Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III PK 72/11
POSTANOWIENIE
Dnia 2 marca 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Halina Kiryło
w sprawie z powództwa A. S.
przeciwko E. Spółce jawnej
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 2 marca 2012 r.,
skargi kasacyjnej powódki od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych
z dnia 21 marca 2011 r.,
1. odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania,
2. przyznaje radcy prawnemu Ł. F. od Skarbu Państwa - Sądu
Okręgowego kwotę 1.350 (tysiąc trzysta pięćdziesiąt) złotych
powiększoną o stawkę podatku od towarów i usług tytułem
nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu w
postępowaniu kasacyjnym.
UZASADNIENIE
Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 21
marca 2011 r. oddalił apelację powódki od wyroku Sądu Rejonowego – Sądu Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 30 listopada 2010 r., mocą którego zasądzono
od pozwanej „E." na rzecz powódki kwotę 100 złotych tytułem ekwiwalentu za
odzież roboczą i obuwie, umorzono postępowanie w zakresie cofniętych roszczeń o
2
wyrównanie wynagrodzenia za pracę i zadośćuczynienie za krzywdę doznaną w
następstwie nieuregulowanej współpracy z pozwanym od 2000 roku oraz oddalono
powództwo w pozostałej części.
Powyższy wyrok został zaskarżony skargą kasacyjną powódki. Skargę
oparto na podstawie naruszenia przepisu postępowania mogącego mieć wpływa na
wynik sprawy, poprzez niezastosowanie art. 203 § 4 k.p.c., mimo że okoliczności
sprawy wskazywały na to, iż czynność w postaci cofnięcia pozwu przez powódkę
jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego. Skarżąca wniosła o uchylenie
zaskarżonego wyroku wraz z poprzedzającym go orzeczeniem
pierwszoinstancyjnym w części objętej apelacją i przekazanie sprawy do
ponownego rozpoznania oraz o zasądzenie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej
udzielonej z urzędu w postępowaniu kasacyjnym.
Jako okoliczność uzasadniającą przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania
wskazano występowanie w sprawie istotnego zagadnienia prawnego
sprowadzającego się do pytania, jaki skutek odnosi cofnięcie oświadczenia woli o
cofnięciu pozwu w fazie postępowania odwoławczego i czy w związku z tym Sąd
drugiej instancji winien rozważyć zasadność zastosowania art. 203 § 4 k.p.c. na
tym etapie postępowania. W ocenie skarżącej, Sąd drugiej instancji na etapie
postępowania odwoławczego powinien ocenić skuteczność cofnięcia pozwu, biorąc
pod rozwagę treść art. 203 § 4 k.p.c., natomiast kwestią niejednoznaczną pozostaje
sposób reakcji Sądu na oświadczenie strony o cofnięciu oświadczenia woli o
cofnięciu pozwu dopiero w tej fazie procesu.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 3989
§ 1 k.p.c. Sąd Najwyższy przyjmuje skargę kasacyjną do
rozpoznania, jeżeli: 1/ w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne, 2/ istnieje
potrzeba wykładni przepisów prawnych budzących poważne wątpliwości lub
wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów, 3/ zachodzi nieważność
postępowania albo 4/ skarga kasacyjna jest oczywiście uzasadniona. W myśl
art. 398¹³ § 1 k.p.c. Sąd Najwyższy rozpoznaje skargę kasacyjną w granicach
podstaw; w granicach zaskarżenia bierze z urzędu pod rozwagę jedynie
3
nieważność postępowania. Rozpoznanie skargi kasacyjnej w granicach podstaw
oznacza zaś związanie Sądu Najwyższego zgłoszonymi przez skarżącego
zarzutami naruszenia konkretnie wskazanych przepisów prawa. Stosownie do
art. 398³ § 1 k.p.c. skargę kasacyjną można oprzeć na podstawach: 1/ naruszenia
prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie
bądź 2/ naruszenia przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć
istotny wpływ na wynik sprawy. W każdym z tych przypadków konieczne jest
wyraźne i jednoznaczne określenie przez skarżącego przepisów prawa, które –
jego zdaniem – zostały naruszone, ponieważ Sąd Najwyższy dokonuje oceny
zgodności z prawem zaskarżonego skargą kasacyjną orzeczenia tylko z punktu
widzenia tych naruszeń; jedynie nieważność postępowania bierze pod rozwagę z
urzędu.
W niniejszym przypadku skarżąca wskazuje na tę przesłankę przedsądu,
jaką jest występowanie w sprawie istotnego zagadnienia prawnego.
