Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CZ 90/12
POSTANOWIENIE
Dnia 23 sierpnia 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Barbara Myszka (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz
SSA Andrzej Niedużak
w sprawie ze skargi R. P.
o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem
Sądu Apelacyjnego
z dnia 10 listopada 2010 r.,
wydanym w sprawie z powództwa R. P.
przeciwko Skarbowi Państwa – Wojewodzie X.,
Wojewódzkiemu Szpitalowi Zespolonemu w K.,
Instytutowi Medycyny Wsi w L.
oraz Pogotowiu Ratunkowemu w K.
o odszkodowanie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 23 sierpnia 2012 r.,
zażalenia powoda (skarżącego)
na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 6 września 2011 r.,
1. odrzuca zażalenie,
2. oddala wniosek radcy prawnego R. S. o przyznanie
kosztów nieopłaconej pomocy prawnej,
3. nie obciąża skarżącego R. P. kosztami postępowania
zażaleniowego.
2
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 6 września 2011 r. Sąd Apelacyjny odrzucił skargę
R. P. o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem tego
Sądu z dnia 10 listopada 2010 r., wydanym w sprawie z powództwa R. P.
przeciwko Skarbowi Państwa – Wojewodzie X., Wojewódzkiemu Szpitalowi
Zespolonemu w K., Instytutowi Medycyny Wsi w L. i Pogotowiu Ratunkowemu w K.
o odszkodowanie, stwierdzając, że skarga nie została oparta na ustawowej
podstawie wznowienia. Skarżący powołał się wprawdzie na pozbawienie możności
działania spowodowane zaniechaniem zawiadomienia go o terminie rozprawy
przed Sądem Apelacyjnym w dniu 10 listopada 2010 r. (art. 401 pkt 2 k.p.c.), lecz
zarzut ten nie może wypełniać powołanej podstawy wznowienia, gdyż zgodnie z art.
133 § 1 k.p.c. o terminie rozprawy został zawiadomiony pełnomocnik skarżącego.
Nie można też przyjąć, że skarga została wniesiona na podstawie wskazanej w art.
403 § 2 k.p.c., ponieważ warunkiem powołania się na tę podstawę jest późniejsze
wykrycie prawomocnego wyroku dotyczącego tego samego stosunku prawnego,
natomiast skarżący powołał się na sprawy, które wytaczała jego matka, a więc
sprawy niedotyczące tego samego stosunku prawnego. O spełnieniu wymagań
stawianych skardze o wznowienie postępowania w zakresie dotyczącym jej
podstawy nie decyduje samo wskazanie przepisu i sformułowanie podstawy w
sposób odpowiadający przepisom kodeksu postępowania cywilnego, lecz wynik
sprawdzenia przez sąd, czy twierdzenia skargi mogą stanowić podstawę
wznowienia. Ponieważ w niniejszej sprawie już z uzasadnienia skargi wynika, że
podnoszone w niej podstawy nie istnieją, wniesiona skarga ulega odrzuceniu (art.
410 § 1 k.p.c.).
W zażaleniu skarżący zarzucił Sądowi Apelacyjnemu naruszenie art. 410 § 1
k.p.c. przez dokonanie merytorycznej oceny zasadności skargi o wznowienie
postępowania na etapie badania, czy została ona oparta na ustawowej podstawie,
a ponadto pominięcie okoliczności, że pisma procesowe, w tym zawiadomienie
o rozprawie apelacyjnej, były doręczane osobie, której wypowiedział
pełnomocnictwo oraz że w skardze powołał się również na wykrycie nowych
3
środków dowodowych. Podniósł ponadto, że Sądy orzekające nie podjęły działań
zmierzających do ustanowienia dla niego przedstawiciela ustawowego, pomimo
stwierdzonej przez lekarza psychiatrę niemożności samodzielnej obrony swych
praw w procesie. W konkluzji żalący wniósł o uchylenie zaskarżonego
postanowienia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Przedstawione Sądowi Najwyższemu zażalenie na postanowienie Sądu
Apelacyjnego z dnia 6 września 2011 r. podlega odrzuceniu z tej przyczyny,
że zostało wniesione po upływie terminu.
Zgodnie z art. 394 § 2 w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c., termin do wniesienia
zażalenia jest tygodniowy i liczy się od doręczenia postanowienia, a gdy strona nie
zażądała w terminie przepisanym doręczenia postanowienia zapadłego na
rozprawie - od ogłoszenia postanowienia. W niniejszej sprawie odpis postanowienia
z dnia 6 września 2011 r. został doręczony powodowi w dniu 4 października 2011 r.
(k. 24), wobec czego tygodniowy termin, o którym mowa w art. 394 § 2 k.p.c.,
upływał z dniem 11 października 2011 r.
W dniu 12 października 2011 r. powód złożył do Sądu Apelacyjnego pismo
z wnioskiem o ustanowienie dla niego pełnomocnika z urzędu (k. 25 – 26).
Sąd Apelacyjny uwzględnił wniosek i postanowieniem z dnia 21 października
2011 r. ustanowił dla powoda pełnomocnika z urzędu w postępowaniu
zażaleniowym (k. 27), po czym zwrócił się do Rady Okręgowej Izby Radców
Prawnych w Ł. o wyznaczenie radcy prawnego. W dniu 7 listopada 2011 r. wpłynęło
pismo informujące o ustanowieniu pełnomocnika w osobie radcy prawnego R. S. (k.
29). Po otrzymaniu tego pisma Sąd Apelacyjny z urzędu doręczył radcy prawnemu
R. S. odpis postanowienia z dnia 6 września 2011 r. z uzasadnieniem. Pełnomocnik
powoda potwierdził odbiór tej przesyłki w dniu 14 listopada 2011 r., a w dniu 21
listopada 2011 r. wniósł do Sądu Apelacyjnego zażalenie.
Uszło uwagi zarówno Sądu Apelacyjnego, jak i pełnomocnika żalącego,
że nie było podstaw do doręczania z urzędu ustanowionemu pełnomocnikowi
odpisu postanowienia z dnia 6 września 2011 r. Zgodnie z art. 124 § 2 k.p.c.,
w razie ustanowienia adwokata lub radcy prawnego na wniosek zgłoszony przed
4
upływem terminu do wniesienia zażalenia, dla którego sporządzenia ustawa
wymaga zastępstwa prawnego przez adwokata lub radcę prawnego, sąd doręcza
ustanowionemu adwokatowi lub radcy prawnemu odpis postanowienia z urzędu,
a termin do wniesienia zażalenia na postanowienie biegnie od dnia jego doręczenia
pełnomocnikowi. W niniejszej sprawie przepis ten nie miał zastosowania, ponieważ
wniosek o ustanowienie pełnomocnika z urzędu został złożony już po upływie
terminu do wniesienia zażalenia, termin ten bowiem upłynął z dniem
11 października 2011 r. Doręczenie pełnomocnikowi odpisu zaskarżonego
postanowienia nie miało więc znaczenia dla biegu terminu do wniesienia zażalenia.
W zaistniałej sytuacji pełnomocnik, ustanowiony po upływie terminu
przewidzianego w art. 394 § 2 k.p.c., powinien złożyć wniosek o przywrócenie
terminu do wniesienia zażalenia (art. 168 § 1 k.p.c.). Skoro tego nie uczynił,
wniesione przez niego zażalenie ulega odrzuceniu.
Z tych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 3986
§ 3 w związku z art.
3941
§ 3 k.p.c. odrzucił zażalenie i oddalił wniosek pełnomocnika o przyznanie mu
od Skarbu Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej, ponieważ przez
zaniechanie złożenia wniosku o przywrócenie terminu ustanowiony dla żalącego
pełnomocnik w istocie nie udzielił mu oczekiwanej pomocy prawnej. Mając na
uwadze szczególnie trudną sytuację życiową i materialną żalącego, Sąd Najwyższy
na zasadzie art. 102 w związku z art. 391 § 1, art. 39821
i art. 394 1
§ 3 k.p.c. nie
obciążył go kosztami postępowania zażaleniowego.