Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III KK 435/11
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 17 października 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Krzysztof Cesarz (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Kazimierz Klugiewicz
SSN Dariusz Świecki
Protokolant Teresa Jarosławska
przy udziale prokuratora Prokuratury Generalnej Krzysztofa Parchimowicza,
w sprawie K. P.
skazanego z art. 13 § 1 kk w zw. z art. 279 § 1 kk
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie
w dniu 17 października 2012 r.,
kasacji, wniesionej przez obrońcę skazanego
od wyroku Sądu Okręgowego
z dnia 11 sierpnia 2011 r.,
zmieniającego wyrok Sądu Rejonowego
z dnia 11 kwietnia 2011 r., /…/,
1. uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi
Okręgowemu do ponownego rozpoznania w
postępowaniu odwoławczym,
2. zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. A.
H. kwotę 442,80 (czterysta czterdzieści dwa zł i
osiemdziesiąt gr), w tym 23 % podatku VAT za
sporządzenie i wniesienie kasacji w ramach obrony
z urzędu oskarżonego.
2
UZASADNIENIE
Sąd Rejonowy wyrokiem z dnia 11 kwietnia 2011 r., uznał K. P. za winnego
czynu wypełniającego dyspozycję art. 279 § 1 k.k. w zw. z art. 13 § 1 k.k.,
opisanego w ten sposób, że w dniu 1 listopada 2007 r. w L., działając wspólnie i w
porozumieniu z G. R. i G. M. usiłował dokonać kradzieży po uprzednim włamaniu
polegającym na wybiciu szyby w oknie, a następnie przecięciu pręta i płaskownika
w kracie okiennej do Lombardu R., lecz zamierzonego celu nie osiągnął z uwagi na
włączenie sygnalizacji alarmowej, powodując wyłącznie uszkodzenia, w
konsekwencji czego powstały straty materialne o wartości 400 zł na szkodę A. K. i
M. W., i za to na podstawie art. 279 § 1 k.k. w zw. z art. 14 § 1 k.k. wymierzył
oskarżonemu karę roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności.
Sąd Okręgowy wyrokiem z dnia 11 stycznia 2011 r., po rozpoznaniu apelacji
pochodzących od oskarżonych (w tym od obrońcy K. P., który zarzucił mające
wpływ na treść wyroku: obrazę art. 2 § 2 4, 7 i 410 k.p.k. oraz błąd w ustaleniach
faktycznych, wnosząc o uniewinnienie oskarżonego albo wydanie orzeczenia
kasatoryjnego), zmienił zaskarżony wyrok tylko wobec K. P. i jedynie w ten sposób,
że obniżył mu karę do roku pozbawienia wolności.
W kasacji od wyroku Sądu odwoławczego obrońca K. P. zarzucił „rażące
naruszenie prawa, tj. art. 433 § 2 k.p.k. i 457 § 3 k.p.k. przez brak należytego
rozważenia wszystkich wniosków i zarzutów zawartych w apelacji obrońcy
oskarżonego, oraz brak dostatecznego wykazania w uzasadnieniu zaskarżonego
orzeczenia, dlaczego zarzuty i wnioski apelacji Sąd uznał za niezasadne, co miało
wpływ na treść zaskarżonego wyroku”, a następnie wniósł o „uchylenie
zaskarżonego orzeczenia w całości i przekazanie sprawy do ponownego
rozpoznania Sądowi I instancji”.
Prokurator Prokuratury Okręgowej w pisemnej odpowiedzi na kasację wniósł
o jej oddalenie jako oczywiście bezzasadnej. Stanowisko to poparł prokurator
Prokuratury Generalnej na rozprawie kasacyjnej.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Nie można odmówić słuszności zarzutowi rażącego naruszenia art. 433 § 2
k.p.k. na skutek nierozważenia wszystkich zarzutów wskazanych w apelacji.
