Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CZ 83/12
POSTANOWIENIE
Dnia 20 lipca 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Zbigniew Kwaśniewski (przewodniczący)
SSN Anna Owczarek
SSN Katarzyna Tyczka-Rote (sprawozdawca)
w sprawie ze skargi B. O. i H. O.
o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym postanowieniem
Sądu Okręgowego w S.
z dnia 23 grudnia 2008 r., wydanym w sprawie z wniosku B. O. i H. O.
przy uczestnictwie A. M. i S. M.
o rozgraniczenie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 20 lipca 2012 r.,
zażalenia wnioskodawców (skarżących)
na postanowienie Sądu Okręgowego w S.
z dnia 13 stycznia 2012 r.,
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
2
W dniu 25 listopada 2011 r. wnioskodawcy H. i B. małżonkowie O. wnieśli
skargę o wznowienie postępowania w sprawie z udziałem S. i A. małżonków M. o
rozgraniczenie, zakończonej postanowieniem Sądu Okręgowy z dnia 23 grudnia
2008 r., oddalającym apelację wnioskodawców od postanowienia Sądu
Rejonowego w Z. z dnia 16 września 2008 r. Skarżący domagali się uchylenia
postanowienia Sądu Rejonowego i przekazania sprawy do ponownego
rozpoznania temu Sądowi. Jako podstawę skargi wskazali przyczyny restytucyjne
z art. 403 § 2 k.p.c. w postaci nowych okoliczności i środków dowodowych.
Podnieśli, że niekorzystne dla nich rozstrzygniecie zapadło na skutek oparcia
przez Sądy obu instancji ustaleń w zakresie przebiegu linii granicznej pomiędzy
działkami 108 i 70 oraz działkami 109 i 71 na ustaleniach i wnioskach opinii
sporządzonej wraz z operatem rozgraniczenia przez biegłego geodetę B. O.
Rzetelność tej opinii wnioskodawcy kwestionowali. Wyjaśnili też, że w dniu 31
sierpnia 2011 r. na ich prywatne zlecenie została przeprowadzona „analiza
operatu rozgraniczenia" działek przez Przedsiębiorstwo Usług Geodezyjnych i
Kartograficznych „M.II" w Ł. prowadzone przez geodetę H. Z. Z analizy tej wynika,
iż biegły sądowy mgr inż. B. O. nie uwzględnił pomiarów sytuacyjnych z
operatu nr …, wymienionego w materiałach geodezyjnych i kartograficznych do
wykorzystania, co spowodowało, że wyznaczona przez niego granica
przechodząca przez punkty 468 – 1434 - 1435 przecina budynki na działkach
70 i 108 stanowiących własność wnioskodawców nawet o 0,40 m oraz że „mapa
sytuacyjna z projektem rozgraniczenia jest niezgodna ze stanem faktycznym na
gruncie co do położenia szczegółów sytuacyjnych działek 70 i 108”. Skarżący
argumentowali, że w toku postepowania przed Sądem Rejonowym, przed
wydaniem rozstrzygnięcia w sprawie, wnosili wielokrotnie o
dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego geodety, lecz ich wnioski nie
zostały uwzględnione. Wyjaśnili, że o nowych okolicznościach w postaci
prywatnej analizy H. Z. dowiedzieli się w dniu 31 sierpnia 2011 r.
Sąd Okręgowy postanowieniem z dnia 13 stycznia 2012 r. odrzucił skargę
wnioskodawców uznając, że nie opiera się ona na ustawowej podstawie
wznowienia przewidzianej w art. 403 § 2 k.p.c., ponieważ zarzuty stawiane
3
w opinii biegłego Z. stanowią ocenę dowodu przeprowadzonego we
wcześniejszym postepowaniu, zweryfikowanego wówczas przez sąd i mogły być
wtedy przedstawione przez skarżących, także w formie prywatnej analizy.
Przedłożonego obecnie dokumentu nie można więc traktować jako nowej
okoliczności faktycznej ani też jako nowego środka dowodowego, nie jest to też
środek, który istniał w toku poprzedniego postępowania.
Zgłaszane przez wnioskodawców wnioski dowodowe o przeprowadzenie
dowodu z opinii innego biegłego geodety były przedmiotem kontroli instancyjnej.
Sąd Okręgowy powołał się na pogląd Sądu Najwyższego wyrażony
w postanowieniu z dnia 28 października 1981 r., zgodnie z którym pominięcie
przez sąd środka dowodowego wskazanego przez stronę nie jest pozbawieniem
możności skorzystania z tego dowodu w poprzednim postępowaniu w rozumieniu
art. 403 § 2 k.p.c.