Warto zatem zauważyć, iż w razie powołania powyższej przesłanki przyjęcia
skargi kasacyjnej do rozpoznania obowiązkiem skarżącego jest wywiedzenie i
uzasadnienie występującego w sprawie problemu w sposób zbliżony do tego, jaki
przewidziany jest przy przedstawianiu zagadnienia prawnego przez sąd
odwoławczy na podstawie art. 390 k.p.c. (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia
9 maja 2006 r., V CSK 75/06, niepublikowane). Sformułowanie zagadnienia
powinno zatem odwoływać się w sposób generalny i abstrakcyjny do treści
przepisu, który nie podlega jednoznacznej wykładni, a którego wyjaśnienie przez
Sąd Najwyższy przyczyni się do rozwoju jurysprudencji i prawa pozytywnego. Rolą
Sądu Najwyższego, jako najwyższego organu sądowego w Rzeczypospolitej
Polskiej, nie jest bowiem działanie w interesie indywidualnym, lecz powszechnym,
poprzez ochronę obowiązującego porządku prawnego przed dowolnością
orzekania i ujednolicanie praktyki stosowania prawa pozytywnego. Nie każde więc
orzeczenie, nawet błędnie wydane, zasługuje na kontrolę w postępowaniu
kasacyjnym (postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 4 lutego 2000 r., II CZ
178/99, OSNC 2000, nr 7 - 8, poz. 147, z dnia 18 marca 2004 r., I PK 620/03, LEX
nr 513011, z dnia 8 lipca 2004 r., II PK 71/04, LEX nr 375715 i z dnia 16 kwietnia
2008 r., I CZ 11/08, LEX nr 393883). Nie spełnia określonego w art. 3989
§ 1 k.p.c.
4
wymagania sformułowanie istotnego zagadnienia prawnego w sposób ogólny i
nieprecyzyjny, a zwłaszcza ograniczenie się do samego postawienia pytania, bez
odniesienia się do problemów interpretacyjnych przepisów (postanowienia Sądu
Najwyższego z dnia 25 lutego 2008 r., I UK 332/07, LEX nr 452451 i z dnia 21 maja
2008 r., I UK 11/08, LEX nr 491538). Trzeba jednak przypomnieć, iż przedstawione
przez skarżącego zagadnienie prawne powinno nawiązywać do przepisów, których
naruszenie zarzucono w ramach podstaw skargi kasacyjnej i nie może być
oderwane od przesłanek orzekania w sprawie (wyrok Sądu Najwyższego z dnia
13 listopada 2002 r., I CK 213/02, LEX nr 74415).
Skonstruowane przez skarżącą istotne zagadnienie prawne sprowadza się
do pytania o sposób reakcji sądu drugiej instancji na cofnięcie przez stronę na
etapie postępowania odwoławczego wcześniejszego jej oświadczenia o cofnięciu
pozwu i konieczność dokonania oceny owego cofnięci pozwu przez pryzmat normy
art. 203 § 4 k.p.c. Odpowiedź na tak sformułowane pytanie nie wykracza jednak
poza ramy zwykłej wykładni prawa.
Godzi się przypomnieć, że instytucja cofnięcia pozwu uregulowana jest w
art. 203 k.p.c., a jej skutkiem prawnym pozostaje w świetle art. 355 § 1 k.p.c.
wydanie przez sąd postanowienia o umorzeniu postępowania. Postanowienie sądu
pierwszej instancji o umorzeniu postępowania podlega zaś z mocy art. 394 § 1
k.p.c. zaskarżeniu w drodze zażalenia. Wniesienie tegoż środka odwoławczego
oznacza w praktyce cofnięcie przez stronę jej wcześniejszego oświadczenia o
cofnięciu pozwu. Zgodnie z art. 391 § 1 k.p.c., jeżeli nie ma szczególnych
przepisów o postępowaniu przed sądem drugiej instancji, do postępowania tego
stosuje się - poza przepisami art. 194 – 196 i art. 198 - odpowiednio przepisy o
postępowaniu przed sądem pierwszej instancji. Oświadczenie strony o cofnięciu
pozwu złożone w postępowaniu pierwszoinstancyjnym podlega zatem ocenie przez
sąd odwoławczy w kontekście art. 203 § 4 w związku z art. 391 § 1 k.p.c. Takiej też
oceny oświadczenia powódki o częściowym cofnięciu pozwu, złożonego na
rozprawie pierwszoinstancyjnej, dokonał Sąd Okręgowy i dał temu wyraz w
uzasadnieniu zaskarżonego wyroku.
Wobec niewykazania istnienia powołanej w skardze kasacyjnej przesłanki
przedsądu, z mocy art. 3989
§ 2 k.p.c. orzeczono jak w punkcie 1 sentencji
5
postanowienia. O kosztach postępowania rozstrzygnięto zaś stosownie do art. 108
§ 1 k.p.c. w związku z art. 398²¹ k.p.c. oraz § 2 ust.3 i § 15 pkt 1 w związku z § 12
ust. 4 pkt 2 w związku z § 11 ust. 1 pkt 2 w związku z § 6 pkt 5 rozporządzenia
Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności
radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej
udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz.
1349 ze zm.).