Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III CZ 22/12
POSTANOWIENIE
Dnia 23 maja 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jacek Gudowski (przewodniczący)
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz
SSN Anna Owczarek (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa P. F.
przeciwko H. Asekuracja Towarzystwu Ubezpieczeń S.A. w W.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 23 maja 2012 r.,
zażalenia powódki na postanowienie o kosztach zawarte
w wyroku Sądu Okręgowego
z dnia 22 grudnia 2011 r.,
1. zmienia rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zawarte
w punkcie 3 w ten sposób, że kwotę 1200 zł (tysiąc
dwieście złotych) podwyższa do kwoty 1930
(tysiąc dziewięćset trzydzieści złotych);
2. zasądza od powódki na rzecz pozwanego kwotę 90 zł
(dziewięćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów
postępowania zażaleniowego.
2
Uzasadnienie
Sąd Okręgowy wyrokiem z dnia 22 grudnia 2011 r. zmienił wyrok Sądu
Rejonowego z dnia 13 lipca 2011 r. w ten sposób, że datę „13 lipca 2011 r."
zastąpił datą „10 czerwca 2008 r.", oddalił apelację powódki P. F. w pozostałym
zakresie oraz apelację pozwanego H. Asekuracja Towarzystwo Ubezpieczeń S.A.
w całości, zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 1200 zł tytułem zwrotu
kosztów postępowania apelacyjnego.
Jako podstawę rozstrzygnięcia o kosztach postępowania odwoławczego Sąd
wskazał art. 98 § 1 k.p.c. uznając, że apelacja powódki co do zasady była trafna,
a oddalenie dotyczyło niewielkiej części przedmiotu zaskarżenia.
Powódka w zażaleniu na powyższe orzeczenie w części
dotyczącej postanowienia w przedmiocie kosztów zarzuciła: naruszenie art. 98 § 1
i 2 k.p.c. poprzez ustalenie kosztów postępowania apelacyjnego z pominięciem
uiszczonej opłaty sądowej od apelacji i kosztów zastępstwa procesowego powódki
wywołanych apelacją pozwanego; naruszenie art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca
2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 90, poz. 594),
przez pominięcie przy ustalaniu kosztów uiszczonej opłaty od apelacji; naruszenie
art. 108 § 1 k.p.c. poprzez nierozstrzygnięte o całości kosztów apelacyjnych
w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie; naruszenie art. 109 § 1 i 2 k.p.c.
poprzez nieuwzględnienie żądania zwrotu kosztów postępowania według spisu
kosztów, a także nieuwzględnienia przy ustalaniu kosztów zastępstwa
procesowego niezbędnego nakładu pracy oraz wkładu pełnomocnika
w przyczynienie się do rozstrzygnięcia sprawy dotyczącej dochodzenia roszczeń
z tytułu szkody doznanej przez powódkę w wypadku komunikacyjnym;
naruszenie § 12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia
28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz
ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę
prawnego ustanowionego z urzędu poprzez pominięcie kosztów zastępstwa
procesowego wywołanych apelacją pozwanego oddaloną w całości; naruszenie
art. 328 § 2 k.p.c. poprzez niepełne uzasadnienie rozstrzygnięcia w przedmiocie
3
kosztów przed sądem drugiej instancji i brak wskazania przyczyn niezasądzenia
opłaty od apelacji oraz pozostałych kosztów zgłoszonych w spisie kosztów.
Skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego postanowienia przez zasądzenie
na jej rzecz zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego w pełnej wysokości.
Pozwany wniósł o oddalenie zażalenia i zasądzenie zwrotu kosztów
postępowania zażaleniowego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie jest częściowo uzasadnione.
Po pierwsze błędnie wskazano podstawę prawną rozstrzygnięcia o kosztach
postępowania apelacyjnego. Jeżeli Sąd drugiej instancji, w następstwie
rozpoznania apelacji obu stron, częściowo uwzględnił jedną z nich, a drugą oddalił
w całości powinien - zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik postępowania
w tej instancji - zastosować nie art. 98 § 1 w zw. z art. 391 § 1 k.p.c., tylko art. 100
w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. i stosunkowo je rozdzielić lub wzajemnie znieść.
