IV CZ 154/11
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:14-12-2012
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt IV CZ 154/11
POSTANOWIENIE
Dnia 19 kwietnia 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Grzegorz Misiurek (przewodniczący)
SSN Anna Kozłowska
SSN Zbigniew Kwaśniewski (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa J. J.
przeciwko Skarbowi Państwa - Sądowi Rejonowemu 1, Sądowi Rejonowemu 2
i S. G.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 19 kwietnia 2012 r.,
zażalenia powoda
na postanowienie o kosztach procesu zawarte w punkcie drugim
wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 25 lutego 2011 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie i w tym zakresie przekazuje
sprawę Sądowi Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania i
orzeczenia o kosztach postępowania zażaleniowego.
Uzasadnienie
2
Powód zaskarżył zażaleniem postanowienie o kosztach postępowania
apelacyjnego zawarte w pkt 2 wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 25 lutego 2011 r.,
w którym zasądzono od powoda na rzecz pozwanego Skarbu
Państwa kwotę 2700 zł tytułem postępowania apelacyjnego. W ocenie Sądu
Apelacyjnego nie zachodzą także w postępowaniu apelacyjnym przesłanki do
zastosowania art. 102 k.p.c, ponieważ okoliczności uzasadniające zwolnienie
powoda od kosztów sądowych nie wyczerpują przesłanek określonych
w wymienionym przepisie, a mianowicie szczególnych okoliczności
uzasadniających nieobciążanie powoda kosztami procesu.
W uzasadnieniu zażalenia powód kwestionuje brak przesłanek do
zastosowania art. 102 k.p.c. w sytuacji, w której zostaje obciążony kosztami
postępowania na rzecz strony procesu, która nie jest w stanie zapewnić mu - jako
osadzonemu w zakładzie karnym - zdobycia środków pieniężnych na pokrycie tych
kosztów.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie zasługiwało na uwzględnienie.
Przesłanki zastosowania lub odmowy zastosowania art. 102 k.p.c. podlegają
swobodnej ocenie Sądu w konkretnych okolicznościach stanu faktycznego sprawy,
ale uzasadnienie tej oceny musi zostać wyartykułowane w sposób, pozwalający
Sądowi Najwyższemu na jej weryfikację w odniesieniu do rozstrzygnięcia
o kosztach procesu, które nie były przedmiotem rozstrzygnięcia sądu pierwszej
instancji.
Takiej oceny brak jest w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia
zawartym na s. 9 uzasadnienia wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 25 lutego 2011 r.
Sąd Apelacyjny ogólnikowo odwołał się tylko do okoliczności uzasadniających
zwolnienie powoda od kosztów sądowych i stwierdził, że okoliczności te nie
wyczerpują przesłanek określonych w art. 102 k.p.c., a mianowicie szczególnych
okoliczności uzasadniających nieobciążenie powoda kosztami procesu.
3
Tymczasem ocena wystąpienia lub braku w stanie faktycznym sprawy
przesłanek do zastosowania art. 102 k.p.c. nie może poprzestawać na odniesieniu
jej wyłącznie do okoliczności uzasadniających zwolnienie strony od kosztów
sądowych, ponieważ skorzystanie z instrumentu prawnego przewidzianego w art.
102 k.p.c. dotyczącego kosztów procesu może nastąpić zarówno w odniesieniu do
strony zwolnionej od kosztów sądowych, jak i tej, która zwolnienia takiego nie
uzyskała.
Uzasadnienie zaskarżonego postanowienia nie zawiera wystarczającej
oceny ani wskazania argumentów mających przemawiać za brakiem w stanie
faktycznym tej sprawy podstaw do zastosowania art. 102 k.p.c., w sytuacji, w której
strona powodowa wcześniej wskazywała na ich istnienie.
W tym stanie rzeczy Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji na podstawie art.
39815
§ 1 k.p.c. w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c.
POSTANOWIENIE
Dnia 19 kwietnia 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Grzegorz Misiurek (przewodniczący)
SSN Anna Kozłowska
SSN Zbigniew Kwaśniewski (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa J. J.
przeciwko Skarbowi Państwa - Sądowi Rejonowemu 1, Sądowi Rejonowemu 2
i S. G.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 19 kwietnia 2012 r.,
zażalenia powoda
na postanowienie o kosztach procesu zawarte w punkcie drugim
wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 25 lutego 2011 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie i w tym zakresie przekazuje
sprawę Sądowi Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania i
orzeczenia o kosztach postępowania zażaleniowego.
Uzasadnienie
2
Powód zaskarżył zażaleniem postanowienie o kosztach postępowania
apelacyjnego zawarte w pkt 2 wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 25 lutego 2011 r.,
w którym zasądzono od powoda na rzecz pozwanego Skarbu
Państwa kwotę 2700 zł tytułem postępowania apelacyjnego. W ocenie Sądu
Apelacyjnego nie zachodzą także w postępowaniu apelacyjnym przesłanki do
zastosowania art. 102 k.p.c, ponieważ okoliczności uzasadniające zwolnienie
powoda od kosztów sądowych nie wyczerpują przesłanek określonych
w wymienionym przepisie, a mianowicie szczególnych okoliczności
uzasadniających nieobciążanie powoda kosztami procesu.
W uzasadnieniu zażalenia powód kwestionuje brak przesłanek do
zastosowania art. 102 k.p.c. w sytuacji, w której zostaje obciążony kosztami
postępowania na rzecz strony procesu, która nie jest w stanie zapewnić mu - jako
osadzonemu w zakładzie karnym - zdobycia środków pieniężnych na pokrycie tych
kosztów.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie zasługiwało na uwzględnienie.
Przesłanki zastosowania lub odmowy zastosowania art. 102 k.p.c. podlegają
swobodnej ocenie Sądu w konkretnych okolicznościach stanu faktycznego sprawy,
ale uzasadnienie tej oceny musi zostać wyartykułowane w sposób, pozwalający
Sądowi Najwyższemu na jej weryfikację w odniesieniu do rozstrzygnięcia
o kosztach procesu, które nie były przedmiotem rozstrzygnięcia sądu pierwszej
instancji.
Takiej oceny brak jest w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia
zawartym na s. 9 uzasadnienia wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 25 lutego 2011 r.
Sąd Apelacyjny ogólnikowo odwołał się tylko do okoliczności uzasadniających
zwolnienie powoda od kosztów sądowych i stwierdził, że okoliczności te nie
wyczerpują przesłanek określonych w art. 102 k.p.c., a mianowicie szczególnych
okoliczności uzasadniających nieobciążenie powoda kosztami procesu.
3
Tymczasem ocena wystąpienia lub braku w stanie faktycznym sprawy
przesłanek do zastosowania art. 102 k.p.c. nie może poprzestawać na odniesieniu
jej wyłącznie do okoliczności uzasadniających zwolnienie strony od kosztów
sądowych, ponieważ skorzystanie z instrumentu prawnego przewidzianego w art.
102 k.p.c. dotyczącego kosztów procesu może nastąpić zarówno w odniesieniu do
strony zwolnionej od kosztów sądowych, jak i tej, która zwolnienia takiego nie
uzyskała.
Uzasadnienie zaskarżonego postanowienia nie zawiera wystarczającej
oceny ani wskazania argumentów mających przemawiać za brakiem w stanie
faktycznym tej sprawy podstaw do zastosowania art. 102 k.p.c., w sytuacji, w której
strona powodowa wcześniej wskazywała na ich istnienie.
W tym stanie rzeczy Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji na podstawie art.
39815
§ 1 k.p.c. w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c.