzenia z kogeneracji uzyskanych przez wytwórców, o
których mowa w art. 2 pkt 7 ustawy z 29 czerwca 2007 r. Z powyższego
zestawienia przepisów kluczowych dla rozstrzygnięcia o zasadności
niniejszej skargi kasacyjnej wynika, że 1) przepis art. 9a ust. 8 pkt 1 ustawy
nakłada na niektóre przedsiębiorstwa energetyczne pewien obowiązek; 2)
przepis art. 9a ust. 8d ustawy określa, jakiego rodzaju zachowanie
przedsiębiorstwa energetycznego podejmowane zgodnie z art. 9a ust. 8 pkt
1 ustawy nie stanowi wykonania obowiązku o którym mowa w tym ostatnim
przepisie; 3) przepis art. 9a ust. 8d ustawy modyfikuje zaś zakres
zastosowania art. 9a ust. 8d ustawy, wprowadzając wyjątek od wyjątku.
3. Obowiązek, o którym mowa w art. 9a ust. 8 pkt 1 ustawy spoczywa na
dwóch kategoriach przedsiębiorstw energetycznych: wytwórcach oraz
przedsiębiorstwach obrotu. W myśl art. 9a ust. 8d ustawy z obowiązku tego
zarówno wytwórcy, jak i przedsiębiorstwa obrotu nie mogą zwolnić się
przedstawiając do umorzenia świadectwa pochodzenia z kogeneracji
uzyskane dla energii objętej KDT. Natomiast przepis art. 9a ust. 8e ustawy
modyfikuje zakres zastosowania art. 9a ust. 8d ustawy w ten sposób, że
przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się wytwarzaniem energii
elektrycznej może zwolnić się z obowiązku, o którym mowa w art. 9a ust. 8
pkt 1 ustawy przedstawiając do umorzenia świadectwo pochodzenia z
kogeneracji uzyskane dla energii objętej KDT. Przepis art. 9a ust. 8e ustawy
należy zatem rozumieć w ten sposób, że ogranicza on zakres zastosowania
art. 9a ust. 8d ustawy Prawo energetyczne w ten sposób, że ten ostatni
przepis nie dotyczy wytwórcy energii w kogeneracji, który uzyskał
świadectwo pochodzenie energii z kogeneracji dla wytworzonej przez siebie
energii i przedstawia je Prezesowi Urzędu do umorzenia celem wykonania
obowiązku ciążącego na nim na podstawie art. 9s ust. 8 pkt 1 ustawy. Skoro
9
przepisu art. 9a ust. 8d nie stosuje się do przedsiębiorstw, o których mowa w
art. 2 pkt 7 ustawy z 29 czerwca 2007 r., to oznacza to, że wytwórcy w
rozumieniu tego przepisu mogą zaliczyć świadectwa pochodzenia na poczet
wykonania przez siebie obowiązku z art. 9a ust. 8 pkt 1 ustawy.
4. Zdaniem Sądu Najwyższego w obecnym składzie, taka wykładnia art. 9a ust.
8e ustawy nie powoduje żadnego uprzywilejowania przedsiębiorstw
energetycznych, do których przepis ten jest adresowany, kosztem innych
wytwórców energii. Wskazane powyżej – istotne dla rozstrzygnięcia
niniejszej sprawy - uprzywilejowanie wytwórców energii z kogeneracji
objętych KDT występuje jedynie wówczas, gdy wytwórcy ci uzyskują
przychód ze sprzedaży świadectw pochodzenia energii z kogeneracji. Brak
takiego uprzywilejowania w sytuacji, gdy świadectwo uzyskane dla
określonej ilości energii, umarzane jest przez wytwórcę tej energii w celu
wykonania ciążącego na nim obowiązku, o którym mowa w art. 9a ust. 8 pkt
1 ustawy. Gdy przedsiębiorstwo energetyczne, do którego odnosi się art. 9a
ust. 8e ustawy przedstawia do umorzenia świadectwo pochodzenia energii z
kogeneracji na poczet wykonania obowiązku z art. 9a ust. 8 pkt 1 ustawy,
zachowanie to potwierdza jedynie, że dany wytwórca w zakresie
wynikającym z treści świadectwa, wywiązał się z obowiązku o którym mowa
w tym przepisie. Umorzenie świadectwa pochodzenia takiej energii, z
zaliczeniem jego wykonania na rzecz przedstawiającego takie świadectwo
wytwórcy, jest neutralne z punktu widzenia funkcjonowania rynku i nie
prowadzi to do uprzywilejowania wytwórcy objętego KDT kosztem
wytwórców nie objętych KDT.
