Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CZ 99/10
POSTANOWIENIE
Dnia 26 stycznia 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Mirosława Wysocka (przewodniczący)
SSN Marian Kocon (sprawozdawca)
SSN Iwona Koper
w sprawie z powództwa K. M.
przeciwko Skarbowi Państwa – Staroście K.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 26 stycznia 2011 r.,
zażalenia powoda
na postanowienie o kosztach zawarte w wyroku
Sądu Apelacyjnego […]
z dnia 29 czerwca 2010 r.,
1) odrzuca zażalenie w części rozstrzygającej o kosztach
procesu przed sądem pierwszej instancji (pkt I ppkt 2);
2) oddala zażalenie w pozostałym zakresie;
3) zasądza od powoda na rzecz Skarbu Państwa –
Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa kwotę 300
(trzysta) zł tytułem kosztów postępowania
zażaleniowego.
Uzasadnienie
2
Wyrokiem z dnia 29 czerwca 2010 r. Sąd Apelacyjny w pkt I. zmienił wyrok
Sądu Okręgowego z dnia 21 kwietnia 2009 r. i zasądził od pozwanego Skarbu
Państwa – Starosty K. na rzecz powoda K. M. tytułem odszkodowania za szkodę
wyrządzoną wydaniem decyzji administracyjnej kwotę 176.645 zł oraz tytułem
kosztów procesu kwotę 2.440 złotych, w pkt II. uchylił ten wyrok w części
oddalającej powództwo co do kwoty 29.355 zł i umorzył postępowanie, a w pkt III.
zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 3637,18 zł tytułem kosztów
postępowania apelacyjnego. W uzasadnieniu wyroku Sąd drugiej instancji wskazał,
że podstawą zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda kwoty należnej z tytułu
zastępstwa prawnego przed Sądem pierwszej instancji, biorąc pod uwagę stawkę
minimalną opłaty za czynności radcy prawnego, powinna być kwota 7.200 zł., na
podstawie § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września
2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez
Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego
ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.) Sąd drugiej instancji
uznał jednak, że skoro radca prawny zastępujący powoda zaniechał złożenia
istotnego dla rozstrzygnięcia sprawy wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii
biegłego celem wykazania wysokości poniesionej szkody, powodując konieczność
dopuszczenia tego dowodu z urzędu, odpowiednią kwotą z tytułu zastępstwa
prawnego powoda przed Sądem pierwszej instancji jest kwota 2.000 zł,
powiększona o należny podatek od towarów i usług. Taką samą kwotę Sąd drugiej
instancji przyjął za podstawę rozstrzygnięcia o kosztach postępowania
apelacyjnego według § 12 ust. 1 pkt 2 wspomnianego rozporządzenia,
uwzględniając należny podatek od towarów i usług.
Postanowienie o kosztach zawarte w pkt I i III. wyroku zaskarżył zażaleniem
powód, żądając jego zmiany i zasądzenia od pozwanego na jego rzecz tytułem
zastępstwa prawnego przed Sądem pierwszej instancji kwoty 3.600 zł oraz przed
Sądem drugiej instancji kwoty 2.700 zł, podwyższonych o należny podatek od
towarów i usług. Powód zarzucił naruszenie § 2 ust. 3, § 6 pkt 6 i § 12 ust. 1 pkt 2
wspomnianego rozporządzenia podnosząc, że Sąd drugiej instancji błędnie nie
zastosował stawki minimalnej, a ponadto nie uwzględnił, że powyższy wniosek
3
dowodowy nie został złożony zgodnie z żądaniem powoda, który obawiał się
ponoszenia kosztów z nim związanych, od których nie był zwolniony.
