Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CZ 99/12
POSTANOWIENIE
Dnia 26 września 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Henryk Pietrzkowski (przewodniczący)
SSN Iwona Koper
SSA Władysław Pawlak (sprawozdawca)
w sprawie ze skargi M. C.
o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym postanowieniem
Sądu Okręgowego z dnia 21 stycznia 2003 r.
wydanym w sprawie z wniosku M. C.
przy uczestnictwie Skarbu Państwa - Wojewody X. reprezentowanego przez
Starostwo Powiatowe w G., E. G., M. P., M. S., T. W.-M., M. W., M. K., K. Ż. i T. W.
o zniesienie współwłasności i roszczenia z tytułu posiadania rzeczy,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 26 września 2012 r.,
zażalenia wnioskodawczyni
na postanowienie Sądu Okręgowego
z dnia 10 listopada 2011 r.,
1. oddala zażalenie;
2. przyznaje od Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego adw. D.
S. wynagrodzenie w kwocie 3.600 (trzy tysiące sześćset) zł
powiększone o stawkę podatku od towarów i usług,
2
tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej
wnioskodawczyni z urzędu w postępowaniu zażaleniowym.
Uzasadnienie
3
Zaskarżonym postanowieniem Sąd Okręgowy odrzucił zażalenie
wnioskodawczyni od postanowienia tegoż Sądu z dnia 26 września 2011 r.
odrzucającego jej zażalenie (z powodu niedochowania wymaganego przepisem art.
871
§ 1 k.p.c. przymusu adwokackiego) od postanowienia odrzucającego skargę o
wznowienie postępowania.
W uzasadnieniu wskazał, że zarządzeniem z dnia 22 października 2011 r.
pełnomocnik wnioskodawczyni został wezwany do uzupełnienia braków zażalenia
poprzez złożenie jego pięciu odpisów, właściwe oznaczenie Sądu, do którego jest
kierowane oraz uzupełnienie braku fiskalnego, w terminie tygodniowym pod
rygorem jego odrzucenia. W zakreślonym terminie pełnomocnik złożył zażalenie
o zmienionej w stosunku do pierwotnego brzmienia treści przez wskazanie Sądu
Najwyższego jako adresata zażalenia wraz z pięcioma jego odpisami. W związku
z tym nie wykonał prawidłowo zarządzenia, gdyż wniósł zażalenie o zmienionej
treści i w niewystarczającej liczbie, gdyż w sprawie występuje 6 uczestników.
Jako podstawę prawną rozstrzygnięcia powołał przepisy art. 39821
k.p.c.
w zw. z art. 370 k.p.c. i art. 397 § 2 k.p.c.
W zażaleniu wnioskodawczyni domaga się uchylenia powyższego
orzeczenia.
Zarzuciła: sprzeczność ustaleń faktycznych z materiałem sprawy
polegającą na nieuzasadnionym przyjęciu, że sposób wykonania zarządzenia
Przewodniczącego w zakresie usunięcia braków formalnych zażalenia nie może
być uznany za prawidłowy; naruszenie prawa procesowego, a to art. 130 § 3 k.p.c.
poprzez nienadanie sprawie dalszego biegu pomimo uzupełnienia braków
zażalenia w terminie; art. 370 k.p.c. poprzez nieuzasadnione jego zastosowanie.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Postanowieniem z dnia 26 września 2011 r. Sąd Okręgowy działający jako
Sąd drugiej instancji odrzucił zażalenie wnioskodawczyni od postanowienia tegoż
Sądu odrzucającego skargę o wznowienie postępowania z uwagi na
niedochowanie wymogu z art. 871
§ 1 k.p.c.
4
Zażalenie na to postanowienie – wraz z jednym odpisem - zostało wniesione
przez pełnomocnika wnioskodawczyni, który jako adresata wskazał Sąd Apelacyjny
w Szczecinie. Przewodniczący składu Sądu drugiej instancji wezwał pełnomocnika
do uzupełnienia braków formalnych wniesionego środka odwoławczego poprzez
oznaczenie właściwego sądu, do którego jest kierowane oraz dołączenie jeszcze
pięciu odpisów zażalenia, przyjmując że w sprawie występuje sześciu uczestników.
