Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CZ 7/12
POSTANOWIENIE
Dnia 11 maja 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Kazimierz Zawada (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Anna Owczarek
SSN Marta Romańska
w sprawie z powództwa Skarbu Państwa – Komendanta Powiatowego
Policji w Z.
przeciwko D. M.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 11 maja 2012 r.,
zażalenia strony powodowej
na postanowienie o kosztach zawarte w pkt II
wyroku Sądu Okręgowego
z dnia 29 września 2011 r.,
oddala zażalenie.
2
Uzasadnienie
Strona powodowa wniosła o zasądzenie na jej rzecz od pozwanej kwoty
7 022,22 zł tytułem zwrotu odszkodowania i uposażenia wypłaconego policjantowi
poszkodowanemu przez pozwaną.
Sąd Rejonowy wyrokiem z dnia 11 marca 2011 r. zasądził od pozwanej na
rzecz strony powodowej kwotę 3 410 zł, odpowiadającą jednorazowemu
odszkodowaniu wypłaconemu poszkodowanemu policjantowi. W pozostałym
zakresie, tj. dotyczącym zwrotu kwoty 3 612,22 zł, odpowiadającej uposażeniu
wypłaconemu poszkodowanemu policjantowi na podstawie art. 121 ust. 1 ustawy
z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (jedn. tekst: Dz. U. 2007 r. Nr 43, poz. 277
ze zm.) za okres niezdolności do pracy, powództwo oddalił, wyjaśniając, że w tym
zakresie było ono bezzasadne, zgodnie z wykładnią przyjętą w uchwale pełnego
składu Izby Cywilnej Sądu Najwyższego z dnia 8 października 2010 r., III CZP
35/11 (OSNC 2011, nr 2, poz. 13).
Wyrokiem z dnia 29 września 2011 r. Sąd Okręgowy zmienił wyrok Sądu
Rejonowego z dnia 11 marca 2011 r. i oddalił powództwo także w części dotyczącej
zwrotu kwoty 3 410 zł, odpowiadającej odszkodowaniu wypłaconemu
poszkodowanemu policjantowi na podstawie art. 5 ustawy z dnia 16 grudnia 1972 r.
o odszkodowaniach przysługujących w razie wypadków i chorób pozostających
w związku ze służbą w Policji (Dz. U. Nr 53, poz. 345 ze zm.). W uzasadnieniu
wyjaśnił, że również w tej części powództwo powinno być oddalone w świetle
wykładni przyjętej w uchwale pełnego składu Izby Cywilnej Sądu Najwyższego
z dnia 8 października 2010 r., III CZP 35/10.
W punkcie II wyroku z dnia 29 września 2011 r. Sąd Okręgowy zasądził od
strony powodowej na rzecz pozwanej kwotę 738 zł tytułem zwrotu kosztów
zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.
W zażaleniu na rozstrzygnięcie zawarte w tym punkcie strona powodowa
zarzuciła Sądowi Okręgowemu naruszenie art. 102 w związku z art. 391 §1 k.p.c.
przez nieodstąpienie od obciążenia jej kosztami procesu w postępowaniu
3
apelacyjnym. W ocenie strony powodowej, za odstąpieniem od obciążenia jej
kosztami procesu w postępowaniu apelacyjnym przemawiało to, że w chwili
wniesienia pozwu w judykaturze utrwalony był pogląd przemawiający za
zasadnością wytoczonego powództwa, mimo to jednak doszło do oddalenia tego
powództwa w całości pod wpływem odmiennej wykładni przyjętej przez Sąd
Najwyższy w uchwale pełnego składu Izby Cywilnej z dnia 8 października 2010 r.,
III CZP 35/10.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Według art. 102 k.p.c., który na podstawie art. 391 § 1 k.p.c. znajduje
odpowiednie zastosowanie również w postępowaniu apelacyjnym, sąd
w szczególnie uzasadnionych wypadkach może - w drodze wyjątku od wyrażonej
w art. 98 § 1 k.p.c. reguły odpowiedzialności za koszty procesu stosownie do
wyniku sprawy – zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów procesu
albo nie obciążyć jej w ogóle kosztami procesu. Podstawę zastosowania art. 102
k.p.c. mogą stanowić zarówno – oceniane z punktu widzenia zasad współżycia
społecznego – okoliczności dotyczące samej strony, jej sytuacji życiowej i stanu
majątkowego, jak i okoliczności związane z przebiegiem postępowania sądowego.
W związku z tym nie ma przeszkód do uznania za podstawę zastosowania art. 102
k.p.c. także zmiany w toku procesu w danej sprawie w orzecznictwie Sądu
Najwyższego wykładni przepisów prawa istotnych z punktu widzenia
rozstrzygnięcia tej sprawy.
Oparta na kryterium słusznościowym ocena sądu drugiej instancji dotycząca
istnienia wypadku szczególnie uzasadnionego w rozumieniu art. 102 k.p.c. należy
jednak do sfery uznania sądu. W związku z tym zakwestionowanie tej oceny może
nastąpić jedynie wyjątkowo, w razie decyzji sądu oczywiście niemieszczącej się
w granicach przyznanej mu swobody przez art. 102 k.p.c. (por. np. postanowienie
Sądu Najwyższego: z dnia 13 grudnia 2007 r., I CZ 110/07, LEX nr 621775).
W sprawie do takiego naruszenia art. 102 k.p.c. nie doszło. Uchwała pełnego
składu Izby Cywilnej Sądu Najwyższego z dnia 8 października 2010 r., III CZP
35/11, została opublikowana na długo przed terminem rozprawy apelacyjnej
w sprawie. Strona powodowa reprezentowana przez radcę prawnego mogła się
4
więc z nią zapoznać. Z uzasadnienia tej uchwały jednoznacznie wynika, że jeżeli
chodzi o zwrot odszkodowania wypłaconego na podstawie art. 5 ustawy z dnia
16 grudnia 1972 r. o odszkodowaniach przysługujących w razie wypadków i chorób
pozostających w związku ze służbą w Policji, to poprzednio przeważający
w judykaturze Sądu Najwyższego korzystny dla strony powodowej pogląd nie
został zaakceptowany przez pełny skład Izby Cywilnej Sądu Najwyższego.
W związku z tym strona powodowa powinna się liczyć z możliwością
uwzględnienia przez Sąd Okręgowy apelacji pozwanej. Jeżeli zaś chciała uniknąć
ryzyka poniesienia kosztów przegranej w postępowaniu apelacyjnym, to powinna
była cofnąć pozew w zakresie objętym zaskarżeniem przeciwniczki i wnieść
o nieobciążenie kosztami postępowania apelacyjnego ze względu na niekorzystną
dla niej zmianę wykładni przepisów prawnych.
Z tych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 39814
k.p.c. orzekł jak
w sentencji.

II CZ 7/12

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia