Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CZ 13/12
POSTANOWIENIE
Dnia 24 maja 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Marta Romańska (przewodniczący)
SSN Irena Gromska-Szuster
SSN Wojciech Katner (sprawozdawca)
w sprawie ze skargi H. S. i M. S.
o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem
Sądu Okręgowego
z dnia 6 lipca 2010 r.,
wydanym w sprawie z powództwa G. S.
przeciwko H. S. i M. S.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 24 maja 2012 r.,
zażalenia pozwanych (skarżących)
na postanowienie Sądu Okręgowego
z dnia 18 października 2011 r.,
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
2
Postanowieniem z dnia 18 października 2011 r. Sąd Okręgowy odrzucił
skargę pozwanych H. S. i M. S. o wznowienie postępowania zakończonego
prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego z dnia 6 lipca 2010 r. z powództwa G.
S. o zapłatę. Powołanym wyrokiem Sądu Okręgowego z dnia 6 lipca 2010 r.
utrzymany został w mocy wyrok Sądu Rejonowego z dnia 12 lutego 2010 r.
zasądzający od pozwanych solidarnie na rzecz powódki kwotę 59 587,05 złotych z
odsetkami i kosztami procesu. Postanowieniem z dnia 31 maja 2011 r. Sąd
Najwyższy odmówił przyjęcia do rozpoznania skargi kasacyjnej wniesionej przez
pozwane.
Dnia 25 lipca 2011 r. pozwane wniosły od prawomocnego wyroku Sądu
Okręgowego z dnia 6 lipca 2010 r. skargę o wznowienie postępowania, podnosząc,
że wykryły nowe środki dowodowe, w postaci trzech pism złożonych w
kserokopiach, które mogły mieć wpływ na wynik sprawy, a z których nie mogły
skorzystać w postępowaniu. Dodatkowo, dnia 11 września 2011 r. złożyły pismo
Banku Spółdzielczego z dnia 24 sierpnia 2011 r., informujące pozwane, że w dniu
udzielania poręczenia dla kredytu zaciągniętego przez G. S. (30 października 1998
r.) L. S. był zadłużony w Banku Spółdzielczym B. na kwotę 1 160 złotych.
Odrzucenie skargi o wznowienie postępowania zostało uzasadnione
w zaskarżonym postanowieniu tym, że trzy pisma, na które powołuje się skarżąca
(z dnia 16 listopada 2010 r., 15 grudnia 2010 r. oraz dodatkowe z 24 sierpnia
2011 r.) powstały już po prawomocnym zakończeniu postępowania, nie są więc
później wykrytym środkiem dowodowym, o którym mowa w art. 403 § 2 k.p.c.
Ponadto, pismo z dnia 16 listopada 2010 r. nie zawiera żadnej nowej, istotnej dla
sprawy okoliczności oraz nie został zachowany trzymiesięczny termin do wniesienia
skargi. Z wyjaśnień skarżącej na rozprawie w styczniu 2011 r. wynika, że pisma, na
które się powołuje (z dnia 16 listopada 2010 r., 15 grudnia 2010 r. oraz z dnia
30 października 1998 r.) były jej wtedy znane. Za nowy środek dowodowy nie
może być uznane pismo z dnia 24 sierpnia 2011 r., okoliczności te były badane
przez Sąd i jego ustalenia były inne, niż wynikają z tego pisma. Ponadto Sąd
stwierdził, że termin do wniesienia skargi nie został przerwany wniesieniem skargi
3
kasacyjnej. Uznając, że z samego uzasadnienia skargi wynika, iż wskazana w niej
podstawa faktycznie nie zachodzi - skarga została odrzucona.
W zażaleniu pozwane zarzuciły naruszenie przepisów postępowania, tj. art.
403 § 2 k.p.c. poprzez przyjęcie, że pozwane nie wykazały nowych okoliczności
faktycznych, które mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy, a z których strona nie
mogła skorzystać w poprzednim postępowaniu, podczas gdy informacja z Banku
Spółdzielczego w S. z dnia 24 sierpnia 2011 r. o nieznacznej wysokości zadłużenia
L. S. wobec banku (1 160 złotych) na dzień udzielenia kredytu była taką
okolicznością, ponieważ zaprzecza ona podstawowemu dla rozstrzygnięcia sprawy
założeniu przyjętemu w postępowaniu rozpoznawczym, że zaciągnięcie kredytu
przez powódkę w wysokości 42 000 złotych związane było ze spłatą zadłużenia L.
S. wobec banku w tej właśnie wysokości. Skarżące wniosły o uchylenie
zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, z
rozstrzygnięciem o kosztach postępowania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga o wznowienie postępowania w sprawie jest oparta na przesłance
z art. 403 § 2 k.p.c., to znaczy na wykryciu takich okoliczności faktycznych lub
środków dowodowych, które mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy, a z których
strona nie mogła skorzystać w poprzednim postępowaniu.
