Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III KK 328/12
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 28 listopada 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Dorota Rysińska (przewodniczący)
SSN Jacek Sobczak (sprawozdawca)
SSN Józef Szewczyk
Protokolant Jolanta Włostowska
w sprawie A. B.
w przedmiocie wyroku łącznego
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 k.p.k.
w dniu 28 listopada 2012 r.,
kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego na korzyść skazanego
od wyroku łącznego Sądu Rejonowego
z dnia 31 stycznia 2011 r. ,
1. uchyla zaskarżony wyrok łączny Sądu
Rejonowego
z dnia 31 stycznia 2011 r., sygn. akt II K 875/10
w części dotyczącej orzeczenia o karze łącznej grzywny i
umarza sprawę we wskazanym zakresie;
2. kosztami sądowymi postępowania kasacyjnego obciąża
Skarb Państwa.
UZASADNIENIE
Wyrokiem łącznym z dnia 31 stycznia 2011 r., sygn. akt II K 875/10, Sąd
Rejonowy, po rozpoznaniu wniosku A. B., skazanego prawomocnymi wyrokami
Sądu Rejonowego:
2
- z dnia 11 lipca 1995 r., sygn. akt 665/95 za czyn z art. 199 § 2 k.k. popełniony w
maju 1995 r. na karę 260 złotych grzywny;
- dnia 17 marca 1999 r., sygn. akt II K 883/98 za czyny z art. 278 § 3 k.k. na karę
grzywny w liczbie 30 stawek dziennych po 20 zł każda z nich;
- z dnia 14 maja 2001 r., sygn. akt II K 140/01 za czyn z art. 290 § 1 k.k. w zw. z art.
278 § 1 k.k. popełniony w dniu 23 lutego 2001 r. na karę grzywny w liczbie 40
stawek po 10 zł każda z nich;
- z dnia 20 marca 2008 r., sygn. akt IV K 92/08 za czyn z art. 178a § 2 k.k.
popełniony w dniu 12 grudnia 2007 r. na karę 6 miesięcy ograniczenia wolności
oraz zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych i rowerowych na
okres 3 lat;
- z dnia 7 maja 2008 r., sygn. akt IV K 381/08 za czyn z art. 178a § 2 k.k.
popełniony w dniu 10 kwietnia 2008 r. na karę grzywny w liczbie 100 stawek
dziennych przy ustaleniu wysokości jednej stawki na kwotę 10 zł oraz zakaz
prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych i rowerowych na okres 2 lat;
- z dnia 14 czerwca 2002 r., sygn. akt IV K 185/02 za czyn z art. 178a § 2 k.k.
popełniony w dniu 3 marca 2002 r. na karę grzywny w liczbie 30 stawek dziennych
przy ustaleniu wysokości jednej stawki na kwotę 10 zł oraz zakaz prowadzenia
wszelkich pojazdów mechanicznych i rowerowych na okres 1 roku;
- z dnia 29 października 2008 r., sygn. akt IV K 821/08 za czyn z art. 244 k.k. w zw.
z art. 178a § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. popełniony w dniu 23 lipca 2008 r. na
karę 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania
na okres 4 lat oraz karę grzywny w liczbie 60 stawek dziennych po 10 zł każda z
nich i zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych i rowerowych na
okres 3 lat;
- z dnia 3 listopada 2008 r., sygn. akt IV K 962/08 za czyn z art. 244 k.k. w zw. z art.
178a § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. popełniony w dniu 21 sierpnia 2008 r. na karę
2 lat pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 5
lat oraz karę grzywny w liczbie 50 stawek dziennych po 10 zł każda z nich i zakaz
prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych i rowerowych na okres 4 lat;
- z dnia 20 kwietnia 2010 r., sygn. akt II K 201/10 za czyn z art. 244 k.k. w zb. z art.
178a § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. popełniony w dniu 28 lutego 2010 r. na karę 10
miesięcy pozbawienia wolności i zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów
mechanicznych i rowerowych na okres 6 lat;
3
- z dnia 17 września 2007 r., sygn. akt IV K 144/07 za czyn z art. 207 § 1 k.k.
popełniony w okresie od 2001 roku do dnia 11 listopada 2006 r. na karę 1 roku
pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania na okres próby 4
lat oraz zobowiązaniem do powstrzymywania się od nadużywania alkoholu i
dozorem kuratora;
Sąd ten, na podstawie art. 85 k.k. w zw. z art. 86 § 1 i 2 k.k., połączył
orzeczone wyrokami Sadu Rejonowego w sprawach IV K 821/08 i IV K 962/08
jednostkowe kary pozbawienia wolności i grzywny i jako karę łączną wymierzył
skazanemu A. B. karę 2 (dwóch) lat pozbawienia wolności oraz karę grzywny w
liczbie 90 stawek dziennych przy ustaleniu wysokości jednej stawki na kwotę 10
złotych, na podstawie art. 90 § 1 k.k., połączył orzeczone środki karne i wymierzył
skazanemu A. B. 6 lat zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych i
rowerowych, na podstawie art. 572 k.p.k. postępowanie w kwestii wydania wyroku
łącznego odnośnie spraw Sądu Rejonowego o sygn. akt II K 665/95, II K 883/98, II
K 140/01, IV K 185/02, II K 144/07, IV K 92/08, IV K 381/08, II K 201/10 umorzył.
Powyższy wyrok nie został zaskarżony przez strony i uprawomocnił się bez
postępowania odwoławczego w dniu 22 lutego 2011 r.
Kasację od tego orzeczenia, na korzyść skazanego w części dotyczącej
orzeczenia o karze łącznej grzywny, wywiódł Prokurator Generalny. Prokurator
Generalny podniósł „rażące i mające istotny wpływ na treść orzeczenia naruszenie
przepisów prawa karnego materialnego, a mianowicie art. 85 k.k. oraz art. 71 § 2
k.k., polegające na połączeniu grzywien orzeczonych wobec A. B. wyrokami Sądu
Rejonowego wydanymi w sprawach o sygn. akt IV K 821/08 i IV K 962/08 na
podstawie art. 71 § 1 k.k. pomimo braku ku temu przesłanek, gdyż wymierzone
grzywny nie podlegały wykonaniu ze względów przewidzianych w art. 71 § 2 k.k.,
wobec prawomocnego zarządzenia wykonania warunkowo zawieszonych kar
pozbawienia wolności”.
W oparciu o przytoczony zarzut skarżący wniósł o „uchylenie wyroku w części
dotyczącej orzeczenia o karze łącznej grzywny”.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Kasacja Prokuratora Generalnego na korzyść skazanego jest oczywiście
zasadna i podlega uwzględnieniu w trybie art. 535 § 5 k.p.k.
Rzeczywiście w ramach niniejszej sprawy doszło do naruszenia przepisów
prawa karnego materialnego w postaci art. 85 k.k. oraz art. 71 § 2 k.k., gdyż
4
nieprawidłowo Sąd Rejonowy uznał, że istnieją podstawy do połączenia kar
grzywny orzeczonych wyrokami w sprawach IV K 821/08 i IV K 962/08, bowiem
żadna z nich nie podlegała wykonaniu.
Zgodnie z treścią przepisu art. 71 § 2 k.k., w razie zarządzenia wykonania
kary pozbawienia wolności grzywna orzeczona na podstawie art. 71 § 1 k.k. nie
podlega wykonaniu, a w przypadku jej uiszczenia kara pozbawienia wolności lub
ograniczenia wolności ulega skróceniu o okres odpowiadający liczbie uiszczonych
stawek dziennych.
Jak wynika z orzecznictwa Sądu Najwyższego, kara grzywny, orzekana na
podstawie art. 71 § 1 k.k., ma charakter akcesoryjny, zależny od aktualności
warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności, i stosowanie do
treści art. 71 § 2 k.k. w razie zarządzenia wykonania warunkowo zawieszonej kary
pozbawienia wolności lub ograniczenia wolności – nie podlega wykonaniu. W takiej
sytuacji brak jest podstaw prawnych, wymaganych w art. 85 i art. 86 § 1 k.k., do
połączenia tego rodzaju grzywny w wyroku łącznym z karą grzywny orzeczonej na
innej podstawie. Jeżeli przed wydaniem wyroku łącznego zapadły postanowienia o
zarządzeniu wykonania kar pozbawienia wolności, których wykonanie było
uprzednio warunkowo zawieszone, to – zgodnie z uregulowaniem zawartym w
treści art. 71 § 2 k.k. – orzeczone grzywny nie podlegają wykonaniu i tym samym
nie powinny być objęte karą łączną grzywny (zob. wyroki z dnia 12 maja 2009 r.,
sygn. IV KK 155/08, publ. OSNwSK 2009/1/1086, Lex nr 598155, z dnia 28 maja
2009 r„ sygn. II KK 332/08, publ. Lex nr 512957 oraz z dnia 14 maja 2003 r., sygn.
IV KK 122/03, publ. OSNwSK 2003/1/976, Lex nr 151939).
Tymczasem, jak wynika z analizy akt połączonych spraw, którymi Sąd
Rejonowy dysponował w toku postępowania w przedmiocie wyroku łącznego,
zarówno w sprawie o sygn. akt IV K 821/08, jak i w sprawie o sygn. akt IV K 962/08,
grzywny orzeczone zostały na podstawie art. 71 § 1 k.k. w związku z warunkowym
zawieszeniem wykonania kary pozbawienia wolności. Ponieważ skazany nie uiścił
orzeczonych grzywien, a także w okresach prób popełnił umyślne przestępstwo
podobne, prawomocnymi postanowieniami najpierw zarządzono wykonanie
zastępczych kar pozbawienia wolności, a następnie zarządzono wykonanie kar
pozbawienia wolności orzeczonych w obu sprawach, zaliczając na poczet
zarządzonych kar wykonane kary grzywny.
5
W związku z powyższym należy uznać, że połączenie w wyroku łącznym
orzeczonych na podstawie art. 71 § 1 k.k. grzywien, które nie podlegały wykonaniu
w związku z zarządzeniem wykonania orzeczonych w ich zamian kar pozbawienia
wolności, nastąpiło z rażącym naruszeniem art. 85 k.k. oraz art. 71 § 2 k.k.,
ponieważ nie było podstaw do łączenia wskazanych kar grzywny, co miało istotny
wpływ na treść zapadłego orzeczenia.
Na marginesie zauważyć trzeba tylko, że orzekający Sąd prawidłowo ustalił, iż
kary pozbawienia wolności orzeczone tymi wyrokami podlegają łączeniu i
prawidłowo wymierzył karę łączną pozbawienia wolności w granicach określonych
w przepisie art. 86 § 1 k.k.
Umorzenie postępowania w zakresie łączenia kar grzywny w zaskarżonym
wyroku łącznym jest uzasadnione o tyle, że stanowi tak art. 572 k.p.k. w sytuacji
gdy brak jest podstaw do dokonania połączenia.
Z wymienionych względów orzeczono jak w części dyspozytywnej wyroku.

III KK 328/12

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia