Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV KK 60/12
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 21 sierpnia 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Dorota Rysińska (przewodniczący)
SSN Kazimierz Klugiewicz (sprawozdawca)
SSN Barbara Skoczkowska
Protokolant Danuta Bratkrajc
przy udziale prokuratora Prokuratury Generalnej Zbigniewa Siejbika
w sprawie D. W.
skazanego z art. 178a § 1 kk
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie
w dniu 21 sierpnia 2012 r.,
kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego
od wyroku Sądu Rejonowego z dnia 31 października 2011 r.,
uchyla zaskarżony wyrok w części dotyczącej orzeczenia o
środku karnym i sprawę w tym zakresie przekazuje do
ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu.
U Z A S A D N I E N I E
Wyrokiem Sądu Rejonowego z dnia 31 października 2011 r., oskarżony D. W.
został uznany za winnego popełnienia występku z art. 178a § 1 k.k. i za to
wymierzono mu karę trzech miesięcy pozbawienia wolności, której wykonanie
warunkowo zawieszono na okres dwóch lat. Jednocześnie na podstawie art. 42 § 2
k.k. i art. 43 § 1 k.k. orzeczono wobec oskarżonego środek karny w postaci zakazu
prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym na okres
jednego roku i dwóch miesięcy i na jego poczet - zgodnie z przepisem art. 63 § 2
k.k. - zaliczono okres zatrzymania prawa jazdy od dnia 27 maja 2010 r. do dnia 27
lipca 2011 r.
Sąd Rejonowy zwolnił ponadto oskarżonego od ponoszenia kosztów
sadowych i poniesionymi w sprawie wydatkami obciążył Skarb Państwa.
Powyższy wyrok nie został zaskarżony apelacją przez żadną ze stron i
uprawomocnił się w dniu 8 listopada 2011 r.
Kasację od prawomocnego wyroku Sądu Rejonowego z dnia 31
października 2011 r., w części dotyczącej orzeczenia o środku karnym, na korzyść
oskarżonego D. W., wniósł Prokurator Generalny, który powołując się na zarzut
rażącego i mającego wpływ na treść wyroku naruszenia przepisu prawa karnego
materialnego, a mianowicie art. 43 § 1 k.k. poprzez orzeczenie wobec oskarżonego
środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych
w ruchu lądowym na okres jednego roku i dwóch miesięcy, pomimo tego, że zakaz
ten orzeka się w latach, od roku do lat 10, wniósł w konkluzji o uchylenie tegoż
wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy w tym zakresie Sądowi
Rejonowemu do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy rozważył, co następuje:
Kasacja Prokuratora Generalnego jest oczywiście zasadna, a zawarty w niej
postulat uchylenia wyroku Sądu pierwszej instancji w zaskarżonej części i
przekazania sprawy w tym zakresie do ponownego rozpoznania, zasługuje na
uwzględnienie.
Zgodnie bowiem z przepisem art. 43 § 1 k.k., jeżeli ustawa nie stanowi
inaczej, zakaz prowadzenia pojazdów o którym mowa w art. 39 pkt 3 k.k., orzeka
się w latach, od roku do lat 10. Tym samym Sąd Rejonowy orzekając wobec
oskarżonego D. W. środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich
pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym na okres roku i dwóch miesięcy
dopuścił się oczywistej i rażącej obrazy tego przepisu, co w konsekwencji miało
istotny wpływ na treść jego wyroku. W świetle tegoż przepisu, którego treść jest
całkowicie jasna i nie wymaga wykładni (clara non sunt interpretanda), wymiar
środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów musi być określony pełną
liczbą lat i nie jest możliwe jego orzeczenie na okres liczony w miesiącach, albo też
częściowo w latach, a częściowo w miesiącach (zob. wyroki Sądu Najwyższego z
dnia: 25 czerwca 2002 r., IV KK 199/02, LEX nr 55183; 16 maja 2003 r., II KK
65/03, LEX nr 78379; 8 grudnia 2003 r., III KK 75/03, R-OSNKW 2003/1/2636).
Przykładowo należy jedynie wskazać, że ustawodawca w przypadku kary
pozbawienia wolności, o której mowa w art. 32 pkt 3 k.k., jednoznacznie wskazał, iż
"wymierza się ją w miesiącach i latach" (art. 37 k.k.), natomiast w przypadku kary
ograniczenia wolności określił, iż wymierza się ją w "miesiącach" (art. 34 § 1 k.k.).
Jeżeli więc w art. 43 § 1 k.k. określił, iż zakaz prowadzenia pojazdów orzeka się w
"latach", to oczywistym jest, że o ile karę pozbawienia wolności można orzec w
latach i miesiącach, a karę ograniczenia wolności w miesiącach, to zakaz
prowadzenia pojazdów tylko w latach.
Problem zatem sprowadza się więc nie do wykładni wskazanych wyżej
przepisów, co raczej do znajomości obowiązującego prawa przez sąd orzekający.
W zakresie powyższej problematyki Sąd Najwyższy nie po raz pierwszy
rozpoznaje kasację wniesioną przez Prokuratora Generalnego na korzyść
skazanych. Zauważyć przy tym należy, iż ta swoistego rodzaju „niefrasobliwość”
Sądów pociąga za sobą szereg niekorzystnych skutków nie tylko dla samego
oskarżonego, ale również istotnie szkodzi wizerunkowi całego wymiaru
sprawiedliwości. O ile bowiem można – chociaż z trudem – wyobrazić sobie
nieznajomość orzecznictwa, to nie sposób usprawiedliwiać nieznajomości przez
sąd orzekający obowiązujących przepisów, gdy kardynalną zasadą jest, że „sąd
zna prawo” (iura novit curia).
Mając zatem powyższe na uwadze, Sąd Najwyższy uchylił zaskarżony wyrok
w części dotyczącej orzeczenia o środku karnym i sprawę w tym zakresie przekazał
do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji, który w toku dalszego
postępowania winien mieć na uwadze zasadę wyrażoną w art. 43 § 1 k.k. oraz to,
że kasacja została wniesiona na korzyść skazanego (art. 442 i 443 k.p.k.).

IV KK 60/12

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia