Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CZ 43/10
POSTANOWIENIE
Dnia 15 lipca 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Iwona Koper (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Wojciech Katner
SSN Bogumiła Ustjanicz
w sprawie z powództwa M. W. i Powiatowego Rzecznika Konsumentów w K.
przeciwko A. B. i K. B.
o wydanie kosiarki do trawy,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 15 lipca 2010 r.,
dwóch zażaleń pozwanych A. B. i K. B.
na postanowienie o kosztach procesu zawarte w punkcie II wyroku Sądu Okręgowego w
R. z dnia 15 stycznia 2010 r., sygn. akt IV Ca (…),
uchyla zaskarżone postanowienie i sprawę w tym zakresie przekazuje Sądowi
Okręgowemu w R. do ponownego rozpoznania wraz z rozstrzygnięciem o
kosztach postępowania zażaleniowego.
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 18 września 2009 r. Sąd Rejonowy w K. oddalił powództwo M.
W. przeciwko A. B. i K. B. wspólnikom spółki cywilnej o wydanie kosiarki do trawy oraz
zasądził od M. W. na rzecz A. B. i K. B. kwotę 417,90 zł tytułem zwrotu kosztów
procesu.
2
Sąd Okręgowy w R. oddalił w całości apelację Powiatowego Rzecznika
Konsumentów w K. oraz powoda M. W. od tego wyroku i na podstawie art. 102 k.p.c. nie
obciążył M. W. kosztami zastępstwa procesowego pozwanych za instancję odwoławczą.
W uzasadnieniu rozstrzygnięcia o kosztach wskazał, że powód jest konsumentem
działającym w zaufaniu do profesjonalizmu przedsiębiorców prowadzących sklep
internetowy. Nie będąc prawnikiem i nie znając skutków prawnych podejmowanych
przez siebie i pozwanych czynności procesowych, mógł być przekonany o słuszności
swoich racji. Z kolei pozwani jako przedsiębiorcy muszą liczyć się z koniecznością
ponoszenia profesjonalnej obsługi prawnej.
Zawarte w wyroku Sądu Okręgowego postanowienie o kosztach procesu
zaskarżyli pozwani zarzucając naruszenie art. 102 k.p.c. poprzez błędne przyjęcie, że
po stronie powoda, obok którego działał również Powiatowy Rzecznik Konsumentów w
K., i który przegrał postępowanie odwoławcze zachodzą „szczególne przypadki”
uzasadniające nie obciążanie go kosztami zastępstwa procesowego przed sądem
drugiej instancji.
Skarżący wnieśli o uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości i
przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi, który wydał orzeczenie lub
innemu sądowi równorzędnemu oraz zasądzenie od powoda na ich rzecz kosztów
postępowania zażaleniowego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie jest uzasadnione.
Zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, którą statuuje art. 98 § 1
k.p.c. strona przegrywająca zwraca przeciwnikowi na jego żądanie koszty procesu.
Wyjątek od tej ogólnej zasady przewiduje art. 102 k.p.c., który pozwala w szczególnie
uzasadnionych wypadkach na zasądzenie od strony przegrywającej tylko części
kosztów lub nieobciążanie jej w ogóle kosztami. Z racji wyjątkowego charakteru przepis
ten nie może być wykładany rozszerzająco. Podstaw do jego zastosowania należy
poszukiwać w konkretnych okolicznościach danej sprawy, przekonujących o tym, że w
danym przypadku obciążenie strony przegrywającej kosztami procesu na rzecz
przeciwnika byłoby niesłuszne, niesprawiedliwe. Należą do nich zarówno fakty związane
z samym procesem jak i leżące poza nim, a dotyczące sytuacji życiowej, stanu
majątkowego stron, które powinny być oceniane przede wszystkim z uwzględnieniem
zasad współżycia społecznego. Przepis art. 102 k.p.c. powinien być zastosowany
wówczas, gdy w okolicznościach danej sprawy obciążenie strony przegrywającej
3
kosztami procesu przeciwnika byłoby rażąco niezgodne z zasadami współżycia.
Zasadnie podnosi skarżący, że sytuacja taka, ze względu na wskazane przez Sąd
Okręgowy w zaskarżonym postanowieniu okoliczności, nie zachodzi w sprawie. O
wyjątkowości przypadku jako szczególnie uzasadnionego w rozumieniu art. 102 k.p.c.
nie może przesądzać zarówno samo tylko przypuszczenie Sądu, że pozwany nie będąc
prawnikiem, mógł być przekonany przy wnoszeniu apelacji od wyroku oddalającego jego
roszczenie jako bezzasadne, o słuszności swoich racji (przekonanie takie zresztą
towarzyszy na ogół każdemu skarżącemu), ani też natura łączącego go z pozwanymi
stosunku prawnego w ramach którego występował jako konsument. Zupełnie bez
znaczenia dla odstąpienia od rozkładu ciężaru kosztów procesu według zasady
odpowiedzialności za jego wynik pozostaje okoliczność, że pozwani prowadzą sklep
internetowy w związku z czym muszą liczyć się z kosztami ponoszenia kosztów
profesjonalnej obsługi prawnej.
Z tych względów orzeczono jak w sentencji (art. 39815
§ 1 zd. 1 w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c.).