Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CZ 139/11
POSTANOWIENIE
Dnia 19 kwietnia 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Grzegorz Misiurek (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Anna Kozłowska
SSN Zbigniew Kwaśniewski
w sprawie z powództwa Przedsiębiorstwa Hotelarsko - Turystycznego "B." Spółki
z o.o.
przeciwko S. G. i W. W.
o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 19 kwietnia 2012 r.,
zażalenia pozwanego S. G.
na postanowienie o kosztach procesu zawarte w punkcie drugim
wyroku Sądu Okręgowego w B.
z dnia 16 czerwca 2011 r.,
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
2
Sąd Rejonowy wyrokiem z dnia 4 września 2009 r. oddalił powództwo
Przedsiębiorstwa Hotelarsko-Turystycznego „B.” spółki z ograniczoną
odpowiedzialnością przeciwko S. G. i W. W. o usunięcie niezgodności między
stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym
stanem prawnym.
Sąd Okręgowy wyrokiem z dnia 16 czerwca 2011 r., na skutek apelacji
powódki, zmienił wyrok Sądu Rejonowego w ten sposób, że uwzględnił powództwo
i zasądził od pozwanych solidarnie na rzecz powódki koszty procesu za obie
instancje i postępowanie kasacyjne.
W zażaleniu na zawarte w powyższym wyroku rozstrzygnięcie o kosztach
procesu za instancję odwoławczą oraz postępowanie kasacyjne (pkt II),
zasądzające od pozwanych na rzecz powódki z tego tytułu solidarnie kwotę 4.500
zł, pozwany S. G. zarzucił naruszenie art. 328 § 2 w związku z art. 361 i art. 391 §
1 zdanie pierwsze k.p.c. oraz art. 102 k.p.c.
Powołując się na te zarzuty, wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia
i nieobciążanie go kosztami postępowania apelacyjnego i kasacyjnego, bądź też
o uchylenie tego orzeczenia i przekazania sprawy w tym zakresie Sądowi
Okręgowemu do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie nie zasługiwało na uwzględnienie.
Zgodnie z art. 102 k.p.c., w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd
może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej
w ogóle kosztami. Przepis ten ustanawia zasadę słuszności, będącej odstępstwem
od zasady odpowiedzialności za wynik procesu, wyrażonej w art. 98 k.p.c. Wedle
tej ostatniej reguły, strona przegrywająca zobowiązana jest zwrócić swojemu
przeciwnikowi poniesione przez niego koszty procesu.
W orzecznictwie Sądu Najwyższego ugruntował się pogląd, zgodnie
z którym sposób skorzystania z art. 102 k.p.c. jest suwerennym uprawnieniem
jurysdykcyjnym sądu orzekającego i od oceny tego sądu zależy uznanie, że taki
3
szczególnie uzasadniony wypadek nastąpił w rozpoznawanej sprawie oraz
usprawiedliwia odstąpienie od obowiązku ponoszenia kosztów procesu.
Zakwalifikowanie określonego przypadku jako „szczególnie uzasadnionego"
wymaga rozważenia całokształtu okoliczności faktycznych sprawy. Ingerencja w to
uprawnienie sadu orzekającego, w ramach rozpoznawania środka zaskarżenia od
rozstrzygnięcia o kosztach procesu, może być uzasadniona jedynie w razie
stwierdzenia, że dokonana ocena jest dowolna, oczywiście pozbawiona
uzasadnionych podstaw (por. postanowienie z dnia 15 czerwca 2011 r.,
V CZ 23/11, niepubl.).
Sąd Okręgowy dostrzegł, że konieczność wytoczenia powództwa w sprawie
niniejszej była następstwem błędu orzeczniczego sądu wieczystoksięgowego.
Uznał jednak, że okoliczność ta - w świetle stanowiska pozwanego S. G.,
konsekwentnie wnoszącego o oddalenie powództwa, nawet po dokonaniu przez
Sąd Najwyższy wiążącej wykładni przepisów stanowiących podstawę
rozstrzygnięcia – nie stanowi dostatecznej podstawy do odstąpienia,
przy orzekaniu o kosztach procesu, od zasady odpowiedzialności za wynik
procesu.
W ocenie Sądu Najwyższego, argumentacja powyższa nie pozwala uznać,
że zaskarżone rozstrzygnięcie zostało wydane z oczywistym naruszeniem reguł
orzekania o kosztach procesu. Wniosku przeciwnego nie usprawiedliwiają
argumenty przytoczone w zażaleniu, odzwierciedlające odmienne, subiektywne,
przekonanie skarżącego.
Sąd Okręgowy orzekając o kosztach postępowania apelacyjnego
i kasacyjnego istotnie – z naruszeniem art. 328 § 2 w związku z art. 391 § 1 k.p.c.
- nie wskazał podstawy prawnej obciążenia pozwanych solidarnie tymi kosztami.
Nie ulega wątpliwości, że w sprawie o uzgodnienie stanu prawnego ujawnionego
w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym przeciwko wspólnikom
spółki cywilnej, wpisanym jako współwłaściciele na zasadzie współwłasności
łącznej, pozwanym przysługuje łączna legitymacja procesowa. Charakter więzi
prawnej łączącej pozwanych w tym procesie oraz ukształtowanie ich
odpowiedzialności za zobowiązania spółki na zasadzie solidarności (ar. 864 k.p.c.)
4
usprawiedliwiały zastosowanie tej zasady również przy orzekaniu o obowiązku
zwrotu kosztów procesu przeciwnikowi (art. 105 § 1 zdanie pierwsze k.p.c.).
Należy więc uznać, że w ostatecznym rozrachunku zaskarżone postanowienie -
mimo wadliwości wytkniętej przez skarżącego – odpowiada prawu.
Mając powyższe na względzie, Sąd Najwyższy, na podstawie art. 3941
§ 3
w związku z art. 39814
k.p.c. orzekł, jak w sentencji.
jw