IV KK 154/12
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:11-10-2012
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:I KZP 37/94
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt IV KK 154/12
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 25 września 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Wiesław Kozielewicz (przewodniczący)
SSN Marian Buliński
SSN Piotr Hofmański (sprawozdawca)
Protokolant Jolanta Grabowska
przy udziale prokuratora Prokuratury Generalnej Barbary Nowińskiej
w sprawie F. G.
wobec którego warunkowo umorzono postępowanie o czyn z art. 272 k.k. i art. 270
§ 2a k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i art. 273 k.k.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie w dniu 25 września 2012 r.
kasacji Prokuratora Generalnego
od wyroku Sądu Rejonowego z dnia 28 marca 2011 r.,
na podstawie art. 537 k.p.k.
uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi
Rejonowemu do ponownego rozpoznania.
UZASADNIENIE
Wyrokiem Sądu Rejonowego z 28 marca 2011 r., warunkowo umorzono
postępowanie karne wobec F. G., oskarżonego o przestępstwa z art. 272 k.k. i art.
270 § 2a k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. oraz art. 273 k.k., wyznaczając okres próby
wynoszący rok. Od tego wyroku kasację na korzyść wniósł Prokurator Generalny,
2
zarzucając rażące naruszenie przepisów art. 339 pkt 2 k.p.k. i art. 341 § 2 k.p.k.,
polegające na skierowaniu sprawy na posiedzenie, a następnie warunkowym
umorzeniu postępowania, mimo że okoliczności popełnienia zarzucanych czynów
budziły wątpliwości. W uzasadnieniu kasacji wskazano, że analiza materiału
dowodowego zgromadzonego w sprawie prowadzi do wniosku, że istnieją
wątpliwości co do okoliczności popełnienia zarzucanych F. G. czynów.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja zasługuje na uwzględnienie.
Istotnie zauważyć należy, że postępowanie przygotowawcze w
przedmiotowej sprawie prowadzone było wyjątkowo pobieżnie. W aktach sprawy
nie zgromadzono podstawowych dowodów rzeczowych, tj. podrobionych rzekomo
dokumentów: 1) zaświadczenia o ukończeniu szkolenia podstawowego dla osób
ubiegających się o prawo jazdy kat. „B”, 2) zaświadczenia potwierdzającego
warunki poddania się kontrolnemu sprawdzeniu kwalifikacji związku z ubieganiem
się o zwrot prawa jazdy, 3) protokołu z przebiegu egzaminu państwowego wraz z
potwierdzeniem uzyskania pozytywnego wyniku w zakresie kat. „B”. Z akt sprawy
wynika, że nie dokonano w dochodzeniu żadnych czynności zmierzających do
ustalenia czy wspomniane dokumenty były podrobione i czy F.G. w istocie
przedłożył je jako autentyczne. Żadne zgromadzone w sprawie dowody nie
wskazują na czym polegało używanie przez F. G. dokumentu prawa jazdy
uzyskanego skutkiem rzekomego przedłożenia dokumentów podrobionych. Trudno
też wyobrazić sobie, w jaki sposób F. G. mógł podrobić własne oświadczenie o
rezygnacji z prawa jazdy kategorii „T”, skoro właśnie on był osobą uprawnioną do
złożenia takiego oświadczenia. Dla zobrazowania poziomu przeprowadzenia w
niniejszej sprawie dochodzenia wystarczy wskazać, że nie przesłuchano w sprawie
osób, na ręce których F. G. rzekomo złożył podrobione dokumenty, ani osób
uprawnionych do wystawienia tych dokumentów. Wykorzystanie osobowych źródeł
dowodowych ograniczono do odebrania wyjaśnień F. G., w których przyznaje się on
do winy, ale odmawia składania wyjaśnień.