Jeżeli zaś uznał, że jedna ze stron uległa tylko co do nieznacznej części swego
żądania (tu: odpowiednio zakresu zaskarżenia) był uprawniony, stosując wyjątek
z art. 100 zd. 2 w zw. z art. 391 § 1 k.p.c., do nałożenia na przeciwnika
procesowego obowiązku zwrotu wszystkich kosztów. Na zastosowanie tego
odstępstwa od zasady powołał się Sąd w ostatnim zdaniu uzasadnienia.
Po drugie błędnie wyliczono koszty postępowania odwoławczego, gdyż
koszty poniesione przez stronę powodową wyrażają się kwotą 1930 zł (730 zł
opłata od apelacji, 1.200 zł wynagrodzenie pełnomocnika), a poniesione przez
stronę pozwaną 1912 zł (712 zł opłata od apelacji, 1.200 zł wynagrodzenie
pełnomocnika). Chybione jest jednak stanowisko pełnomocnika powódki, że jej
wynagrodzenie powinno być wyliczone w podwójnej wysokości poprzez
zsumowanie wynagrodzenia od wartości przedmiotu zaskarżenia apelacji powódki
(obejmującej odsetki) i od wartości przedmiotu zaskarżenia apelacji powódki
(obejmującej należność główną). Mimo że, na skutek samodzielnego zaskarżenia,
łączna kwota zliczonych odsetek stała się samodzielną wartością przedmiotu
zaskarżenia dla środka odwoławczego wniesionego przez powódkę, to - skoro
równolegle rozpoznawana była apelacja strony przeciwnej - podstawą dla ustalenia
4
wysokości wynagrodzeń pełnomocników jest nadal wysokość należności głównej
(arg. z art. 368 § 2 k.p.c. w zw. z art. 20 k.p.c.). Zaskarżenie wyłącznie w zakresie
odsetek i wnoszenie o oddalenie apelacji strony przeciwnej, przy nieuzupełnieniu
postępowania dowodowego w postępowaniu odwoławczym, nie uzasadnia również
przyjęcia że powstał dodatkowy wkład tego pełnomocnika w przyczynienie się do
wyjaśnienia i rozstrzygnięcia sprawy.
Po trzecie Sąd Apelacyjny pominął wniosek powódki o zastosowanie
zasady słuszności motywowany charakterem roszczenia, jej trudną sytuacją
osobistą i majątkową. Powódka dochodziła roszczeń odszkodowawczych z tytułu b.
poważnych obrażeń ciała doznanych w dniu 23 czerwca 2007 r. w wypadku
komunikacyjnym. Pozwany w postępowaniu likwidacyjnym wypłacił powódce kwotę
12.400 zł tytułem odszkodowania i zadośćuczynienia. Kwestią sporną,
rozstrzygniętą na niekorzyść powódki, było jej przyczynienie się do zwiększenia
zakresu szkody na skutek nie zapięcia pasów bezpieczeństwa podczas jazdy.
Sąd Rejonowy uwzględnił powództwo w części zasądzając kwotę 35.600 zł
z odsetkami od daty wydania orzeczenia. Powódka kontynuuje leczenie, nie ma
majątku, dochodów poza niewielkimi kwotami uzyskiwanymi ze świadczenia
dorywczych usług krawieckich. Podstawa powyższa nie była jednak powoływana
w postępowaniu zażaleniowym.
Mając na uwadze powyższe okoliczności, w szczególności uwzględnienie
apelacji powódki w przeważającym zakresie, tj. w części zaskarżającej oddalenie
powództwa o zasądzenie odsetek za okres od dnia 10 czerwca 2008 r. do dnia
12 lipca 2011 r. przy oddaleniu jej co do takiego rozstrzygnięcia za okres od dnia
19 kwietnia 2008 r. do dnia 9 czerwca 2008 r. Sąd Najwyższy, uznając
że podstawą rozstrzygnięcia o kosztach tego postępowania odwoławczego
powinien być art. 100 zd. 2 w zw. z art. 391 § 1 k.p.c., postanowił w oparciu
o art. 386 § 1 w zw. z art. 39821
k.p.c. w zw. z art. 3941
§ 1 pkt 2 i § 3 k.p.c. zmienić
zaskarżone rozstrzygnięcie o kosztach postępowania i podwyższyć zasądzoną
kwotę do 1930 zł.
Sąd Najwyższy zasądził ponadto od powódki na rzecz pozwanego kwotę
90 złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego przed Sądem
5
Najwyższym, stosownie do treści § 12 ust. 2 pkt 2 w zw. z § 6 pkt 2 rozporządzenia
Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności
radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy
prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163,
poz. 1349).