Pełny tekst orzeczenia

UCHWAŁA Z DNIA 25 CZERWCA 2012 R.
SNO 21/12
Przewodniczący: sędzia SN Jarosław Matras.
Sędziowie SN: Teresa Bielska-Sobkowicz (sprawozdawca), Marian Kocon.
S ą d N a j w y ż s z y – S ą d D y s c y p l i n a r n y z udziałem protokólanta w
sprawie sędziego Sądu Okręgowego po rozpoznaniu w dniu 10 maja i 25 czerwca 2012 r.
zażalenia sędziego na uchwałę Sądu Apelacyjnego – Sądu Dyscyplinarnego z dnia 23
stycznia 2012 r., sygn. ASDo (...), w przedmiocie obniżenia wynagrodzenia sędziego
uchwalił:
1. zaskarżoną uchwałę u t r z y m a ć w m o c y ;
2. z a s ą d z i ć od Skarbu Państwa na rzecz adwokata – kancelaria adwokacka
w (...) osiemset osiemdziesiąt pięć i 60/100 zł, w tym 23% podatku VAT, za
obronę z urzędu wykonaną w postępowaniu przed Sądem Najwyższym –
Sądem Dyscyplinarnym, oraz zwrot wydatków związanych z dojazdem
samochodem osobowym na posiedzenie Sądu Najwyższego w dniach 10 maja i
25 czerwca 2012 r. (...);
3. kosztami postępowania o b c i ą ż y ć Skarb Państwa.
U Z A S A D N I E N I E
W dniu 7 lipca 2011 r. wszczęte zostało wobec sędziego Sądu Okręgowego,
postępowanie dyscyplinarne oraz przedstawiono mu zarzut popełnienia przewinień
służbowych z art. 107 § 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów
powszechnych (Dz. U. Nr 98, poz. 1070 ze zm.).
Na wniosek Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego Sąd Apelacyjny – Sąd
Dyscyplinarny podjął w dniu 23 stycznia 2012 r. uchwałę o zawieszeniu sędziego w
czynnościach służbowych na czas trwania postępowania dyscyplinarnego, z
2
jednoczesnym obniżeniem wysokości jego wynagrodzenia o 50%. W uzasadnieniu
uchwały podniósł, że dowody ujawnione w toku postępowania dyscyplinarnego wskazują
na popełnienie przez sędziego przewinienia służbowego polegającego na nie stawieniu się
do pracy bez usprawiedliwienia przez okres 17 dni, pomimo konieczności podjęcia
wyznaczonych czynności, a także na fakt, że przyczyną nieusprawiedliwionych i
niezapowiedzianych nieobecności w pracy było nadużywanie przez niego alkoholu.
Postawa sędziego nie uległa poprawie, bowiem już w toku postępowania
dyscyplinarnego, w okresie od początku listopada do dnia 20 grudnia 2011 roku tylko raz
stawił się w pracy pomimo wyznaczonych z jego udziałem rozpraw i posiedzeń. Stan taki
utrzymuje się nadal. W tej sytuacji Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny uznał, że istnieje
domniemanie popełnienia zarzucanych sędziemu czynów, co powoduje konieczność
odsunięcia go od wykonywania obowiązków służbowych. Sąd ten obniżył o 50%
wysokość wynagrodzenia sędziego na czas trwania postępowania dyscyplinarnego na
podstawie art. 129 § 3 u.s.p., biorąc pod uwagę postawę sędziego uzasadniającą ocenę, że
faktycznie zaprzestał wykonywania swoich obowiązków. Wskazał również, że wziął pod
uwagę warunki osobiste sędziego, jego stan rodzinny i sytuację majątkową, a także
znaczny stopień szkodliwości społecznej zarzucanych czynów.
