Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V KK 107/12
POSTANOWIENIE
Dnia 10 grudnia 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Przemysław Kalinowski
w sprawie W. M.
uniewinnionego od zarzutu popełnienia przestępstwa określonego w art. 585 § 1
k.s.h.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu
w dniu 10 grudnia 2012 r.,
wniosków obrońcy oskarżonego z dnia 3 grudnia 2012 r., o:
1. sporządzenie pisemnego uzasadnienia postanowienia Sądu Najwyższego z dnia
20 listopada 2012 r. i doręczenie jego odpisu,
2. zasądzenie od oskarżyciela posiłkowego P.-G. sp. z o.o. na rzecz osk. W. M.
kosztów obrony na etapie postępowania kasacyjnego wg stawek określonych w
rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości o kosztach obrony udzielonej z urzędu
p o s t a n o w i ł:
1. nie uwzględnić wniosku obrońcy osk. W. M. o sporządzenie
pisemnego uzasadnienia postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 20
listopada 2012 r.,
2. na podstawie art. 636 § 1 kpk w zw. z art. 616 § 1 pkt 2 kpk oraz
art. 626 § 1 kpk zasądzić od oskarżyciela posiłkowego P.-G. sp. z o.o.
na rzecz osk. W. M. kwotę 442, 80 (czterysta czterdzieści dwa złote
osiemdziesiąt groszy) tytułem kosztów czynności wykonanych przez
obrońcę na etapie postępowania kasacyjnego.
UZASADNIENIE
2
Wyrokiem Sądu Rejonowego z dnia 8 sierpnia 2011 r. osk. W. M. został
uniewinniony od zarzutu popełnienia przestępstwa przewidzianego w art. 585 § 1
k.s.h. Rozstrzygnięcie to zostało następnie utrzymane w mocy orzeczeniem Sądu
Okręgowego z dnia 15 listopada 2011 r.– po rozpoznaniu apelacji wniesionych
przez oskarżonego i oskarżyciela posiłkowego, tj. P.-G. sp. z o.o. Od tego
ostatniego wyroku kasację wniósł jedynie pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego, tj.
P.-G. sp. z o.o.
Postanowieniem z dnia 20 listopada 2012 r. Sąd Najwyższy wydanym na
posiedzeniu w trybie art. 535 § 3 kpk oddalił kasację oskarżyciela posiłkowego P.-
G. sp. z o.o. jako oczywiście bezzasadną. Obecnie, obrońca osk. W. M. wystąpił z
wnioskiem o sporządzenie pisemnych motywów orzeczenia Sądu Najwyższego.
Powyższy wniosek obrońcy oskarżonego nie zasługiwał na uwzględnienie.
W niniejszej sprawie kasację wniósł jedynie pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego,
a zatem tylko tej stronie procesowej przysługuje prawo domagania się
sporządzenia pisemnych motywów rozstrzygnięcia o oddaleniu kasacji, które
zapadło na posiedzeniu przewidzianym w art. 535 § 3 k.p.k. Za taką interpretacją
zakresu uprawnienia przewidzianego w powołanym przepisie – zd. drugie in fine ,
przemawia wykładnia funkcjonalna, zgodnie z którą, w tym szczególnym układzie
procesowym, tylko strona wnosząca nadzwyczajny środek zaskarżenia może
skutecznie wystąpić o sporządzenie pisemnych motywów orzeczenia oddalającego
kasację. Tylko w jej wypadku jest to uzasadnione potrzebą realizacji uprawnienia
do zapoznania się z uzasadnieniem ustosunkowującym się do jej zarzutów i
argumentów. Trudno natomiast dostrzec racje przemawiające za przyjęciem, że z
taką inicjatywą mogą występować wszystkie strony uczestniczące w procesie w
toku instancji, zwłaszcza jeżeli – tak, jak w tej sprawie – oddalenie kasacji jako
oczywiście bezzasadnej petryfikuje stan prawny wynikający z dotychczasowego
rozstrzygnięcia; co więcej nawet, odpowiada stanowisku zajętemu przez stronę w
pisemnej odpowiedzi na kasację. Podobny pogląd wyrażono w piśmiennictwie
stwierdzając, że „stroną uprawnioną do wnioskowania o pisemne uzasadnienie
będzie /…/ jedynie strona, której kasację oddalono jako oczywiście bezzasadną, a
nie inna strona postępowania kasacyjnego” (por. T. Grzegorczyk: Kodeks
postepowania karnego oraz ustawa o świadku koronnym. Komentarz, Warszawa
2008, s. 1124). Zauważyć bowiem trzeba, że w istniejącej konfiguracji procesowej,
gdy określona strona procesowa albo nie wystąpiła w ogóle z inicjatywą
3
uruchomienia postępowania kasacyjnego albo nie miała takiej prawnej możliwości,
nie ma żadnych podstaw do przyjęcia, że może wnosić o doręczenie jej
uzasadnienia orzeczenia o oddaleniu nadzwyczajnego środka zaskarżenia. Wynika
to z istoty kontroli kasacyjnej, która jest przeprowadzana w odniesieniu do
orzeczenia sądu odwoławczego już po wyczerpaniu toku instancji i – poza
okolicznościami wymienionymi w art. 439 k.p.k. – ograniczona jest ściśle ramami
zakreślonymi w nadzwyczajnym środku zaskarżenia. Stąd też i uprawnienie do
złożenia wniosku o sporządzenia uzasadnienia na piśmie postanowienia o jego
oddaleniu, wynikające z art. 535 § 3 zd. drugie k.p.k. in fine, musi być odnoszone
do tej strony procesowej, która wniosła kasację i postawiła w niej zarzuty,
wyznaczając granice zaskarżenia, a nie do wszystkich stron uczestniczących
dotychczas w procesie.
