Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CZ 35/10
POSTANOWIENIE
Dnia 25 czerwca 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Józef Frąckowiak (przewodniczący)
SSN Mirosław Bączyk
SSN Bogumiła Ustjanicz (sprawozdawca)
w sprawie z wniosku O.(...) Spółki z o.o. w W.
przy uczestnictwie A. B.
o pozbawienie prawa prowadzenia działalności gospodarczej,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 25 czerwca 2010 r.,
zażalenia uczestnika postępowania na postanowienie Sądu Okręgowego w W.
z dnia 13 listopada 2008 r., sygn. akt X Ga (…),
odrzuca zażalenie i zasądza od uczestnika A. B. na rzecz O.(...) Spółki z
ograniczoną odpowiedzialnością w W. kwotę 900 zł (dziewięćset) tytułem zwrotu
kosztów postępowania zażaleniowego.
Uzasadnienie
Zaskarżonym postanowieniem z dnia 13 listopada 2008 r. Sąd Okręgowy w W.
odrzucił apelację uczestnika A. B. od postanowienia Sądu Rejonowego w W. z dnia 3
lipca 2007 r. i zasądził od niego na rzecz wnioskodawcy O.(...) Spółki z ograniczoną
odpowiedzialnością w W. kwotę 900 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania
apelacyjnego.
Od postanowienia Sądu pierwszej instancji, którym uczestnik został pozbawiony
prawa prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek oraz pełnienia funkcji
2
członka rady nadzorczej, reprezentanta lub pełnomocnika w spółce handlowej,
przedsiębiorstwie państwowym, spółdzielni, fundacji lub stowarzyszeniu przez okres
trzech lat została wniesiona apelacja przez A. C. działającego w imieniu uczestnika
postępowania w oparciu o umowę stałego zlecenia prowadzenia jego spraw i obsługi
prawnej.
W toku postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy przedstawił Sądowi
Najwyższemu do rozstrzygnięcia zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości,
dotyczące uprawnienia do reprezentowania uczestnika przez osobę działającą w
oparciu o tego rodzaju umowę. W uchwale z dnia 27 czerwca 2008 r. Sąd Najwyższy
udzielił odpowiedzi, że umowa zlecenia stałego prowadzenia spraw i obsługi prawnej,
obejmująca również reprezentowanie zleceniodawcy przed sądami, nie stanowi
podstawy ustanowienia zleceniobiorcy pełnomocnikiem procesowym (art. 87 § 1 k.p.c.)
w sprawie o pozbawienie zleceniodawcy prawa prowadzenia działalności gospodarczej
oraz pełnienia funkcji (art. 373 ust. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo
upadłościowe i naprawcze, Dz. U. Nr 60, poz. 535 ze zm.).
W piśmie z dnia 10 listopada 2008 r. uczestnik wniósł o uchylenie postanowienia
Sądu Rejonowego z dnia 3 lipca 2007 r. i skierowanie sprawy do ponownego
rozpoznania.
Sąd Okręgowy stwierdził, że działający w oparciu o umowę zlecenia A. C. nie ma
uprawnienia do reprezentowania uczestnika postępowania, a zatem apelacja została
wniesiona przez nieuprawnioną osobę i podlegała odrzuceniu w oparciu o art. 373 w
związku z art. 13 § 2 k.p.c.
Uczestnik postępowania w zażaleniu żądał uchylenia tego postanowienia,
zarzucając że złożony przez niego wniosek o uchylenie zaskarżonego postanowienia z
dnia 3 lipca 2007 r. z powodu nieważności postępowania przed Sądem pierwszej
instancji stanowił zatwierdzenie czynności wniesienia apelacji. Zaskarżone
postanowienie skutkuje uprawomocnieniem się nieważnego postanowienia i
pozbawieniem go możliwości wniesienia apelacji, chociaż wątpliwości dotyczące
uprawnienia do reprezentowania go przez zleceniobiorcę zostały wyjaśnione dopiero
przez Sąd Najwyższy. Podniósł ponadto, że jego zażalenie na postanowienie z 13
listopada 2008 r. odrzucone zostało postanowieniem Sądu Okręgowego z dnia 6
stycznia 2009 r. Przyjęte zostało, że właściwym środkiem zaskarżenia jest skarga
kasacyjna. Sąd Najwyższy postanowieniem z dnia 9 lipca 2009 r. odrzucił wniesioną
3
przez niego skargę kasacyjną. Domagał się także przywrócenia terminu do wniesienia
zażalenia.
