Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V KK 237/12
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 28 listopada 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Rafał Malarski (przewodniczący)
SSN Józef Dołhy (sprawozdawca)
SSA del. do SN Dariusz Czajkowski
Protokolant Barbara Kobrzyńska
przy udziale prokuratora Prokuratury Generalnej Jerzego Engelkinga,
w sprawie M. P.
skazanego z art. 193 kk
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie
w dniu 28 listopada 2012 r.,
kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego na niekorzyść skazanego
od wyroku nakazowego Sądu Rejonowego z dnia 16 stycznia 2012 r.,
uchyla zaskarżony wyrok nakazowy i sprawę przekazuje do
ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w W.
UZASADNIENIE
Sąd Rejonowy, wyrokiem nakazowym z dnia 16 stycznia 2012 r., skazał M. P.
za przestępstwo z art. 193 k.k. na karę grzywny w liczbie 50 stawek dziennych,
każda w kwocie 20 zł; na podstawie art. 63 § 1 k.k. zaliczył na poczet grzywny
okres zatrzymania w dniach od 6 do 8 stycznia 2011 r.
W związku z wniesieniem sprzeciwu, a następnie jego cofnięciem, wyrok
nakazowy stał się prawomocny z dniem 5 marca 2012 r.
2
Kasację od prawomocnego wyroku nakazowego wniósł – w trybie art. 521 § 1
k.p.k. – Prokurator Generalny. Zaskarżając wyrok w całości na niekorzyść
oskarżonego, zarzucił:
1. rażące i mogące mieć istotny wpływ na orzeczenie naruszenie przepisu
prawa karnego procesowego, tj. art. 501 pkt 1 k.p.k. polegające na wydaniu
na posiedzeniu wyroku nakazowego w stosunku do osoby pozbawionej
wolności w tej sprawie, zamiast rozpoznania sprawy na zasadach ogólnych
na rozprawie,
2. rażące i mające istotny wpływ na orzeczenie naruszenie przepisu prawa
karnego procesowego, tj. art. 504 § 1 pkt 4 k.p.k., polegające na wydaniu
wyroku nakazowego bez przypisania oskarżonemu M. P. winy za czyn, o
który został oskarżony przez prokuratora.
W konkluzji skarżący wniósł o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi
Rejonowemu do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Kasacja jest zasadna.
Z akt sprawy wynika jednoznacznie, że M. P. został zatrzymany w dniu 6
sierpnia 2011 r. o godz. 16.40, jako podejrzewany o zakłócenie miru domowego
(czyn z art. 193 k.k.), z uwagi na obawę ucieczki oraz ukrywanie się, a następnie po
wszczęciu w sprawie dochodzenia, przedstawienia zarzutu i przesłuchaniu w
charakterze podejrzanego, zwolniony w dniu 8 sierpnia 2011 r. o godz. 13.30 (prot.
zatrzymania k. 2).
Po wpłynięciu aktu oskarżenia sprawę skierowano na posiedzenie bez
udziału stron w przedmiocie wydania wyroku nakazowego.
Zgodnie z treścią art. 501 pkt 1 k.p.k. niedopuszczalne jest wydanie wyroku
nakazowego w stosunku do osoby pozbawionej wolności w tej lub innej sprawie.
Oczywiste jest zatem, że Sąd Rejonowy nie mógł wydać zaskarżonego wyroku
nakazowego, bowiem wobec faktu zatrzymania oskarżonego w toku prowadzonego
w sprawie postępowania, zaistniała bezwzględna przesłanka negatywna
uniemożliwiająca taki sposób rozstrzygnięcia.
W świetle utrwalonego w judykaturze poglądu, pozbawieniem wolności jest
każde, wynikające z decyzji właściwego organu, uniemożliwienie osobie
swobodnego poruszania się. Pozbawieniem wolności jest zatrzymanie,
tymczasowe aresztowanie, odbywanie zasadniczej lub zastępczej kary
3
pozbawienia wolności. W postępowaniu nakazowym nie są dopuszczalne
odstępstwa od przesłanki określonej w art. 501 pkt 1 k.p.k., jak to przewidziano w
postępowaniu uproszczonym (art. 325 c pkt 1 in fine k.p.k.). Określony w art. 501
pkt 1 k.p.k. zakaz wydania wyroku nakazowego nie ogranicza się do osoby
pozbawionej wolności (w tej lub innej sprawie) w czasie wyrokowania. Ma on
zastosowanie również do osoby, która w tym czasie nie jest pozbawiona wolności,
lecz była jej pozbawiona wcześniej, w toku prowadzonego w sprawie postępowania.
Ustawa nie różnicuje bowiem sytuacji procesowej osoby, w jakiej znajduje się ona
w chwili wydania wyroku nakazowego, lecz stwierdza ogólnie, ze chodzi o osobę,
którą „pozbawiono wolności w tej lub innej sprawie”. Punktem odniesienia dla
„pozbawienia wolności”. Nie jest wiec aktualny etap postępowania, lecz całe
postępowanie w sprawie, w której wydaje się wyrok nakazowy. Niedopuszczalność
wydania wyroku nakazowego wobec osoby pozbawionej wolności ma charakter
gwarancyjny (por. wyrok SN z dnia 13 grudnia 2010 r., sygn. IV KK 294/10,
OSNwSK 2010/1/2498 i powołane tam orzeczenia SN).
Kasacja trafnie wskazuje, że doszło do rażącego naruszenia prawa
procesowego – zastosowanie wobec oskarżonego trybu nakazowego za względu
na wcześniejsze jego pozbawienie wolności, poprzez zatrzymanie w toku
trwającego w tej sprawie postępowania, nie było – zgodnie z treścią art. 501 pkt 1
k.p.k. – dopuszczalne. Oczywisty jest przy tym istotny wpływ tego uchybienia na
treść zaskarżonego wyroku – naruszono przepis o charakterze gwarancyjnym.
Zasadnie kasacja podnosi rażące naruszenie przepisu art. 504 § 1 pkt 4
k.p.k. – w wyroku nakazowym nie wskazano, iż przypisano oskarżonemu
popełnienie zarzucanego mu w akcie oskarżenia czynu, ograniczono się jedynie do
rozstrzygnięcia w przedmiocie kary.
Z powyższych względów należało uchylić zaskarżony wyrok nakazowy i sprawę
przekazać do ponownego rozpoznania ma zasadach ogólnych Sądowi pierwszej
instancji.
4

V KK 237/12

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia