Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CZ 96/12
POSTANOWIENIE
Dnia 26 września 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Henryk Pietrzkowski (przewodniczący)
SSN Iwona Koper (sprawozdawca)
SSA Władysław Pawlak
w sprawie z powództwa Agencji Ochrony Mienia i Konwoju
Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S.
przeciwko B. M.
o zwolnienie od egzekucji zajętych ruchomości,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 26 września 2012 r.,
zażalenia strony powodowej
na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 30 grudnia 2011 r.,
oddala zażalenie w części dotyczącej rozstrzygnięcia
o kosztach postępowania zażaleniowego (pkt 3);
odrzuca zażalenie w pozostałej części;
zasądza od strony powodowej na rzecz pozwanej kwotę 600
(sześćset) zł tytułem kosztów postępowania.
Uzasadnienie
2
W sprawie z powództwa Agencji Ochrony Mienia i Konwoju spółki z o.o. z
siedzibą w S. przeciwko B. M. o zwolnienie od egzekucji zajętych przedmiotów Sąd
Okręgowy postanowieniem z dnia 27 września 2011 r. umorzył postępowanie (pkt
1), obciążył powoda kosztami postępowania i z tego tytułu zasądził na rzecz
pozwanej B. M. kwotę 7217 zł (pkt 2), oddalił w pozostałym zakresie obejmującym
koszty dojazdu pełnomocnika na rozprawę wniosek pozwanej o zasądzenie
kosztów postępowania (pkt 3).
W uzasadnieniu rozstrzygnięcia o kosztach wskazał, że pozwanej należy się
zwrot kosztów postępowania na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. jako stronie
wygrywającej mimo, że doszło do umorzenia postępowania. Jednak nawet w razie
potraktowania pozwanej jako strony przegrywającej zwrot kosztów należałby się jej
na podstawie art. 101 k.p.c. Aby zabezpieczyć się przed zastosowaniem tego
przepisu powód powinien był przed wytoczeniem powództwa wezwać pozwaną do
spełnienia świadczenia, czego nie dochował. Pozwana uznała żądanie pozwu co
do zwolnienia od egzekucji przedmiotowych ruchomości, niezwłocznie po
doręczeniu jej odpisu pozwu wniosła o umorzenie postępowania egzekucyjnego
i w dniu 13 lipca 2011 r. komornik sądowy wydał postanowienie zgodne z jej
wnioskiem, zaś powód cofnął pozew na co pozwana wyraziła zgodę.
Jako podstawę umorzenia postępowania przy stwierdzeniu, że nie zachodzą
negatywne przesłanki określone art. 203 § 4 k.p.c., wskazał Sąd Okręgowy
przepisy art. 355 §1 i 2 k.p.c. w zw. z art. 203 §1 k.p.c.
Postanowienie Sądu Okręgowego zaskarżyły zażaleniem obie strony.
W ramach zażalenia powodowa Spółka zakwestionowała zarówno orzeczenie
o umorzeniu postępowania jak i rozstrzygnięcie o kosztach postępowania (pkt 1 i 2
zaskarżonego postanowienia). Podnosiła, że jej pełnomocnik błędnie cofnął pozew
zamiast wnosić o umorzenie postępowania z powodu zbędności wyroku, a w tej
sytuacji Sąd powinien był na podstawie art. 203 § 4 k.p.c. uznać cofnięcie za
sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Zarzuciła, że pozwanej nie
przysługuje ochrona na podstawie art. 101 k.p.c., gdyż powód nie miał innej
możliwości osiągnięcia skutku w postaci wyłączenia przedmiotów spod egzekucji
jak tylko przez wytoczenie powództwa w niniejszej sprawie.
3
Pozwana zaskarżyła postanowienie w części oddalającej jej dalszy wniosek
o zasądzenie kosztów postępowania.
Sąd Apelacyjny postanowieniem z dnia 30 grudnia 2011 r., w uwzględnieniu
zażalenia pozwanej, zmienił zaskarżone postanowienie Sądu Okręgowego w ten
sposób, że zasądził od powoda na rzecz pozwanej kwotę 251,30 zł tytułem zwrotu
poniesionych kosztów stawiennictwa pełnomocnika pozwanej na rozprawie w dniu
14 września 2011 r., nadto oddalił zażalenie powoda oraz zasądził od powoda na
rzecz pozwanej kwotę 750 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania
zażaleniowego.
Uzasadniając oddalenie zażalenia powoda stwierdził, że wobec
niezaskarżenia przez powoda orzeczenia Sądu pierwszej instancji w zakresie
umorzenia postępowania bezprzedmiotowy jest podniesiony przez skarżącego
zarzut naruszenia art. 203 § 4 k.p.c. Uwzględniając zażalenie pozwanej Sąd
Apelacyjny przyjął, że do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej
przez pełnomocnika wchodzą koszty jego przejazdu na rozprawę sądową.