Natomiast, na uwzględnienie zasługiwał wniosek obrońcy W. M. o
zasądzenie od oskarżyciela posiłkowego P.-G. sp. z o.o. na rzecz osk. W. M.
kosztów obrony wykonywanej na etapie postępowania kasacyjnego. Przepis art.
636 § 1 kpk przewiduje, że w sprawach z oskarżenia publicznego, w razie
nieuwzględnienia środka odwoławczego wniesionego wyłącznie przez oskarżyciela
posiłkowego, koszty procesu ponosi na ogólnych zasadach ten, kto wniósł środek
odwoławczy. Z kolei, stosownie do dyspozycji art. 616 § 1 pkt 2 kpk – do kosztów
procesu należą uzasadnione wydatki stron, w tym z tytułu ustanowienia w sprawie
jednego obrońcy. Na zasadzie określonej w art. 518 kpk przepisy dotyczące
postepowania odwoławczego mają odpowiednie zastosowanie do postępowania
kasacyjnego.
W tej sprawie, kasacja została wniesiona przez pełnomocnika oskarżyciela
posiłkowego P.-G. sp. z o.o. , w wyniku jej rozpoznania zapadło postanowienie o jej
oddaleniu. W tej sytuacji ten podmiot – z mocy wspomnianego przepisu art. 636
kpk – jest obciążony obowiązkiem poniesienia nie tylko kosztów sądowych
postępowania kasacyjnego, które już zostały zasądzone, ale również wydatków
poniesionych przez stronę przeciwną z uwagi na ustanowienie obrońcy. Realizując
swoje uprawnienia osk. W. M. korzystał w postępowaniu kasacyjnym z pomocy
obrońcy, który złożył odpowiedź na kasację. W tym wystąpieniu początkowo
obrońca wnosił o zasądzenie „kosztów zastępstwa procesowego wg norm
przepisanych” bez bliższego sprecyzowania jakie normy uznaje za mające
zastosowanie w jego wypadku. Obecnie, uzupełniono tę inicjatywę wskazaniem, że
4
chodzi o stawkę przewidzianą w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości o
kosztach obrony udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 z późn. zm.). W tej
sytuacji należało uznać, że podstawą rozstrzygnięcia powinny być stawki minimalne
za czynności w postępowaniu karnym wykonywane przez obrońców wyznaczonych
z urzędu, które wynikają z treści § 14 pkt 4 i 7 powołanego rozporządzenia
albowiem wobec braku rozpoznania sprawy na rozprawie nie doszło jeszcze do
wykonywania obrony przed Sądem Najwyższym, a aktywność obrońcy ograniczyła
się do udzielenia odpowiedzi na kasację strony przeciwnej.
Z kolei, w związku z tym, że na podstawie § 2 tegoż rozporządzenia (po
zmianie wprowadzonej rozporządzeniem MS z dnia 27 października 2005 r. – Dz.
U. Nr 219, poz. 1872) dotychczasowe stawki zostały podwyższone o kwotę podatku
VAT – i obrońcy z urzędu przysługują w takiej właśnie powiększonej kwocie,
należało uznać, że wniosek złożony w tej sprawie o zasądzenie kosztów obrony,
choć niezbyt precyzyjnie, ale tak właśnie określa ich wysokość i w tym kształcie go
uwzględnić.
Mając to wszystko na uwadze Sąd Najwyższy orzekł, jak na wstępie.