Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III UK 94/10
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 5 kwietnia 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jerzy Kwaśniewski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Jolanta Strusińska-Żukowska
SSN Andrzej Wróbel
w sprawie z odwołania W. W.
od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
o emeryturę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 5 kwietnia 2011 r.,
skargi kasacyjnej organu rentowego od wyroku Sądu Apelacyjnego […]
z dnia 4 lutego 2010 r.,
uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi
Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania pozostawiając temu
Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania kasacyjnego.
2
U z a s a d n i e n i e
Decyzją z dnia 30 lipca 2009 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmówił
wnioskodawcy W. W. prawa do emerytury powołując się na przepisy ustawy z dnia
17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
(Dz. U. z 2004 r., Nr 39, poz. 353 ze zm.). W uzasadnieniu decyzji organ rentowy
wskazał, że zgodnie z art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS
ubezpieczonemu mężczyźnie po osiągnięciu wieku 60 lat przysługuje prawo do
emerytury, jeżeli spełni łącznie następujące warunki: na dzień 1 stycznia 1999 r.
posiada okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 lat w tym okres
zatrudnienia w szczególnych warunkach wynoszący 15 lat, nie przystąpił do
otwartego funduszu emerytalnego i rozwiązał stosunek pracy. Organ rentowy
stwierdził, że wnioskodawca nie rozwiązał stosunku pracy oraz nie udowodnił 15 lat
zatrudnienia w szczególnym charakterze (nie przedłożył świadectw wykonywania
pracy w warunkach szczególnych, ani innej dokumentacji potwierdzającej
wykonanie takiej pracy).
Odwołanie od powyższej decyzji wniósł Władysław W.
Wyrokiem z dnia 21 października 2009 r. Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał
wnioskodawcy prawo do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w warunkach
szczególnych od dnia 9 lipca 2009 r. Sąd Okręgowy ustalił, że wnioskodawca
wykazał łącznie 22 lata 14 miesięcy i 24 dni pracy wykonywanej w warunkach
szczególnych, w związku z czym spełnia warunki wynikające z art. 184 ust. 1 i ust.
2 oraz art. 27 ustawy o emeryturach i rentach z FUS oraz § 3 i § 4 ust. 1
rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku
emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w
szczególnym charakterze (Dz. U. nr 8, poz. 43 ze zm.). Ma bowiem 25 lat okresów
składkowych i nieskładkowych oraz legitymuje się 15 letnim stażem pracy w
warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze przypadającym na tą
samą datę.
Apelację od powyższego wyroku wniósł organ rentowy.
3
Wyrokiem z dnia 4 lutego 2010 r. Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385
k.p.c. oddalił apelację. Sąd drugiej instancji podzielił podstawę faktyczną oraz
podstawę prawną zaskarżonego wyroku Sądu Okręgowego.
Powyższy wyrok Sądu Apelacyjnego w całości zaskarżył skargą kasacyjną
organ rentowy. Skargę oparto na podstawie naruszenia przepisu prawa
materialnego (art. 398 3
§ 1 pkt 1 k.p.c.) i zarzucono błędną wykładnię art. 184
ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.). W uzasadnieniu tego
zarzutu wskazano, że Sądy obydwu instancji dokonały błędnej wykładni przepisu
art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS przyjmując, że wnioskodawca
spełnia wszystkie przesłanki wymienione w art. 184 niezbędne do przyznania
emerytury w obniżonym wieku emerytalnym. Z treści art. 184 ust. 2 ustawy o
emeryturach i rentach z FUS jednoznacznie wynika, że emerytura w obniżonym
wieku emerytalnym o której mowa w ust. 1 przysługuje pod warunkiem rozwiązania
stosunku pracy. Wnioskodawca nie spełnił tego warunku ani na dzień wydania
zaskarżonej decyzji ani na dzień wyrokowania przez Sądy obu instancji. Wskazano,
że organ rentowy już w zaskarżonej decyzji jako jedną z przyczyn odmowy
świadczenia podał, że wnioskodawca nie rozwiązał stosunku pracy. Kwestię tą
organ rentowy podnosił również w apelacji od wyroku Sądu pierwszej instancji,
zwracając uwagę, że brak jest informacji czy wnioskodawca rozwiązał stosunek
pracy. Skarżący wskazał, że wnioskodawca dopiero 14 kwietnia 2010 r. rozwiązał
stosunek pracy z ostatnim pracodawcą A. S. A. o czym poinformował organ
rentowy w dniu 16 kwietnia 2010 r.
Skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku przez oddalenie odwołania
w całości ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie
sprawy Sądowi drugiej instancji do ponownego rozpoznania, a także o zasądzenie
od powoda na rzecz organu rentowego zwrotu kosztów procesu i kosztów
zastępstwa procesowego według norm przepisanych.
Sąd Najwyższy zważył co następuje:
4
W odwołaniu od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych odmawiającej
Władysławowi W. przyznania prawa do emerytury pomimo nieosiągnięcia 65 roku
życia wnioskodawca kwestionował zawarte w tej decyzji ustalenie niewykazania
wymaganego okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach.
Sąd pierwszej instancji zweryfikowawszy na korzyść odwołującego się
wskazaną przez niego przesłankę odmowy przyznania mu prawa do emerytury
stwierdził że „W. W. spełnił wszystkie przesłanki wymienione w art. 184 ustawy o
emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych niezbędne do
przyznania mu prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym” i na tej
podstawie przyznał wnioskodawcy prawo do wcześniejszej emerytury.
Także Sąd drugiej instancji orzekając o niezasadności apelacji organu
rentowego opierał się – jak to wynika z uzasadnienia zaskarżonego wyroku –
wyłącznie na ustaleniach dotyczących okresu pracy wnioskodawcy w szczególnych
warunkach i tylko na tej podstawie prawomocnie potwierdził spełnienie przez
wnioskodawcę wszystkich przesłanek emerytury określonych w art. 184 ustawy o
emeryturach i rentach.
Jednakże w ustępie drugim powołanego przepisu stanowi się, że
przedmiotowa emerytura przysługuje pod określonymi warunkami, w tym
rozwiązania stosunku pracy.
Jeżeli żaden z rozpoznających Sądów nie rozpoznał powyższego warunku
emerytury, to pomiędzy podstawami wyroków zachodzi wyraźna sprzeczność. Po
ustaleniu przesłanki dotyczącej wymaganego okresu zatrudnienia (art. 184 ust. 1
ustawy), Sąd Apelacyjny zaakceptował przyznanie W. W. emerytury tak jakby
spełnione zostały wszystkie wymagania, z pominięciem warunku rozwiązania
stosunku pracy (art., 184 ust. 2 ustawy).
Tymczasem potrzeba wyjaśnienia powyższej kwestii wynikała z apelacji
organu rentowego, w której wskazywano na fakt kontynuowania zatrudnienia przez
W. W.
Wobec zasadności podstawy skargi kasacyjnej Sąd Najwyższy orzekł
zgodnie z jej wnioskiem (art. 39815
§ 1 k.p.c.).