Od powyższego rozstrzygnięcia zażalenie wnieśli wnioskodawcy
zarzucając naruszenie art. 403 § 2 k.p.c., które mogło mieć wpływ na wynik
sprawy, polegające na nieuwzględnieniu wykrycia przez wnioskodawców
w zasobach Powiatowego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej
Starostwa Powiatowego w Z. zbioru dokumentów w postaci operatu
geodezyjnego nr …, na podstawie którego sporządzona została analiza
ujawniająca błędy opinii biegłego O. Za błędne uznali skarżący także przyjęcie, że
mogli wcześniej skorzystać z prywatnej opinii geodety, gdy tymczasem nie mieli
wiedzy o istnieniu powołanego operatu, ani dostępu do zbioru dokumentów w
którym się znajdował. Skarżący argumentowali, że art. 403 § 2 k.p.c. nie
posłużył się określeniem „nowe okoliczności faktyczne” ani też „nowe środki
dowodowe”, co uzasadnia pogląd, że chodzi o okoliczności faktyczne lub środki
dowodowe, które mogłyby mieć wpływ na wynik prawomocnie zakończonej
sprawy, a z których strona nie mogła wówczas skorzystać. Zdaniem
wnioskodawców obojętne powinno być, czy środek dowodowy – opinia geodety –
istniała w czasie wyrokowania, czy powstała później. Operat geodezyjny, który był
podstawą analizy i został wykryty przez wnioskodawców, istniał w czasie, kiedy
toczyło się poprzednie postępowanie. Jego treść, jak wynika z opracowania
biegłego Z., dowodzi wadliwości opinii biegłego O. i wskazuje, że nie
4
korzystał on z tego operatu, mimo jego dostępności. W konkluzji wnioskodawcy
domagali się uchylenia zaskarżonego postanowienia i przekazania sprawy
Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania oraz zasądzenia od
uczestników postępowania na rzecz wnioskodawców zwrotu kosztów
postępowania zażaleniowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według
norm przepisanych.
Sąd Najwyższy zważył co następuje:
Istotą argumentacji zawartej w zażaleniu jest twierdzenie, że podstawą
skargi nie jest fakt wydania opinii przez biegłego Z., lecz to, że po prawomocnym
zakończeniu postępowania odnaleziony został dokument geodezyjny, o którego
istnieniu skarżący nie wiedzieli wcześniej, chociaż istniał on już w czasie, kiedy
postępowanie to się toczyło. Sporządzona na zlecenie skarżących opinia biegłego
H. Z. służy jedynie wykazaniu, że nieuwzględniony operat miałby wpływ na treść
zapadłego orzeczenia.
Przyjmując powyższe wyjaśnienie co do uzasadnienia podstawy, na jakiej
oparta została skarga stwierdzić należy, że także tak sprecyzowana podstawa
wznowieniowa w rzeczywistości nie występuje. Przewidziana w art. 403 § 2 k.p.c.
możliwość żądania wznowienia w razie późniejszego wykrycia takich okoliczności
faktycznych lub środków dowodowych, które mogłyby mieć wpływ na wynik
sprawy, a z których strona nie mogła skorzystać w poprzednim postępowaniu
stanowi przesłankę, która nie uległa zmianom od chwili wejścia w życie kodeksu
postępowania cywilnego i której wykładnia jest utrwalona i stabilna. Później
wykryte dowody, to dowody istniejące już w czasie prowadzenia zakończonego
prawomocnie postępowania lecz wówczas stronie nie znane. Tymczasem, jak
wynika z treści dokumentów zawartych w aktach sprawy, której wznowienia
skarżący się domagają, operat geodezyjny nr …, wskazywany jako tego rodzaju
dowód, był dokumentem, o którego sporządzeniu i złożeniu do zasobów
geodezyjnych skarżący wiedzieli zanim jeszcze zostało wszczęte postępowanie
sądowe o rozgraniczenie w niniejszej sprawie. Dokument ten, autorstwa geodety
B. Z., wykonany został w toku i na potrzeby postępowania rozgraniczeniowego –
administracyjnego, które nie doprowadziło do uzgodnienia granicy i którego
konsekwencją było postępowanie sądowe w sprawie I Ns … . Informacja o tym
5
dokumencie znajduje się w piśmie przekazującym sprawę rozgraniczenia sądowi
(k. 2 akt Ns … Sądu Rejonowego w Z.). Ta sama informacja jest zamieszczona w
decyzji Prezydenta miasta Z. …. z 26 września 2006 r. o umorzeniu postępowania
wszczętego na wniosek B. i H. O. w sprawie rozgraniczenia nieruchomości i
przekazaniu sprawy do rozpatrzenia sądowi w Z. (k. 3). Decyzja była doręczona
skarżącym przed organ administracyjny, a ponadto kserokopie dokumentów
wydawał wnioskodawczyni sąd.
W rezultacie także w wypadku przypisania statusu dowodu, mającego
wypełnić przesłankę z art. 403 § 2 k.p.c., dokumentacji geodezyjnej, a nie opinii
biegłego Z., nie zostały spełnione wymagania wskazane w powyższym
przepisie, ponieważ strony dysponowały wiedzą o tym dowodzie i mogły się
nim posłużyć w toku zakończonego postępowania o rozgraniczenie.
W tych względów zażalenie należało oddalić na podstawie art. 3941
§ 3
k.p.c. w zw. z art. 39814
k.p.c., zaskarżone postanowienie odpowiadało bowiem
prawu.