Postanowienie Sądu Apelacyjnego powodowa Spółka zaskarżyła w całości
zażaleniem.
Zaskarżonemu rozstrzygnięciu zarzuciła: naruszenie przepisów
postępowania cywilnego przez brak należytej oceny materiału dowodowego oraz
zarzutu strony powodowej braku należytej oceny zastosowania art. 203 § 4 k.p.c.,
brak należytej oceny sanu faktycznego przez uznanie, że spór miedzy stronami
zawisł dopiero w momencie doręczania pozwanej odpisu pozwu oraz naruszenie
art. 101 k.p.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie.
Wniosła o jego uchylenie i rozpoznanie sprawy co do istoty.
Sąd Najwyższy zważył co następuje:
Skarżąca nie kwestionuje w zażaleniu stanowiska Sądu Apelacyjnego o nie
zaskarżeniu przez nią postanowienia Sądu Okręgowego z dnia 27 września 2011 r.
w części umarzającej postępowanie, które jak wynika to z określonego w zażaleniu
do Sądu Apelacyjnego zakresu zaskarżenia było nim objęte. Zarzuty
4
w przedmiocie umorzenia postępowania podnosi także obecnie w zażaleniu na
postanowienie Sądu Apelacyjnego, zaskarżone przez nią w całości.
Na postanowienie sądu drugiej instancji w przedmiocie umorzenia
postępowania, które kończy postępowanie w sprawie nie przysługuje jednakże
zażalenie do Sądu Najwyższego, zgodnie z art. 3941
k.p.c., lecz skarga kasacyjna,
jeżeli jej dopuszczalność nie została wyłączona przepisami ustawy (art.3981
k.p.c.).
Zażalenie w tej części jest więc niedopuszczalne i podlega odrzuceniu.
Do zaskarżenia zażaleniem do Sądu Najwyższego postanowienia sądu
drugiej instancji co do kosztów procesu wydanego przed wejściem w życie (w dniu
3 maja 2012 r.) ustawy z dnia 16 września 2011 r. o zmianie ustawy Kodeks
postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 233, poz. 1381),
na podstawie jej art. 11, ma zastosowanie art. 3941
k.p.c. w jego brzmieniu przed
tą zmianą. Zgodnie z jego ówczesnym pkt 2 zażalenie przysługuje na
postanowienie sądu drugiej instancji co do kosztów procesu, które nie były
przedmiotem rozstrzygnięcia sądu pierwszej instancji. Zaskarżeniu zażaleniem
podlega więc postanowienie sądu drugiej instancji co do kosztów procesu w takim
zakresie w jakim mogło być ono wydane tylko przez ten sąd. Zakres ten obejmuje
orzeczenie o kosztach postępowania apelacyjnego oraz orzeczenie o kosztach
postępowania kasacyjnego w przypadku, gdy Sąd Najwyższy po rozpoznaniu
skargi kasacyjnej uchylił wyrok sądu drugiej instancji i przekazał sprawę temu
sądowi do ponownego rozpoznania oraz rozstrzygnięcia o kosztach postępowania
(postanowienie SN z dnia 23 czerwca 2010 r., II CZ 45/10, OSNC 2010, nr 12, poz.
171).
Wniesione zażalenie jest zatem niedopuszczalne w części zaskarżającej
postanowienie Sądu Apelacyjnego dotyczące kosztów procesu poniesionych przed
Sądem Okręgowym, co skutkuje jego odrzuceniem w tej części.
Zażalenie jest nieuzasadnione w pozostałej części obejmującej
rozstrzygnięcie o kosztach postępowania przed Sądem Apelacyjnym,
odzwierciedlające jego wynik (art. 98 § 1 k.p.c.).
Skarżący określając zakres zaskarżenia wskazuje wprawdzie, że
postanowienie Sądu Apelacyjnego zaskarża w całości (przy określeniu przy tym
5
wartości przedmiotu zaskarżenia odpowiadającemu kwocie kosztów postępowania
pierwszej instancji) lecz nie formułuje jakichkolwiek twierdzeń i zarzutów
w odniesieniu do rozstrzygnięcia o kosztach postępowania zażaleniowego przed
tym Sądem pozwalających uznać, że istniały podstawy do odstąpienia od
prawidłowo zastosowanego przy orzekaniu o tych kosztach przepisu art. 98 § 1
k.p.c.
Z tych względów , na podstawie art. 373 k.p.c. w zw. z art. 397§ 2 k.p.c. i art.
3941
§ 3 k.p.c. w zakresie odrzucenia zażalenia i na podstawie art. 39814
w zw.
z art. 3941
§ 3 k.p.c. w zakresie oddalenia zażalenia , orzeczono jak w sentencji.
Rozstrzygniecie o kosztach postępowania zażaleniowego znajduje podstawę w art.
98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. i art. 39821
k.p.c.