Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II KK 202/12
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 29 sierpnia 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Józef Dołhy (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Rafał Malarski
SSN Dariusz Świecki
Protokolant Monika Sieczko
w sprawie A. D.
skazanego z art. 278 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 kpk,
w dniu 29 sierpnia 2012 r.,
kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego na korzyść skazanego
od wyroku Sądu Rejonowego
z dnia 17 listopada 2011 r.,
1. uchyla zaskarżony wyrok w części dotyczącej orzeczenia
na podstawie art. 46 § 1 kk środka karnego - obowiązku
naprawienia wyrządzonej przestępstwem szkody (pkt. 4 wyroku);
2. wydatkami postępowania kasacyjnego obciąża Skarb
Państwa.
UZASADNIENIE
Akt oskarżenia zarzucał A. D. popełnienie przestępstwa z art. 278 § 1 k.k. w
zw. z art. 64 § 1 k.k., polegającego na tym, że w dniu 3 sierpnia 2011 r. w S., woj.
Ł., zabrał w celu przywłaszczenia dwie żeliwne pokrywy studzienek kanalizacyjnych
o łącznej wartości 500 zł na szkodę Urzędu Miasta w S. Wraz z aktem oskarżenia
prokurator skierował wniosek w trybie art. 335 § 1 k.p.k. o wydanie wyroku bez
przeprowadzania rozprawy i wymierzenie oskarżonemu uzgodnionych z nim kar.
2
Sąd Rejonowy wyrokiem z dnia 17 listopada 2011 r. uznał oskarżonego A. D.
za winnego dokonania zarzucanego mu czynu wyczerpującego dyspozycję art. 278
§ 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k., i za to na podstawie art. 278 § 1 k.k. oraz art. 33 § 2
k.k. wymierzył mu karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności oraz 50 stawek
dziennych grzywny, ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 10 złotych. Na
podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k. i art. 70 § 2 k.k. warunkowo zawiesił wykonanie
orzeczonej wobec oskarżonego kary pozbawienia wolności na okres próby 5 lat, na
podstawie art. 73 § 1 k.k. oddał oskarżonego w okresie próby pod dozór kuratora
sądowego. Na podstawie art. 46 § 1 k.k. orzekł wobec oskarżonego obowiązek
naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem poprzez zapłatę na rzecz
pokrzywdzonego Urzędu Miasta w S. kwoty 500 złotych. Na podstawie art. 44 § 2
k.k. orzekł przepadek na rzecz Skarbu Państwa dowodu rzeczowego w postaci
wózka dwukołowego podręcznego.
Powyższy wyrok nie został zaskarżony przez strony i uprawomocnił się w
dniu 25 listopada 2011 r.
Kasację od tego wyroku – zaskarżając go w trybie art. 521 § 1 k.p.k. w
całości na korzyść oskarżonego – wniósł Prokurator Generalny. Skarżący zarzucił
„rażące i mające istotny wpływ na treść wyroku naruszenie prawa karnego
procesowego, to jest art. 343 § 7 k.p.k. w zw. z art. 335 § 1 k.p.k., polegające na
uwzględnieniu prawidłowego wniosku prokuratora o skazanie A. D. bez
przeprowadzenia rozprawy i wydanie następnie wyroku niezgodnego z tym
wnioskiem, w konsekwencji czego doszło do rażącej obrazy art. 46 § 1 k.k.,
poprzez zobowiązanie oskarżonego do naprawienia szkody wyrządzonej
przestępstwem i zapłatę na rzecz pokrzywdzonego kwoty 500zł, podczas gdy
skradzione przedmioty zostały w toku postępowania przygotowawczego w całości
odzyskane i zwrócone jednostce pokrzywdzonej”. W konkluzji Prokurator Generalny
wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do
ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zarzut kasacji jest zasadny w stopniu oczywistym.
Z materiałów sprawy jednoznacznie wynika, że skradzione dwie żeliwne
pokrywy studzienek kanalizacyjnych zostały odzyskane i w dniu 14 września 2011 r.
zwrócone pokrzywdzonemu Urzędowi Miasta w S. (k. 12-13, 43 akt). W sytuacji gdy
szkoda w mieniu pokrzywdzonego została naprawiona w całości, brak było podstaw
do wydania orzeczenia w trybie art. 46 § 1 k.k.
Z istoty konsensualnej instytucji skazania bez przeprowadzenia rozprawy (art.
335 k.p.k. w zw. z art. 343 k.p.k.) wynika związanie sądu, orzekającego w tym
trybie, wnioskiem prokuratora, tak co do wymiaru kary zasadniczej, jak i środków
karnych.
3
Oczywiste jest zatem, że sąd nie może samodzielnie dokonywać zmian w
treści wniosku złożonego na podstawie art. 335 § 1 k.p.k., bowiem stanowiłoby to
naruszenie warunków ugody zawartej pomiędzy prokuratorem i oskarżonym.
W realiach sprawy Sąd Rejonowy samodzielnie, bez zgody uprawnionych
stron dokonał zmiany warunków zawartego porozumienia, orzekając środek karny
na podstawie art. 46 § 1 k.k., przy czym uczynił to w sytuacji, gdy szkoda
wyrządzona przestępstwem została już faktycznie naprawiona, bowiem
pokrzywdzony odzyskał skradzione mienie.
Jest więc oczywiste, że doszło do rażącego naruszenia wskazanych w
kasacji przepisów, a uchybienie to miało istotny wpływ na treść zaskarżonego
wyroku, bowiem realizacja orzeczenia wydanego w trybie art. 46 § 1 k.k. – w
sytuacji gdy szkoda została naprawiona – powodowałaby po stronie
pokrzywdzonego uzyskanie nienależnego świadczenia.
Wniosek kasacji o uchylenie orzeczenia w całości i przekazanie sprawy
sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania nie jest zasadny.
W sprawie co do zasady zachowany został konsensualny tryb procedowania
sądu, doszło jedynie do swoistego ekscesu orzeczniczego w postaci wydania
orzeczenia o środku karnym, pozbawionego podstaw faktycznoprawnych.
W takiej sytuacji uprawnione jest wydanie orzeczenia ograniczającego się do
wyeliminowania z obrotu prawnego wadliwego rozstrzygnięcia. Z tych względów
Sąd Najwyższy orzekł, jak na wstępie.