Postanowieniem z dnia 18 grudnia 2009 r. Sąd Okręgowy przywrócił uczestnikowi
termin do wniesienia zażalenia na postanowienie tego Sądu z dnia 13 listopada 2008 r.
Wnioskodawczyni domagała się odrzucenia zażalenia, ponieważ uprawomocniło
się, z uwagi na nieskuteczne zaskarżenie, postanowienie z dnia 6 stycznia 2009 r. o
odrzuceniu zażalenia. Podniosła, że przywrócenie terminu było bezzasadne, ponieważ
wniosek złożony został po upływie tygodniowego terminu od dowiedzenia się, że
właściwym środkiem zaskarżenia postanowienia z dnia 13 listopada 2008 r. jest
zażalenie, co wynikało z postanowienia Sądu Najwyższego. Niezależnie od tego
nieznajomość przepisów nie stanowi niezawinionej przyczyny opóźnienia w podjęciu
właściwej czynności procesowej. Wniosła o rozpoznanie, w oparciu o art. 380 k.p.c.,
tego postanowienia, które nie podlegało samodzielnemu zaskarżeniu.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Przywrócenie terminu może dotyczyć jedynie takiej czynności procesowej, z
której niedokonaniem łączą się ujemne dla strony skutki procesowe oraz której
dopełnienie jest możliwe ze względu na stan sprawy. Dalsze warunki dopuszczalności
przywrócenia uchybionego terminu ustanowione zostały w art. 168 k.p.c. i art. 169 k.p.c.
W rozpoznawanej sprawie postanowieniem Sądu Okręgowego z dnia 6 stycznia
2009 r. odrzucone zostało zażalenie na postanowienie tego Sądu z 13 listopada 2008 r.,
które nie zostało skutecznie zaskarżone przez uczestnika postępowania.
Złożonego przez uczestnika postępowania wniosku o przywrócenie terminu do
złożenia zażalenia na postanowienie z dnia 13 listopada 2008 r. nie można było
merytorycznie rozpoznać. Powołane postanowienie o odrzuceniu apelacji od
postanowienia Sądu pierwszej instancji z dnia 3 lipca 2007 r. uprawomocniło się, wobec
nieskuteczności zażalenia na postanowienie z dnia 6 stycznia 2009 r. Doszło również do
uprawomocnienia się tego postanowienia i tym samym zamknięcia fazy postępowania
związanej z zaskarżeniem postanowienia o odrzuceniu apelacji. Nie był zatem
dopuszczalny wniosek o przywrócenie terminu do ponownego zaskarżenia tego
postanowienia z pominięciem orzeczenia, które zakończyło wskazany etap
postępowania. Postanowienie o przywróceniu terminu do dopełnienia tej czynności
procesowej było nieprawidłowe.
Następstwem przyjęcia, że nie było możliwe przywrócenie terminu do wniesienia
zażalenia jest uznanie, że zażalenie złożone w dniu 26 października 2009 r. jest
4
spóźnione, skoro wniesiono je po upływie tygodnia od doręczenia postanowienia z dnia
13 listopada 2008 r. (art. 394 § 2 k.p.c.).
Z powyższych względów zażalenie złożone po upływie przewidzianego terminu
podlegało odrzuceniu w oparciu o art. 373 w związku z art. 370 i art. 3941
§ 3 k.p.c.
Orzeczenie o kosztach postępowania zażaleniowego oparte zostało na zasadzie
odpowiedzialności za wynik sprawy, stosownie do art. 98 § 1 w związku z art. 391 § 1 i
art. 398 21
k.p.c.