W odpowiedzi na zażalenie pozwany, reprezentowany przez Prokuratorię
Generalną Skarbu Państwa, wniósł o oddalenie zażalenia i zasądzenie na rzecz
Skarbu Państwa - Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa kosztów postępowania
zażaleniowego według norm przepisanych.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie jest niedopuszczalne w części, w której dotyczy postanowienia
o kosztach procesu poniesionych przed Sądem pierwszej instancji. Zgodnie
bowiem z art. 3941
§ 1 k.p.c. zażalenie do Sądu Najwyższego przysługuje na
postanowienie Sądu drugiej instancji co do kosztów procesu, które nie były
przedmiotem rozstrzygnięcia Sądu pierwszej instancji. W rozpoznawanej sprawie
o kosztach procesu przed Sądem pierwszej instancji orzekł zaś ten Sąd
postanowieniem zawartym w wyroku z dnia 21 kwietnia 2009 r.
Z tych względów, Sąd Najwyższy, na podstawie art. 373 w zw. z art. 3941
§ 3
art. 39821
k.p.c., postanowił jak w pkt I. sentencji.
W pozostałej części zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie. Wbrew
twierdzeniom żalącego Sąd drugiej instancji, zasądzając opłatę za czynności radcy
prawnego z tytułu zastępstwa prawnego w postępowaniu apelacyjnym, władny był
na podstawie § 2 ust. 1 wspomnianego rozporządzenia określić tę opłatę
w wysokości niższej niż wynikająca ze stawki minimalnej przewidzianej w tym
rozporządzeniu, jeżeli rozstrzygnięcie takie uwzględniało niezbędny nakład pracy
pełnomocnika, charakter sprawy i wkład pracy pełnomocnika w przyczynienie się
do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia. Sąd Najwyższy w obecnym składzie nie
podziela poglądu wyrażonego w uzasadnieniu uchwały Sądu Najwyższego z dnia
24 lipca 2009 r., I PZP 3/2009, OSNP 2010 r. Nr 7-8, poz. 83, zgodnie z którym
zakres władzy sądu wynikający z § 2 ust. 1 wspomnianego rozporządzenia nie
obejmuje możliwości niezastosowania przepisów określających stawki minimalne.
Wykładnię § 2 ust. 1 tego rozporządzenia przyjętą przez Sąd drugiej instancji
należy uznać za prawidłową. Przemawia za tym nie tylko wynik systemowej
wykładni tego przepisu w związku z § 2 ust. 2 tego rozporządzenia,
4
ustanawiającym jedynie górną granicę zasądzanej opłaty, lecz pośrednio także
pogląd wyrażony przez Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 12 lutego 1999 r.,
II CKN 341/98, OSNC 1999 r. Nr 6, poz. 123, w którym wyrażona została teza, iż
nie uzasadniają przyznania kosztów nieopłaconej pomocy prawnej takie czynności
pełnomocnika ustanowionego z urzędu, które są sprzeczne z zasadami
profesjonalizmu. Bez wątpienia zaś za tego rodzaju czynność należy uznać
zaniechanie w procesie o odszkodowanie zgłoszenia wniosku o dopuszczenie
dowodu z opinii biegłego na okoliczność wysokości szkody poniesionej przez
żalącego, jeśli była ona kwestionowana przez pozwanego, a jej ustalenie wymagało
wiadomości specjalnych. Nie zasługuje przy tym na uwzględnienie podnoszona
w zażaleniu okoliczność, że zaniechanie takie zgodne było z żądaniem samej
strony, obawiającej się poniesienia wydatków związanych z takim wnioskiem. Jak
słusznie podniósł pozwany w odpowiedzi na zażalenie, nie było żadnych
przeszkód, aby żalący wnosił o zwolnienie go od ponoszenia tych wydatków.
Z tych przyczyn, na podstawie art. 39814
w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c., Sąd
Najwyższy postanowił jak w pkt II. sentencji, o kosztach postępowania
zażaleniowego orzekając w pkt III. na podstawie art. 98 § 1 w zw. z. art. 99, art. 391
§ 1, art. 39821
i art. 3941
§ 3 k.p.c. oraz § 12 ust. 2 pkt 2 w zw. z § 6 pkt 3
wskazanego wyżej rozporządzenia i art. 11 ust. 3 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r.
o Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa (Dz. U. Nr 167, poz. 1417 ze zm.)
md