II CZ 29/11
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:14-05-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:V CZ 83/06
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt II CZ 29/11
POSTANOWIENIE
Dnia 1 czerwca 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Henryk Pietrzkowski (przewodniczący)
SSN Grzegorz Misiurek
SSN Katarzyna Tyczka-Rote (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa W. K.
przeciwko K. K.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 1 czerwca 2011 r.,
zażalenia pozwanego
na postanowienie Sądu Okręgowego
z dnia 25 lutego 2010 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie.
2
Uzasadnienie
Sąd Okręgowy postanowieniem z dnia 25 lutego 2010 r. odrzucił, jako
nieopłacone, zażalenie pozwanego K. K. na postanowienie tego Sądu z dnia 9
listopada 2009 r. odrzucające wniosek pozwanego o sporządzenie uzasadnienia
wyroku Sądu Okręgowego z dnia 18 czerwca 2009 r. Sąd wyjaśnił, że zażalenie
wraz z wnioskiem o zwolnienie od opłaty sądowej zostało wniesione przez
zawodowego pełnomocnika pozwanego bez uiszczenia opłaty podstawowej w
kwocie 30 zł, mimo że art. 14 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach
sądowych w sprawach cywilnych, w brzmieniu obowiązującym przed dniem
10 marca 2007 r., przewidywał obowiązek uiszczenia opłaty podstawowej
w kwocie 30 zł od zażalenia zawierającego wniosek o zwolnienie od kosztów
sądowych już w chwili złożenia zażalenia. Oznacza to, że zgodnie z art. 1302
§ 3
k.p.c. zażalenie wniesione bez uiszczenia wskazanej opłaty podlegało odrzuceniu
bez wezwania do uzupełnienia braków w zakresie opłat.
Pozwany w zażaleniu na to postanowienie zarzucił naruszenie art. 14 ust. 2
i art. 100 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach
cywilnych (powoływanej dalej jako „u.k.s.c.”) w brzmieniu obowiązującym przed
dniem 10 marca 2007 r., przez uznanie, iż pełnomocnik pozwanego wnosząc
zażalenie, w którym zawarty był wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych,
powinien był uiścić opłatę podstawową w wysokości 30 zł już w chwili złożenia tego
środka zaskarżenia oraz art. 1302
§ 3 k.p.c. w brzmieniu obowiązującym przed
dniem 1 lipca 2009 r., przez uznanie, iż powołany przepis zobowiązywał sąd do
odrzucenia środka zaskarżenia wniesionego przez profesjonalnego pełnomocnika,
również w sytuacji, w której w zażaleniu został zawarty wniosek o zwolnienie od
kosztów sądowych, a nie została uiszczona opłata podstawowa w kwocie 30 zł.
We wnioskach skarżący domagał się uchylenia postanowienia Sądu
Okręgowego z dnia 25 lutego 2010 r. i przekazania sprawy temu Sądowi do
ponownego rozpoznania.
3
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Opłata podstawowa, przewidziana w art. 14 u.k.s.c., pobierana jest
w sprawach, w których przepisy nie przewidują opłaty stałej, stosunkowej lub
tymczasowej. Stanowi ona minimalną opłatę, którą strona jest obowiązana uiścić od
pisma podlegającego opłacie. Zgodnie z art. 14 ust. 2 u.k.s.c., mającym – mimo
jego uchylenia – zastosowanie w niniejszej sprawie na podstawie art. 2 ustawy
z dnia 14 grudnia 2006 r. o zmianie ustawy o kosztach sądowych w sprawach
cywilnych (Dz. U. z 2007 r. Nr 21, poz. 123), opłatę podstawową pobiera się także
od podlegających opłacie pism wnoszonych przez stronę zwolnioną od kosztów
sądowych przez sąd, chyba że ustawa stanowi inaczej. Zasadę tą potwierdzał
art. 100 ust. 2 zd. 2 u.k.s.c. w brzmieniu sprzed nowelizacji, stanowiący, że strona,
której sąd przyznał całkowite zwolnienie od kosztów sądowych, ma obowiązek
uiścić opłatę podstawową, o której mowa w art. 14, od wszystkich pism
podlegających opłacie, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
Zgłoszenie wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych powoduje ten
skutek, że obowiązek uiszczenia należnej opłaty zostaje odsunięty w czasie.
Zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą Sądu Najwyższego, w sytuacji, w której
pismo podlegające opłacie zawiera wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych,
należy najpierw rozpoznać ten wniosek, a dopiero w razie odmowy żądać opłaty
(por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 2006 r., V CZ 83/06 –
nie publ. poza bazą elektroniczną Lex nr 607579 i powoływane w nim
orzecznictwo). Obowiązek uiszczenia opłaty podstawowej powstanie dopiero
w razie uwzględnienia wniosku i przyznania stronie całkowitego zwolnienia od
kosztów sądowych. Artykuł 100 ust. 2 zd. drugie u.k.s.c. w poprzednim brzmieniu
nakładał bowiem obowiązek uiszczenia opłaty podstawowej na stronę, której sąd
przyznał całkowite zwolnienie od kosztów sądowych. Jeżeli natomiast wniosek
o zwolnienie od kosztów zostanie oddalony w całości lub w części, zaktualizuje się
obowiązek uiszczenia stosownej opłaty stałej lub stosunkowej, nie zaś opłaty
podstawowej. W konsekwencji skoro w momencie wniesienia przez pełnomocnika
pozwanego zażalenia zawierającego wniosek o zwolnienie od opłaty od tego
środka zaskarżenia obowiązek uiszczenia opłaty podstawowej jeszcze nie istniał –
4
odrzucenie zażalenia z powodu nieuiszczenia tej opłaty przez pozwanego było
błędne i naruszało przepisy wskazane przez skarżącego w zażaleniu.
Z tych względów na podstawie art. 39815
§ 1 zd. 1 w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c.
zaskarżone postanowienie należało uchylić.
POSTANOWIENIE
Dnia 1 czerwca 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Henryk Pietrzkowski (przewodniczący)
SSN Grzegorz Misiurek
SSN Katarzyna Tyczka-Rote (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa W. K.
przeciwko K. K.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 1 czerwca 2011 r.,
zażalenia pozwanego
na postanowienie Sądu Okręgowego
z dnia 25 lutego 2010 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie.
2
Uzasadnienie
Sąd Okręgowy postanowieniem z dnia 25 lutego 2010 r. odrzucił, jako
nieopłacone, zażalenie pozwanego K. K. na postanowienie tego Sądu z dnia 9
listopada 2009 r. odrzucające wniosek pozwanego o sporządzenie uzasadnienia
wyroku Sądu Okręgowego z dnia 18 czerwca 2009 r. Sąd wyjaśnił, że zażalenie
wraz z wnioskiem o zwolnienie od opłaty sądowej zostało wniesione przez
zawodowego pełnomocnika pozwanego bez uiszczenia opłaty podstawowej w
kwocie 30 zł, mimo że art. 14 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach
sądowych w sprawach cywilnych, w brzmieniu obowiązującym przed dniem
10 marca 2007 r., przewidywał obowiązek uiszczenia opłaty podstawowej
w kwocie 30 zł od zażalenia zawierającego wniosek o zwolnienie od kosztów
sądowych już w chwili złożenia zażalenia. Oznacza to, że zgodnie z art. 1302
§ 3
k.p.c. zażalenie wniesione bez uiszczenia wskazanej opłaty podlegało odrzuceniu
bez wezwania do uzupełnienia braków w zakresie opłat.
