Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CZ 83/12
POSTANOWIENIE
Dnia 10 października 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Mirosław Bączyk (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz
SSN Bogumiła Ustjanicz
w sprawie z powództwa A. P., T. P. i P. P.
przeciwko Gminie Miasto R.
o ustalenie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 10 października 2012 r.,
zażalenia strony pozwanej na postanowienie zawarte w pkt. II
wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 26 stycznia 2012 r.,
1. oddala zażalenie;
2. oddala wniosek strony pozwanej o przyznanie kosztów
postępowania zażaleniowego.
2
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 26 stycznia 2012 r. Sąd Apelacyjny oddalił apelację
powodów, wniesioną od wyroku Sądu Okręgowego. Nie obciążył pozwanych
kosztami postępowania apelacyjnego i kasacyjnego (pkt I i II wyroku).
W zażaleniu na rozstrzygnięcie o kosztach postępowania (pkt II wyroku)
pozwana Gmina wnosiła o jego zmianę i zasądzenie od obecnych, trzech powodów
solidarnie na rzecz Gminy kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu
apelacyjnym. Skarżący podnosił naruszenie art. 187 § 1 pkt 2 k.p.c., art. 316 k.p.c.,
art. 108 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych, art. 102 k.p.c. i art.
328 § 2 k.p.c.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Z uzasadnienia zaskarżonego rozstrzygnięcia wynika, dlaczego Sąd drugiej
instancji zastosował szczególny przepis art. 102 k.p.c., odstępując w ten sposób od
zasady wyrażonej w art. 98 k.p.c.
Sąd ten brał pod uwagę stosunkowo złożony pod względem prawnym
charakter sprawy, a także „trudną sytuację materialną powoda Cz. P., która
znalazła wyraz w udzielonym mu zwolnieniu od kosztów sądowych, przy
jednoczesnym wstąpieniu do sprawy przez obecnych powodów dopiero w ostatniej
fazie postępowania” (s. 18 i 19 uzasadnienia wyroku).
W orzecznictwie Sądu Najwyższego dominuje trafne stanowisko,
że kwestia zastosowania art. 102 k.p.c. pozostawiona jest orzekającemu Sądowi
z odwołaniem się do jego kompetencji, bezstronności, doświadczenia i poczucia
sprawiedliwości. Ocena sędziowska ma w tym zakresie charakter dyskrecjonalny,
oparty na swobodnym uznaniu, kształtowanym własnym przekonaniem oraz oceną
okoliczności sprawy i może być podważona przez sąd wyższej instancji w zasadzie
tylko wtedy, gdy jest rażąco niesprawiedliwa (zob. ostatnio np. postanowienie Sądu
Najwyższego z dnia 26 stycznia 2012 r., II CZ 10/12, OSNC 2012, z. 7/8, poz. 98).
W ocenie Sądu Najwyższego, w uzasadnieniu zaskarżonego rozstrzygnięcia
o kosztach znalazły się zasadnicze, stwierdzone przez Sąd Apelacyjny,
3
okoliczności, które mogły w wystarczający sposób usprawiedliwiać nieobciążanie
powodów kosztami postępowania apelacyjnego i kasacyjnego mimo oddalenia
ich apelacji. Kwestionowane rozstrzygnięcie o kosztach nie jest zatem rażąco
niesprawiedliwe.
Należy także stwierdzić, że zastosowanie art. 102 k.p.c. nie jest uzależnione
od tego czy strona postępowania wystąpiła z wnioskiem (i z jakim skutkiem)
o zwolnienie jej od kosztów sądowych (por. np. postanowienie Sądu Najwyższego
z dnia 29 marca 2012 r., I CZ 11/12 nie publ.).
Z przedstawionych względów należało oddalić zażalenie pozwanej Gminy
R. jako nieuzasadnione (art. 3941
§ 3 k.p.c. w zw. z art. 39814
k.p.c.). Wniosek
powodów o przyznanie im kosztów postępowania zażaleniowego oddalono,
ponieważ złożony on został po terminie (art. 372 k.p.c. w zw. z art. 397 k.p.c. i w
zw. z art. 39814
k.p.c.).