Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V CSK 244/11
POSTANOWIENIE
Dnia 13 marca 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Irena Gromska-Szuster
w sprawie z wniosku Skarbu Państwa - Naczelnika Urzędu Skarbowego w B.
przy uczestnictwie D. M. i C. M.
o wpis hipoteki przymusowej kaucyjnej w księdze wieczystej
Kw nr /.../,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 13 marca 2012 r.,
na skutek skargi kasacyjnej wnioskodawcy
od postanowienia Sądu Okręgowego
z dnia 17 marca 2011 r.,
1) odrzuca skargę kasacyjną;
2) zasądza od wnioskodawcy na rzecz uczestników
postępowania kwoty po 120 zł (sto dwadzieścia złotych) na
rzecz każdego z nich tytułem zwrotu kosztów
postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
2
W rozpoznawanej sprawie, wszczętej na wniosek Skarbu Państwa
reprezentowanego przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w B., złożony w dniu 23
września 2010 r. o wpisanie na jego rzecz w dziale IV księgi wieczystej Kw /.../
hipoteki przymusowej kaucyjnej do kwoty 159 168 zł, Sąd Okręgowy zaskarżonym
postanowieniem z dnia 17 marca 2011 r. zmienił postanowienie Sądu pierwszej
instancji uwzględniające wniosek uchylając je i oddalając wniosek o wpis hipoteki
przymusowej kaucyjnej.
Skargę kasacyjną od tego postanowienia wniósł w dniu 24 maja 2011 r.
Skarb Państwa reprezentowany przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w B.,
zastępowany przez radcę prawnego ustanowionego przez ten organ
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W dniu 12 czerwca 2009 r. weszła w życie ustawa z dnia 19 marca 2009 r.
o zmianie ustawy o Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa (Dz. U. Nr 79, poz.
660 - dalej: „ustawa nowelizacyjna”), która między innymi uchyliła art. 4 ust. 4 pkt 1
ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa (Dz. U. Nr
169, poz. 1417 ze zm. - dalej: „ustawa o Prokuratorii”), przewidujący, że wyłączne
zastępstwo Skarbu Państwa przez Prokuratorię Generalną Skarbu Państwa przed
Sądem Najwyższym nie obejmuje spraw rozpoznawanych w postępowaniu
wieczystoksięgowym oraz zmieniła między innymi art. 4 ust. 1 pkt 1 tej ustawy.
W wyniku powyższych zmian od dnia 12 czerwca 2009 r. do zadań Prokuratorii
Generalnej należy wyłączne zastępstwo procesowe Skarbu Państwa przed Sądem
Najwyższym, z zastrzeżeniem art. 8b ust.5,który przewiduje, że w przypadku
przekazania podmiotowi reprezentującemu Skarb Państwa do prowadzenia sprawy
lub grupy spraw, w których zastępstwo procesowe Skarbu Państwa przez
Prokuratorie Generalną, jest obowiązkowe, podmiot ten wykonuje zastępstwo
procesowe Skarbu Państwa również przed Sądem Najwyższym. Zgodnie z art. 8b
ust. 1 możliwość przekazania przez Prokuratorię Generalną zastępowania Skarbu
Państwa innemu podmiotowi dotyczy tylko przypadków zastępstwa
obowiązkowego, o którym mowa w art. 8 ust. 1, nie obejmuje zatem spraw
wieczystoksięgowych, nie wymienionych w tym przepisie, w których zastępstwo
3
procesowe Skarbu Państwa przez Prokuratorię Generalną przed sądami
powszechnymi nie jest obowiązkowe. Zgodnie zatem z art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy
o Prokuratorii, w postępowaniu przed Sądem Najwyższym toczącym się w sprawie
wieczystoksięgowej, zastępstwo Skarbu Państwa przez Prokuratorię Generalną jest
wyłączne. Oznacza to, że do wniesienia skargi kasacyjnej w takiej sprawie
w imieniu Skarb Państwa uprawniona jest wyłącznie Prokuratoria Generalna,
natomiast pozbawiony jest zdolności postulacyjnej podmiot działający
w postępowaniu przed sądami powszechnymi jako stacio fisci Skarbu Państwa,
reprezentowany przez radcę prawnego lub adwokata.
Jak wskazał Sąd Najwyższy między innymi w postanowieniach z dnia
30 sierpnia 2006 r. I CSK 192/06 (niepubl.), z dnia 31 sierpnia 2006 r. I CZ 47/06
(OSNC 2007/5/75) i z dnia 12 grudnia 2006 r. I CSK 415/06 (niepubl.), istotą
unormowania zawartego w art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy o Prokuratorii jest przyznanie
funkcjonariuszom Prokuratorii (radcom i starszym radcom oraz prezesowi
i wiceprezesom) wyłącznego uprawnienia do zastępowania Skarbu Państwa przed
Sądem Najwyższym. Należy zatem przyjąć, że z przepisu tego, mającego charakter
ustrojowy, wynika także norma o charakterze procesowym przyznająca zdolność
postulacyjną przez Sądem Najwyższym wyłącznie Prokuratorii Generalnej
i pozbawiająca jednocześnie tej zdolności adwokatów i radców prawnych.
Przepis art. 871
§ 3 k.p.c. należy zatem interpretować w ten sposób,
że w sprawach, w których obowiązuje wyłączne zastępstwo Skarbu Państwa przez
Prokuratorię Generalną, nie jest dopuszczalne zastępowanie go przez jakikolwiek
inny podmiot. Obejmuje to także czynności związane z postępowaniem przed
Sądem Najwyższym, podejmowane przed sądem niższej instancji, takie jak
wniesienie skargi kasacyjnej.
Ponieważ rozpoznawana sprawa została wszczęta już po wejściu w życie
ustawy nowelizacyjnej, nie mają w niej zastosowania przepisy przejściowe zawarte
w art. 2 tej ustawy, w tym regulacja przewidziana w ust.3 stanowiąca, że sprawy
przed Sądem Najwyższym, w których, zgodnie z przepisami ustawy o Prokuratorii
Generalnej w brzmieniu nadanym ustawą nowelizacyjną, po dniu jej wejścia
w życie, zastępstwo procesowe Skarbu Państwa jest wyłączne, prowadzi się
na dotychczasowych zasadach, o ile przed dniem wejścia w życie ustawy
4
nowelizacyjnej zostały podjęte czynności procesowe przed Sądem Najwyższym lub
czynności procesowe związane z postępowaniem przed Sądem Najwyższym,
podejmowane przed sądem niższej instancji.
Biorąc wszystko to pod uwagę Sąd Najwyższy na podstawie art. 3986
§ 3
k.p.c. odrzucił skargę kasacyjną jako niedopuszczalną, bowiem wniesioną przez
osobę nieuprawnioną.
Na wniosek zawarty w odpowiedziach na skargę kasacyjną zasądzono od
wnioskodawcy na rzecz uczestników postępowania koszty postępowania
kasacyjnego na podstawie art. 520 § 3 w zw. z art. 108 § 1, art. 391 § 1 i art. 39821
k.p.c.
jw
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13