Pozwany w zażaleniu na to postanowienie zarzucił naruszenie art. 14 ust. 2
i art. 100 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach
cywilnych (powoływanej dalej jako „u.k.s.c.”) w brzmieniu obowiązującym przed
dniem 10 marca 2007 r., przez uznanie, iż pełnomocnik pozwanego wnosząc
zażalenie, w którym zawarty był wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych,
powinien był uiścić opłatę podstawową w wysokości 30 zł już w chwili złożenia tego
środka zaskarżenia oraz art. 1302
§ 3 k.p.c. w brzmieniu obowiązującym przed
dniem 1 lipca 2009 r., przez uznanie, iż powołany przepis zobowiązywał sąd do
odrzucenia środka zaskarżenia wniesionego przez profesjonalnego pełnomocnika,
również w sytuacji, w której w zażaleniu został zawarty wniosek o zwolnienie od
kosztów sądowych, a nie została uiszczona opłata podstawowa w kwocie 30 zł.
We wnioskach skarżący domagał się uchylenia postanowienia Sądu
Okręgowego z dnia 25 lutego 2010 r. i przekazania sprawy temu Sądowi do
ponownego rozpoznania.
3
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Opłata podstawowa, przewidziana w art. 14 u.k.s.c., pobierana jest
w sprawach, w których przepisy nie przewidują opłaty stałej, stosunkowej lub
tymczasowej. Stanowi ona minimalną opłatę, którą strona jest obowiązana uiścić od
pisma podlegającego opłacie. Zgodnie z art. 14 ust. 2 u.k.s.c., mającym – mimo
jego uchylenia – zastosowanie w niniejszej sprawie na podstawie art. 2 ustawy
z dnia 14 grudnia 2006 r. o zmianie ustawy o kosztach sądowych w sprawach
cywilnych (Dz. U. z 2007 r. Nr 21, poz. 123), opłatę podstawową pobiera się także
od podlegających opłacie pism wnoszonych przez stronę zwolnioną od kosztów
sądowych przez sąd, chyba że ustawa stanowi inaczej. Zasadę tą potwierdzał
art. 100 ust. 2 zd. 2 u.k.s.c. w brzmieniu sprzed nowelizacji, stanowiący, że strona,
której sąd przyznał całkowite zwolnienie od kosztów sądowych, ma obowiązek
uiścić opłatę podstawową, o której mowa w art. 14, od wszystkich pism
podlegających opłacie, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
Zgłoszenie wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych powoduje ten
skutek, że obowiązek uiszczenia należnej opłaty zostaje odsunięty w czasie.
Zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą Sądu Najwyższego, w sytuacji, w której
pismo podlegające opłacie zawiera wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych,
należy najpierw rozpoznać ten wniosek, a dopiero w razie odmowy żądać opłaty
(por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 2006 r., V CZ 83/06 –
nie publ. poza bazą elektroniczną Lex nr 607579 i powoływane w nim
orzecznictwo). Obowiązek uiszczenia opłaty podstawowej powstanie dopiero
w razie uwzględnienia wniosku i przyznania stronie całkowitego zwolnienia od
kosztów sądowych. Artykuł 100 ust. 2 zd. drugie u.k.s.c. w poprzednim brzmieniu
nakładał bowiem obowiązek uiszczenia opłaty podstawowej na stronę, której sąd
przyznał całkowite zwolnienie od kosztów sądowych. Jeżeli natomiast wniosek
o zwolnienie od kosztów zostanie oddalony w całości lub w części, zaktualizuje się
obowiązek uiszczenia stosownej opłaty stałej lub stosunkowej, nie zaś opłaty
podstawowej. W konsekwencji skoro w momencie wniesienia przez pełnomocnika
pozwanego zażalenia zawierającego wniosek o zwolnienie od opłaty od tego
środka zaskarżenia obowiązek uiszczenia opłaty podstawowej jeszcze nie istniał –
4
odrzucenie zażalenia z powodu nieuiszczenia tej opłaty przez pozwanego było
błędne i naruszało przepisy wskazane przez skarżącego w zażaleniu.
Z tych względów na podstawie art. 39815
§ 1 zd. 1 w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c.
zaskarżone postanowienie należało uchylić.