Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III SW 5/11
POSTANOWIENIE
Dnia 9 czerwca 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Kazimierz Jaśkowski (przewodniczący)
SSN Zbigniew Hajn
SSN Halina Kiryło (sprawozdawca)
SSN Roman Kuczyński
SSN Zbigniew Myszka
SSN Maciej Pacuda
SSN Romualda Spyt
w sprawie ze skargi Komitetu Wyborczego Kandydata na Prezydenta
Rzeczypospolitej Polskiej […]
na uchwałę Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 19 kwietnia 2011 r., w
przedmiocie odrzucenia sprawozdania finansowego,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 9 czerwca 2011 r.,
odrzuca skargę.
UZASADNIENIE
Państwowa Komisja Wyborcza uchwałą z dnia 19 kwietnia 2011 r. odrzuciła
sprawozdanie wyborcze Komitetu Wyborczego Kandydata na Prezydenta
Rzeczypospolitej Polskiej […] o przychodach, wydatkach i zobowiązaniach
finansowych tego Komitetu związanych w udziałem w wyborach na urząd
Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, zarządzonych na dzień 29 czerwca 2010 r.
W uzasadnieniu uchwały podano, że Komitet Wyborczy Kandydata na
Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej […] przedłożył Państwowej Komisji
2
Wyborczej sprawozdanie wyborcze z zachowaniem terminu określonego w art. 87g
ust. 1 ustawy z dnia 27 września 1990 r. o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej
Polskiej (jednolity tekst: Dz. U. z 2010 r. Nr 72, poz. 467 ze zm.). W sprawozdaniu
wykazano, iż Komitet nie pozyskiwał i nie wydatkował środków finansowych, nie
pozyskiwał też wartości niepieniężnych i nie zaciągał żadnych zobowiązań
finansowych. Pismem z dnia 29 marca 2011 r. Państwowa Komisja Wyborcza
wystąpiła do pełnomocnika finansowego Komitetu o wyjaśnienie w terminie do dnia
4 kwietnia 2011 r., kto i z jakich środków poniósł koszty związane z działalnością
Komitetu, w szczególności koszty korzystania z lokalu, w którym mieściła się jego
siedziba, sporządzania i doręczania Państwowej Komisji Wyborczej dokumentów
dotyczących zawiadomienia o utworzeniu Komitetu oraz sporządzenia,
rozprowadzania i gromadzenia wykazów podpisów obywateli popierających
kandydata. Mimo doręczenia pisma pełnomocnikowi finansowemu Komitetu w dniu
5 kwietnia 2011 r., pozostało ono bez odpowiedzi. Brak wyjaśnienia przez Komitet
powyższych wątpliwości sprawia, że niemożliwe jest stwierdzenie, czy wymienione
w powołanym piśmie działania Komitetu zostały sfinansowane ze środków
pochodzących z legalnych źródeł i pozyskanych w sposób zgodny z przepisami art.
85 i art. 87a ustawy, których naruszenie skutkuje odrzuceniem sprawozdania
zgodnie z art. 87h ust. 1 pkt3 ustawy.
Prezes […] złożył skargę na tę uchwałę wnoszą o przyjęcie sprawozdania
wyborczego i zarzucając, iż żądane przez Państwową Komisję Wyborczą
wyjaśnienie zostało udzielone przez Komitet, ale z opóźnieniem. Zdaniem
skarżącego, logicznym jest, że koszty związane z działalnością Komitetu poniósł
kandydat na urząd Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, a siedziba Komitetu
mieściła się w miejscu zamieszkania jego pełnomocnika.