Sąd Okręgowy skupił uwagę na łatwych do obalenia twierdzeniach,
powołanych na uzasadnienie obrazy wymienionych w niej przepisów, że brak
dowodów rzeczowych sprawstwa oskarżonego (śladów linii papilarnych i jego krwi
3
na miejscu zdarzenia) oraz negatywny wynik przeszukania odzieży wykluczają jego
udział w przestępstwie. Rzeczywiście, braki te przy usiłowanej tylko kradzieży z
włamaniem, mogą także świadczyć o niepozostawieniu śladów biologicznych przez
sprawcę na miejscu przestępstwa oraz potwierdzać tylko stadium, jakie osiągnęło
(usiłowania). Sąd odwoławczy powtórzył też, że zespół poszlak w postaci:
wspólnego przebywania oskarżonych od godziny 21oo
do 22oo
, a więc i w czasie
włamania do lombardu, zatrzymania ich razem nieopodal, linii papilarnych G. R. na
rzeczy będącej w tym lombardzie i krwi G. M. na odłamkach szyby, rozciętych
naskórków dłoni i krwi na nich u dwóch oskarżonych, krwi na ubraniach wszystkich
trzech, tworzy, wraz z wnioskami wynikającymi z tych poszlak, zamknięty łańcuch
dowodzący współsprawstwa oskarżonego.
Zabrakło jednak odniesienia się Sądu Okręgowego do twierdzenia
zawartego w uzasadnieniu apelacji, że współsprawstwa nie można domniemywać
(tu – przypuszczać), a powyższe poszlaki nie usuwają wątpliwości co do
współsprawstwa oskarżonego. W kasacji, choć znów tylko w uzasadnieniu,
wskazano wprost na uchybienie art. 5 § 2 k.p.k., przytaczając nawet odpowiedni
fragment uzasadnienia postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 18 grudnia 2008 r.,
V KK 267/08 (Lex 485030).
Podniesiona w motywach apelacji obraza tego przepisu, dająca się
niewątpliwie wywieść choćby przy zastosowaniu dyrektywy określonej w art. 118 §
1 k.p.k. (jeśli nie podzielić poglądu, że granice zaskarżenia wyroku Sąd I instancji
pozwalały na jego skontrolowanie pod kątem wszystkich uchybień procesowych, a
nie tylko expressis verbis wyrażonych w apelacji), nie spotkała się z reakcją Sądu
odwoławczego.
Do kręgu wątpliwości, o których mowa w art. 5 § 2 k.p.k., należą nie tylko
dostrzegane przez sąd, ale również takie, które powinny być zauważone. W
niniejszej sprawie z materiału dowodowego nie dało się wywieść, że to K.P. miał
skaleczenia i krew na dłoniach. Nie poddano badaniom odzieży oskarżonych, a
zatem nie wiadomo, czy na ubraniu K. P. była krew G. M., ujawniona następnie na
szkle szyby z lombardu, ani kiedy krew została na to ubranie naniesiona. Ustalono,
że przed godziną 22oo
trzech młodych mężczyzn wybiło szybę w zakładzie
krawieckim niedaleko lombardu, a mimo to faktu tego nie związano z oskarżonymi.
Istniał dowód osobowy w postaci wyjaśnień K. P., który nigdy nie przyznał się do
dokonania zarzucanego mu czynu. Ponadto, wymienione w art. 7 k.p.k. kryteria
4
sędziowskiej oceny w postaci wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego
naprowadzają na sytuacje, w których określona osoba pozostawała tylko
obserwatorem przestępstwa, nie będąc jego uczestnikiem (współdziałającym w
rozumieniu art. 18 k.k.) albo doszło do ekscesu.
Wyżej wskazane okoliczności (wątpliwości) powinny zostać zauważone
przez Sąd Okręgowy zgodnie z wymogami wynikającymi z art. 433 § 2 k.p.k.,
czemu Sąd ten powinien dać wyraz stosownie do art. 457 § 3 k.p.k. To zaniechanie
było rażące i mogło mieć istoty wpływ na treść zaskarżonego wyroku.
Ponownie rozpoznając sprawę Sąd odwoławczy oceni, które z tych
wątpliwości są nieusuwalne, a w razie stwierdzenia, że wszystkie z nich, postąpi w
myśl art. 5 § 2 k.p.k.
Dlatego też przedwczesne byłoby uchylenie obu wyroków i przekazanie
sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania, jak postulowano w kasacji.