Jednakże z porównania dat pism, na które powołują się skarżące próbując
dowieść, że kwota zadłużenia L. S., które to zadłużenie miało zostać spłacone z
kredytu wziętego na ten cel przez powódkę było znacznie mniejsze (nawet 30-
krotnie) wynika, że wszystkie one pochodzą z okresu już po prawomocnym
zakończeniu postępowania. Nie są zatem nowymi środkami dowodowymi w tamtej
sprawie (zob. uchwałę składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego – zasadę
prawną z dnia 21 lutego 1969 r., III PZP 63/68, OSNC 1969, nr 12, poz. 208 i
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 15 września 2005 r., II CZ 78/05, Lex nr
453799). Przekonujące jest również wykazanie w uzasadnieniu zaskarżonego
postanowienia, że nie są to później wykryte okoliczności faktyczne, ponieważ Sąd
rozpoznając sprawę badał wysokość zadłużenia L. S. i kwota tego zadłużenia
została ustalona. Nawet więc treść pisma Banku Spółdzielczego w S. z dnia 24
4
sierpnia 2011 r. informujące o zadłużeniu L. S. w czasie, o który chodzi w sprawie
na kwotę zaledwie 1 160 złotych nie jest okolicznością, która w rozumieniu art. 403
§ 2 k.p.c. może być uznana za nową. Jest ona nowa tylko w subiektywnym
przekonaniu pozwanych, zwłaszcza że pochodzi z okresu, w którym skarga
o wznowienie była już wniesiona w oparciu o inne dokumenty i wynikające z nich
okoliczności. Pismo Banku z dnia 24 sierpnia 2011 r. odnosi się do szczegółu, nie
zmieniającego ogólnie ustalonego faktu i przez to nie ma znaczenia dla stanu
faktycznego sprawy. Mimo odmiennego zdania pozwanych, jest to sytuacja, która
odpowiada stanowisku wyrażonemu przez Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia
4 lipca 2008 r. (I CZ 52/08, Lex nr 793993), że „jeżeli przedmiotem badania sądu
był fakt ogólny obejmujący pewne szczegóły, to późniejsze przytoczenie nowych
w tym zakresie szczegółów i dowodu na ich wykazanie nie może być uznane za
przytoczenie nowych okoliczności faktycznych i środków dowodowych
w rozumieniu art. 403 § 2 k.p.c.”.
Jednakże zażalenie nie może zostać uwzględnione głównie z innej
przyczyny. Według art. 407 § 1 k.p.c. skargę o wznowienie postępowania wnosi się
w terminie trzymiesięcznym, a termin ten liczy się od dnia, w którym strona
dowiedziała się o podstawie wznowienia. Z prawidłowych ustaleń Sądu
Okręgowego wynika, że pisma, na które się powołują pozwane (z dnia 16 listopada
2010 r. oraz z dnia 15 grudnia 2010 r.) były im znane nie później niż w styczniu
2011 r. Od tego czasu płynął więc termin na wniesienie skargi. Została ona
wniesiona jednak dopiero dnia 25 lipca 2011 r., a więc znacznie po terminie
ustawowym.
Skarżące tłumaczą zwlekanie z wniesieniem skargi oczekiwaniem na
postanowienie Sądu Najwyższego w sprawie przyjęcia do rozpoznania wniesionej
przez nie skargi kasacyjnej, a postanowienie odmawiające zostało wydane dnia
31 maja 2011 r. Jest to tłumaczenie nieskuteczne, gdyż termin zawity na
wniesienie skargi o wznowienie postępowania odnosi się do podstawy wznowienia,
a tą według art. 403 § 2 k.p.c. było dla skarżących wykrycie okoliczności
faktycznych i służących ich dowiedzeniu środków dowodowych. Wznowienie
postępowania, zgodnie z art. 399 § 1 k.p.c. dotyczy postępowania zakończonego
prawomocnym wyrokiem, to znaczy w niniejszej sprawie – wyrokiem Sądu
5
Okręgowego z dnia 6 lipca 2010 r. Skarga kasacyjna jest szczególnym
postępowaniem, wszczynanym jako nadzwyczajny środek zaskarżenia, służący od
prawomocnego orzeczenia. Nie jest to zatem postępowanie w trzeciej instancji
sądowej. Biorąc ponadto pod uwagę, że dla rozpoznania skargi kasacyjnej jest
niezbędne jej uprzednie przyjęcie do rozpoznania, to wniesienie skargi kasacyjnej
nie może mieć wpływu na terminy zawite, przewidziane przez przepisy
postępowania dla wniesienia skargi o wznowienie postępowania, również mającej
charakter nadzwyczajnego środka zaskarżenia, zmierzającego bowiem do
wzruszenia prawomocnego orzeczenia sądowego. Nie ma ponadto przepisów,
które by uzależniały wniesienie skargi o wznowienie postępowania od wyczerpania
przez stronę innych możliwych środków prawnych zmierzających do wzruszenia
prawomocnego orzeczenia, nie ma również przepisów wzajemnie wykluczających
wniesienie skargi kasacyjnej i skargi o wznowienie postępowania, mimo że strona
uważa za spełnione przesłanki do wznowienia.
Należy też zwrócić uwagę na przysługiwanie skargi kasacyjnej po spełnieniu
ustawowych przesłanek i tylko od orzeczeń sądów drugiej instancji. Nie ma więc
żadnych powodów, aby można traktować wniesienie skargi kasacyjnej w danej
sprawie jako okoliczność przerywającą lub zawieszającą termin określony w art.
407 § 1 k.p.c. do wniesienia skargi o wznowienie postępowania w tej sprawie. Stoi
temu na przeszkodzie również charakter prawny terminów procesowych,
z upływem których traci się uprawnienie do określonych czynności procesowych.
W tym względzie należy podzielić stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone
w postanowieniu z dnia 16 czerwca 2009 r. (V CZ 24/09, OSNC-ZD 2010, nr 2,
poz. 46).
Mając to na uwadze należało na podstawie art. 39814
w związku art. 3941
§ 3
k.p.c. zażalenie oddalić.