Wezwana do zajęcia stanowiska w sprawie Państwowa Komisja Wyborcza
wniosła o oddalenie skargi. W motywach stanowiska przyznano, że już po podjęciu
zaskarżonej uchwały Prezes […] pismem z dnia 20 kwietnia 2011 r. poinformował
Komisję, iż koszty związane z działalnością Komitetu Wyborczego poniósł z
własnych dochodów, a siedziba Komitetu mieściła się w prywatnym mieszkaniu
jego pełnomocnika finansowego. Zdaniem Państwowej Komisji Wyborczej,
wspomniane pismo, złożone po upływie wyznaczonego terminu, pochodzi od
3
nieuprawnionej osoby, gdyż w świetle art. 87h ust. 2 ustawy odpowiedzialnym za
gospodarkę finansową komitetu wyborczego jest pełnomocnik finansowy i on
składa sprawozdanie wyborcze oraz udziela wyjaśnień z tym związanych. Nadto
zawarte w piśnie informacje nie tylko nie wyjaśniają wątpliwości odnośnie do
sposobu finansowania działalności Komitetu Wyborczego Kandydata na
Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej […] , ale wskazują na możliwość naruszenia
przez Komitet art. 85 ust. 1 – 3 ustawy przez sfinansowanie owej działalności ze
środków niepochodzących z żadnego ze źródeł wymienionych w tym przepisie
(prywatne dochody Kandydata) oraz przyjęcie wartości niepieniężnej w postaci
prawa do nieodpłatnego korzystania z lokalu, w którym mieściła się siedziba
Komitetu. Tymczasem naruszenie powołanych przepisów implikuje odrzucenie
sprawozdania z mocy art. 87h ust. 1 pkt3 ustawy. Państwowa Komisja Wyborcza
zwróciła również uwagę na to, że […] działając jako Prezes […] nie jest
uprawniony do występowania w imieniu Komitetu Wyborczego i wnoszenia skarg
na uchwały Komisji.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Analizę prawidłowości zaskarżonej uchwały rozpocząć wypada od
przytoczenia treści art. 84 ust. 1 ustawy z dnia 27 września 1990 r. o wyborze
Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej (jednolity tekst: Dz. U. z 2010 r. Nr 72, poz.
467 ze zm., zwanej dalej „ustawą”), zgodnie z którym finansowanie kampanii
wyborczej jest jawne. Jawność finansowania wyborów jest istotnym elementem
demokratycznego porządku, służy także zapobieganiu procesom i zjawiskom
korupcyjnym. W myśl 84a ust. 1 i 3 ustawy wydatki ponoszone przez komitety w
związku z wyborami są pokrywane z ich źródeł własnych, a komitet może
wydatkować zgromadzone środki jedynie na cele związane z wyborami. Stosownie
do art. 84b ust. 1 za gospodarkę finansową komitetu odpowiedzialny jest jego
pełnomocnika finansowy. On też w myśl art. 87g ust. 1 ustawy zobowiązany jest
przedłożyć Państwowej Komisji Wyborczej, w terminie 3 miesięcy od dnia
wyborów, sprawozdanie o przychodach, wydatkach i zobowiązaniach finansowych
komitetu wraz z opinią biegłego rewidenta o sprawozdaniu, rejestrami
4
wymienionymi w art. 87ae i dokumentami umożliwiającymi weryfikację informacji
zawartych w sprawozdaniu. Natomiast w świetle art. 87h ust. 1 ustawy Państwowa
Komisja Wyborcza, w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia sprawozdania
wyborczego, przyjmuje sprawozdanie bez zastrzeżeń, przyjmuje je, wskazując na
jego uchybienia lub je odrzuca. W razie odrzucenia przez Państwową Komisję
Wyborczą sprawozdania wyborczego, art. 87i ust. 1 ustawy statuuje uprawnienie
komitetu do wniesienia, w terminie 7 dni od doręczenia postanowienia w tym
przedmiocie, skargi do Sądu Najwyższego. W świetle cytowanego przepisu
kompetencje do złożenia tegoż środka zaskarżenia zostały zatem usytuowane w
komitecie wyborczym, w imieniu i na rzecz którego działa – zgodnie z art. 40a ust. 7
ustawy - jego pełnomocnik. Kandydat na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej nie
jest więc predestynowany do wniesienia skargi na postanowienie Państwowej
Komisji Wyborczej o odrzuceniu sprawozdania o przychodach, wydatkach i
zobowiązaniach komitetu. W konsekwencji tegoż, niniejsza skarga, złożona przez
samego kandydata, (tj. osobę nieuprawnioną do dokonania tej czynności), jest
niedopuszczalna i jako taka podlega odrzuceniu.