W pierwszej kolejności wyjaśnić należy kwestie czy wskazanie
niewłaściwego Sądu, do którego jest kierowany środek odwoławczy, jest w ogóle
brakiem formalnym, jeśli tak to czy podlega uzupełnieniu. Zgodnie z art. 394 § 3
k.p.c. w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c. zażalenie skierowane do Sądu Najwyższego
powinno także czynić zadość wymogom przepisanym dla pisma procesowego, co
oznacza , że stosownie do art. 126 § 1 pkt 1 k.p.c. wskazanie sądu, do którego jest
kierowane stanowi konieczny jego element. Rzecz jednak w tym, że pełnomocnik
oznaczył sąd , ale błędnie, gdyż zażalenia od orzeczeń wydanych przez sąd
okręgowy jako sąd drugiej instancji, kończących postępowanie w sprawie, w której
przysługuje skarga kasacyjna rozpoznaje Sąd Najwyższy, a nie Sąd Apelacyjny
(art. 3941
§ 2 k.p.c.). Postępowanie przed Sądem Najwyższym jest sformalizowane,
czego wyrazem jest chociażby przepis art. 871
k.p.c. W związku z tym prawidłowe
wskazanie Sądu Najwyższego jako Sądu do którego jest kierowany środek
odwoławczy stanowi wymóg formalny (usuwalny), który podlega uzupełnieniu,
a w razie błędnego oznaczenia, poprawieniu w ramach wymogów jakim powinno
odpowiadać pismo procesowe. W związku ze stanowiskiem wyrażonym przez
pełnomocnika wnioskodawczyni w zarzutach zażalenia od postanowienia z dnia
23 września 2011 r., oznaczenie Sądu Apelacyjnego – jako adresata - nie było
oczywistą niedokładnością w rozumieniu art. 130 § 1 zd. 2 k.p.c. Zauważyć trzeba,
iż uzupełnienie braku formalnego pisma procesowego może nastąpić także
poprzez jego poprawienie. Taki wniosek wypływa z brzmienia art. 130 § 3 k.p.c.,
który stanowi, że pismo procesowe poprawione wywołuje skutki od chwili
jego wniesienia (podobnie art. 4246
§ 2 k.p.c.). Ponadto przy tak określonym
adresacie, sąd okręgowy jako sąd drugiej instancji winien przekazać akta sądowi
apelacyjnemu, a ten dopiero stwierdzałby swoją niewłaściwość i przekazywałby
sprawę Sądowi Najwyższemu (art. 200 § 1 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. i art.
5
397 § 2 k.p.c.). W związku z tym mając na uwadze podwyższony formalizm
w postępowaniu przed Sądem Najwyższym, w którym strona winna mieć
profesjonalnego pełnomocnika, wspomniany brak środka odwoławczego powinien
być wyeliminowany na etapie uzupełniania braków formalnych pisma procesowego,
aby nie mnożyć kolejnych czynności procesowych i nie doprowadzać niepotrzebnie
do wydłużania postępowania.
Dlatego też wezwanie pełnomocnika o uzupełnienie braku formalnego
zażalenia poprzez oznaczenie Sądu Najwyższego jako sądu, do którego jest
kierowane było prawidłowe.
Pełnomocnik wnioskodawczyni wykonując zarządzenie Przewodniczącego
dołączył tekst zażalenia o identycznej treści jak wniesione pierwotnie zażalenie –
bez odrębnego jednak pisma procesowego zawierającego żądaną poprawkę z jego
odpisami - wraz z jego pięcioma odpisami, z tym że jako sąd, do którego jest
kierowane wskazał Sąd Najwyższy. Z uwagi na to, że uzupełnienie tego braku
formalnego nastąpiło poprzez jego poprawienie stwierdzić trzeba, że taki sposób
wykonania zarządzenia jest skuteczny w zakresie braku w oznaczeniu sądu.
Wbrew bowiem stanowisku Sądu drugiej instancji poprawka pisma tylko odnośnie
oznaczenia sądu nie powoduje, że doszło do zmiany jego treści. Niemniej jednak
zaskarżone orzeczenie jest prawidłowe, gdyż pełnomocnik wnioskodawczyni
uzupełnił brak w zakresie odpisów zażalenia jedynie częściowo, bowiem dołączył
pięć odpisów zażalenia z właściwym oznaczeniem sądu, do którego jest kierowane,
podczas gdy sposób wykonania zarządzenia spowodował, iż jeden
z 6 wymaganych przez Przewodniczącego odpisów, mianowicie ten, który
pełnomocnik dołączył przy pierwotnym zażaleniu jest nadal dotknięty wskazanym
brakiem, tym bardziej, że pełnomocnik wnioskodawczyni nie dołączył odrębnego
pisma (poprawiający wskazany brak formalny) z odpisem, który to odpis mógłby
zostać doręczony uczestnikowi z odpisem zażalenia wskazującego jako adresata
Sąd Apelacyjny.
Wymóg uzupełnienia braku formalnego pisma procesowego-zażalenia
od postanowienia sądu drugiej instancji (art. 3941
§ 1 - 2 k.p.c.) w zakresie
prawidłowego wskazania sądu zgodnie z przepisem art. 126 § 1 pkt 1 k.p.c. w zw.
6
z art. 3941
§ 3 k.p.c. i art. 394 § 3 k.p.c. dotyczy także jego odpisów
przeznaczonych dla doręczenia ich uczestniczącym w sprawie osobom (art. 128
§ 1 k.p.c.).
W tym stanie rzeczy Sąd Najwyższy orzekł na podstawie art. 39814
k.p.c.
w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c., a o należnych pełnomocnikowi z urzędu kosztach
nieopłaconej pomocy prawnej udzielnej wnioskodawczyni w postępowaniu
zażaleniowym w oparciu o § 8 pkt 6 w zw. z § 6 pkt 7, § 2 ust. 3 i § 13 ust. 2 pkt 2
rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie
opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów
nieopłaconej pomocy prawnej udzielnej z urzędu.