Jedyny dokument rzucający światło na okoliczności przypisanych czynów to
odpis protokołu przesłuchania F. G. w charakterze świadka (k. 16) przed
przedstawieniem mu zarzutów. Zdaniem Sądu Najwyższego dowodowe
wykorzystanie takiego protokołu jest w niniejszej sprawie niedopuszczalne. Zgodnie
3
z utrwalonym orzecznictwem SN, nie jest możliwe odczytanie takiego protokołu na
rozprawie, co wywodzi się a contrario z brzmienia art. 389 k.p.k. (zob. uchwała
Sądu Najwyższego z dnia 8 lutego 1995 r., I KZP 37/94, OSNKW 1995, z. 3-4, poz.
15). Nie zmienia takiej oceny fakt, że w sprawie nie doszło do odczytania protokołu
na rozprawie, ale (być może) posłużył on do poczynienia przez sąd orzekający
ustaleń faktycznych, służących następnie za podstawę zapadłej na posiedzeniu
decyzji o warunkowym umorzeniu. W ocenie Sądu Najwyższego wykorzystanie
tego rodzaju protokołu narusza wyrażoną w art. 74 § 1 k.p.k. zasadę nemo se
ipsum accusare tenetur i może służyć obchodzeniu przepisów o prawie odmowy
składania wyjaśnień – jako taki protokół ten nie może być wykorzystany dowodowo
także przy dokonywaniu ustaleń faktycznych poza rozprawą.
W świetle powyższych wywodów należy przyznać rację twierdzeniom
kasacji, że wydany w przedmiotowej sprawie wyrok warunkowo umarzający zapadł
z rażącym naruszeniem art. 339 § 1 pkt 2 k.p.k. i art. 341 § 2 k.p.k., choć dla
porządku należy zauważyć, że istotą zarzutów kasacyjnych było podjęcie decyzji o
warunkowym umorzeniu mimo wątpliwości co do okoliczności sprawy, a zatem
poprawnie sformułowany zarzut kasacyjny winien dotyczyć naruszenia art. 66 § 1
k.k.
Wobec powyższego orzeczono jak w sentencji.
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 25 września 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Wiesław Kozielewicz (przewodniczący)
SSN Marian Buliński
SSN Piotr Hofmański (sprawozdawca)
Protokolant Jolanta Grabowska
przy udziale prokuratora Prokuratury Generalnej Barbary Nowińskiej
w sprawie F. G.
wobec którego warunkowo umorzono postępowanie o czyn z art. 272 k.k. i art. 270
§ 2a k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i art. 273 k.k.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie w dniu 25 września 2012 r.
kasacji Prokuratora Generalnego
od wyroku Sądu Rejonowego z dnia 28 marca 2011 r.,
na podstawie art. 537 k.p.k.
uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi
Rejonowemu do ponownego rozpoznania.
UZASADNIENIE
Wyrokiem Sądu Rejonowego z 28 marca 2011 r., warunkowo umorzono
postępowanie karne wobec F. G., oskarżonego o przestępstwa z art. 272 k.k. i art.
270 § 2a k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. oraz art. 273 k.k., wyznaczając okres próby
wynoszący rok. Od tego wyroku kasację na korzyść wniósł Prokurator Generalny,
2
zarzucając rażące naruszenie przepisów art. 339 pkt 2 k.p.k. i art. 341 § 2 k.p.k.,
polegające na skierowaniu sprawy na posiedzenie, a następnie warunkowym
umorzeniu postępowania, mimo że okoliczności popełnienia zarzucanych czynów
budziły wątpliwości. W uzasadnieniu kasacji wskazano, że analiza materiału
dowodowego zgromadzonego w sprawie prowadzi do wniosku, że istnieją
wątpliwości co do okoliczności popełnienia zarzucanych F. G. czynów.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja zasługuje na uwzględnienie.