Sędzia Sądu Okręgowego zaskarżył zażaleniem powyższą uchwałę w części
obniżającej wysokość jego wynagrodzenia o 50% i wnosił o jej zmianę poprzez
nieobniżanie wysokości wynagrodzenia, względnie o zmniejszenie tej wysokości w
mniejszym zakresie, np. o 20%. Skarżący zarzucił, że Sąd pierwszej instancji nie
wyjaśnił, na podstawie jakich dowodów ocenił jego warunki osobiste, stan rodzinny i
sytuację majątkową. Zarzucił także, że jego nieobecności w pracy spowodowane były
stanem depresyjnym, zespołem abstynenckim i przyjmowaniem leków obniżających lub
znoszących sprawność intelektualną. Przyznał, że cierpi na chorobę alkoholową,
powołał się także na depresję spowodowaną niespodziewanym pogorszeniem
zdrowia matki, która zmarła na nowotwór. W zażaleniu skarżący podkreślił, że
otrzymywane obecnie, po obniżeniu o 50%, pobory nie wystarczają na spłatę
zaciągniętych znacznych kredytów bankowych oraz na jego utrzymanie.
Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje:
3
Stosownie do treści art. 129 § 3 u.s.p. sąd wydając uchwałę o zawieszeniu sędziego
w czynnościach służbowych, musi jednocześnie orzec o obniżeniu należnego temu
sędziemu wynagrodzenia w granicach w tym przepisie wskazanych, tj. od 25% do 50%.
Treść przepisu nie zezwala zatem na obniżenie wysokości wynagrodzenia o 20% i już z
tylko z tego względu zażalenie nie może być uwzględnione. Niezależnie od tego należy
zwrócić uwagę na następujące kwestie. Ustawa – Prawo o ustroju sądów powszechnych
nie przewiduje przesłanek obniżenia wynagrodzenia sędziego zawieszonego w
czynnościach służbowych. Przy podejmowaniu decyzji o wysokości obniżenia
wynagrodzenia bierze się zwykle pod uwagę okoliczności dotyczące warunków
osobistych sędziego, jego stanu rodzinnego, czy sytuacji majątkowej. Okoliczności te
jednak mają znaczenie drugorzędne, bowiem decydującym czynnikiem w tym względzie
jest stopień społecznej szkodliwości czynu oraz postawa sprawcy. Sąd Najwyższy – Sąd
Dyscyplinarny w uchwale z dnia 15 września 2006 r., SNO 48/06, wskazał, że decyzja
podjęta na podstawie powołanego przepisu wręcz nie może uwzględniać przesłanek
innych, niż dotyczących zarzucanego czynu oraz postawy sprawcy, oraz, że sytuacja
osobista, zdrowotna, rodzinna czy majątkowa sprawcy pozostaje dla oceny o stopniu
obniżenia wynagrodzenia bez znaczenia. Sąd Najwyższy w obecnym składzie stanowisko
to podziela z tym jednak, że w szczególnych okolicznościach wskazane okoliczności
mogą być przedmiotem oceny, jeżeli rzutują na postawę sprawcy i stopień jego
zawinienia. Istnienia takich szczególnych okoliczności skarżący nie wykazał. W
szczególności o zmianie zaskarżonej uchwały nie może decydować fakt, że skarżący ma
zobowiązania wobec banków z tytułu zaciągniętych kredytów. Jak trafnie wskazał Sąd
pierwszej instancji, stopień szkodliwości społecznej zarzucanych czynów jest znaczny.
Dowody wskazują, że skarżący z powodu nadużywania alkoholu nie stawiał się w pracy,
co skutkowało koniecznością odraczania bądź zmiany terminów wyznaczonych rozpraw,
niewątpliwie także koniecznością wyznaczania niespodziewanych zastępstw, a w
konsekwencji wpływało na podważanie autorytetu zawodu sędziego w środowisku
lokalnym. Postawa skarżącego nie uległa zmianie nawet w toku postępowania
dyscyplinarnego. Nie ma w tej sytuacji podstaw do podważenia zasadności podjętej
uchwały.
4
Z tych względów Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny utrzymał zaskarżoną
uchwałę w mocy jako uzasadnioną w świetle dowodów zebranych w toku
dotychczasowego postępowania.