5. Przyjęta powyżej interpretacja art. 9a ust. 8e w związku z art. 9a ust. 8d
ustawy Prawo energetyczne znajduje dodatkowe uzasadnienie w wykładni
celowościowej. Przepis art. 9a ust. 8d został dodany do art. 9a ust. 8 ustawy
Prawo energetyczne na mocy ustawy z 12 stycznia 2007 r. Zastąpiła ona
obowiązek zakupu energii elektrycznej wytwarzanej w skojarzeniu z
wytwarzaniem ciepła obowiązkiem uzyskania i umorzenia świadectw
pochodzenia energii elektrycznej wytwarzanej w wysokosprawnej
kogeneracji lub uiszczenia opłaty zastępczej. Z uzasadnienia projektu
10
ustawy wynika, że „Energia z KDT objęta jest już preferencjami w postaci
wnoszonych przez odbiorców opłat w składniku opłaty systemowej (składnik
wyrównawczy), a ponadto energia ta rozdysponowana jest do spółek
dystrybucyjnych, które praktycznie mają "obowiązek jej zakupu". Do czasu
rozwiązania tych kontraktów dodatkowe preferencje, obciążające koszty
odbiorców końcowych, nie powinny być stosowane, z uwagi na możliwość
uznania tego za naruszenie zakazu kumulowania pomocy publicznej”. Jak
wynika z uzasadnienia projektu ustawy z 12 stycznia 2007 r., pozbawienie
wytwórców i dystrybutorów energii możliwości rozliczania wykonania
obowiązku uzyskania i przedstawienia do umorzenia świadectw pochodzenia
z kogeneracji podyktowane było tym, że świadectwa te są nośnikiem praw
majątkowych i mogą być przedmiotem obrotu. Stąd też możliwość uzyskania
świadectwa pochodzenia z kogeneracji, które następnie byłoby odsprzedane
przez wytwórcę energii na rynku, prowadziłaby do nieuzasadnionego
uprzywilejowania takiego wytwórcy, ponieważ podmiot ten uzyskał już
„rekompensatę” z tytułu wyższych kosztów wytworzenia energii w jednostce
kogeneracji w postaci wyższej ceny energii w ramach KDT. W braku tego
przepisu wytwórca energii uzyskałby więc podwójną korzyść w postaci
wyższej ceny energii oraz dodatkowego przychodu ze sprzedaży
świadectwa. Nie ulega zatem wątpliwości, że intencją ustawodawcy było
pozbawienie tych przedsiębiorstw energetycznych, które wytwarzają energię
elektryczną w jednostkach kogeneracji sprzedawaną w ramach KDT
możliwości uzyskiwania dodatkowych, nieuzasadnionych wpływów z tytułu
wprowadzania do obrotu świadectw pochodzenia energii z kogeneracji, w
sytuacji odpowiednią rekompensatę za podjęte ryzyko inwestycyjne i
realizację polityki ochrony środowiska i polityki energetycznej państwa
stanowiła wyższa cena energii, zapewniona na podstawie postanowień KDT.
Jednakże przepis art. 9a ust. 8d ustawy, w brzmieniu nadanym mu przez
ustawę z 12 stycznia 2007 r. nie tylko pozbawił wytwórców energii w
kogeneracji związanych KDT możliwości wprowadzania do obrotu świadectw
pochodzenia energii z kogenerecji, ale także uniemożliwił im wykonanie
obowiązku, o którym mowa w art. 9a ust. 8 pkt 1 ustawy Prawo
11
energetyczne poprzez przedstawienie do umorzenie świadectw pochodzenia
energii z kogenerecji wytworzonej przez takie przedsiębiorstwa
energetyczne w należących do nich jednostkach kogeneracji. Mogło to
powodować, że wytwórca energii w kogeneracji byłby zobowiązany do
zakupu świadectw pochodzenia energii z kogeneracji, mimo iż w
kontrolowanych przez niego jednostkach kogeneracji wytworzył ilość energii
adekwatną do uczynienia zadość obowiązkowi z art. 9a ust. 8 pkt 1 ustawy
Prawo energetyczne. Jak wynika to jednoznacznie z przytoczonego powyżej
fragmentu uzasadnienia projektu ustawy, skutek taki nie był zamierzony
przez ustawodawcę, co ostatecznie znalazło potwierdzenie w nowelizacji
ustawy Prawo energetyczne dokonanej na podstawie przepisów ustawy z 29
czerwca 2007 r. Dodany do art. 9a ustawy Prawo energetyczne ustęp 8e
przywrócił bowiem wytwórcom energii w jednostkach kogeneracji objętych
KDT, możliwość wykonania obowiązku z art. 9a ust. 8 pkt 1 ustawy Prawo
energetyczne poprzez przedstawienie świadectw pochodzenia energii z
kogeneracji uzyskanych dla wytworzonej przez tych wytwórców energii.
6. Przedstawiona powyżej interpretacja art. 9a ust. 8e, zgodnie z którą przepis
adresowany ten tylko do wytwórców w rozumieniu art. 2 pkt 7 ustawy z 29
czerwca 2007 r. oraz tylko w zakresie, w jakim uzyskane świadectwa
umarzają oni celem wykonania obowiązku, o którym mowa w art. 9a ust. 8
pkt 1 ustawy, nie budzi wątpliwości z punktu widzenia konstytucyjnej zasady
równości, ani zasad pomocy publicznej. Nie przysparza wytwórcom
związanym KDT, to jest selektywnie wybranej kategorii przedsiębiorstw
energetycznych zajmujących się wytwarzaniem energii elektrycznej, korzyści
o charakterze finansowym – świadectwa takie nie mogą być przedmiotem
obrotu, a mogą być tylko umarzane na poczet wykonania obowiązku
wytworzenia energii z kogeneracji przez przedsiębiorstwo energetyczne, dla
którego zostały wydane.
7. Mając powyższe na względzie, Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji
wyroku.