Istotnie zauważyć należy, że postępowanie przygotowawcze w
przedmiotowej sprawie prowadzone było wyjątkowo pobieżnie. W aktach sprawy
nie zgromadzono podstawowych dowodów rzeczowych, tj. podrobionych rzekomo
dokumentów: 1) zaświadczenia o ukończeniu szkolenia podstawowego dla osób
ubiegających się o prawo jazdy kat. „B”, 2) zaświadczenia potwierdzającego
warunki poddania się kontrolnemu sprawdzeniu kwalifikacji związku z ubieganiem
się o zwrot prawa jazdy, 3) protokołu z przebiegu egzaminu państwowego wraz z
potwierdzeniem uzyskania pozytywnego wyniku w zakresie kat. „B”. Z akt sprawy
wynika, że nie dokonano w dochodzeniu żadnych czynności zmierzających do
ustalenia czy wspomniane dokumenty były podrobione i czy F.G. w istocie
przedłożył je jako autentyczne. Żadne zgromadzone w sprawie dowody nie
wskazują na czym polegało używanie przez F. G. dokumentu prawa jazdy
uzyskanego skutkiem rzekomego przedłożenia dokumentów podrobionych. Trudno
też wyobrazić sobie, w jaki sposób F. G. mógł podrobić własne oświadczenie o
rezygnacji z prawa jazdy kategorii „T”, skoro właśnie on był osobą uprawnioną do
złożenia takiego oświadczenia. Dla zobrazowania poziomu przeprowadzenia w
niniejszej sprawie dochodzenia wystarczy wskazać, że nie przesłuchano w sprawie
osób, na ręce których F. G. rzekomo złożył podrobione dokumenty, ani osób
uprawnionych do wystawienia tych dokumentów. Wykorzystanie osobowych źródeł
dowodowych ograniczono do odebrania wyjaśnień F. G., w których przyznaje się on
do winy, ale odmawia składania wyjaśnień.
Jedyny dokument rzucający światło na okoliczności przypisanych czynów to
odpis protokołu przesłuchania F. G. w charakterze świadka (k. 16) przed
przedstawieniem mu zarzutów. Zdaniem Sądu Najwyższego dowodowe
wykorzystanie takiego protokołu jest w niniejszej sprawie niedopuszczalne. Zgodnie
3
z utrwalonym orzecznictwem SN, nie jest możliwe odczytanie takiego protokołu na
rozprawie, co wywodzi się a contrario z brzmienia art. 389 k.p.k. (zob. uchwała
Sądu Najwyższego z dnia 8 lutego 1995 r., I KZP 37/94, OSNKW 1995, z. 3-4, poz.
15). Nie zmienia takiej oceny fakt, że w sprawie nie doszło do odczytania protokołu
na rozprawie, ale (być może) posłużył on do poczynienia przez sąd orzekający
ustaleń faktycznych, służących następnie za podstawę zapadłej na posiedzeniu
decyzji o warunkowym umorzeniu. W ocenie Sądu Najwyższego wykorzystanie
tego rodzaju protokołu narusza wyrażoną w art. 74 § 1 k.p.k. zasadę nemo se
ipsum accusare tenetur i może służyć obchodzeniu przepisów o prawie odmowy
składania wyjaśnień – jako taki protokół ten nie może być wykorzystany dowodowo
także przy dokonywaniu ustaleń faktycznych poza rozprawą.
W świetle powyższych wywodów należy przyznać rację twierdzeniom
kasacji, że wydany w przedmiotowej sprawie wyrok warunkowo umarzający zapadł
z rażącym naruszeniem art. 339 § 1 pkt 2 k.p.k. i art. 341 § 2 k.p.k., choć dla
porządku należy zauważyć, że istotą zarzutów kasacyjnych było podjęcie decyzji o
warunkowym umorzeniu mimo wątpliwości co do okoliczności sprawy, a zatem
poprawnie sformułowany zarzut kasacyjny winien dotyczyć naruszenia art. 66 § 1
k.k.
Wobec powyższego orzeczono jak w sentencji.