Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CZ 155/12
POSTANOWIENIE
Dnia 18 stycznia 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Mirosława Wysocka (przewodniczący)
SSN Maria Szulc
SSN Kazimierz Zawada (sprawozdawca)
ze skargi uczestnika postępowania R. N.
o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym postanowieniem
Sądu Okręgowego w Z.
z dnia 1 grudnia 2011 r., w sprawie z wniosku M. C.
przy uczestnictwie R.N. i in. ,
o stwierdzenie nabycia spadku,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 18 stycznia 2013 r.,
zażalenia uczestnika postępowania R. N.
na postanowienie Sądu Okręgowego w Z.
z dnia 27 kwietnia 2012 r.,
1) oddala zażalenie,
2) przyznaje adwokatowi M. P. od Skarbu Państwa - Sądu
Okręgowego w Z. kwotę 120 (sto dwadzieścia) zł,
powiększoną o należny podatek od towarów i usług,
tytułem zwrotu kosztów pomocy prawnej udzielonej
uczestnikowi R. N. z urzędu w postępowaniu
zażaleniowym.
Uzasadnienie
2
Postanowieniem z dnia 27 kwietnia 2012 r. Sąd Okręgowy w Z. odrzucił
skargę R. N. o wznowienie postępowania w sprawie z wniosku M. C. o stwierdzenie
nabycia spadku, zakończonego prawomocnym postanowieniem tego Sądu z dnia 1
grudnia 2011 r. W uzasadnieniu wyjaśnił, że choć skarżący określił podstawę
wznowienia w sposób zgodny z brzmieniem art. 401 pkt 2 k.p.c., to powołana przez
niego okoliczność, mająca uzasadniać wznowienie postępowania, nie stanowi - co
wynika już z treści skargi - ustawowej podstawy wznowienia, ujętej w art. 401 pkt 2
k.p.c.
R. N. w zażaleniu na postanowienie z dnia 27 kwietnia 2012 r.
zakwestionował zasadność odrzucenia skargi.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Uczestnik postępowania R. N. wniósł apelację od postanowienia Sądu
Rejonowego z dnia 14 czerwca 2011 r. w sprawie z wniosku M. C. o stwierdzenie
nabycia spadku. Rozprawa apelacyjna została wyznaczona na dzień 10 listopada
2011 r. W dniu 10 listopada 2011 r. Sąd Okręgowy na pisemny wniosek R. N.
odroczył rozprawę; nowy termin wyznaczył na dzień 1 grudnia 2011 r.
Zawiadomienie o nowym terminie zostało doręczone R. N. w dniu 25 listopada
2011 r. Pismem z tego dnia R. N. wniósł o odroczenie rozprawy mającej się odbyć
1 grudnia 2011 r. Wniosek o jej odroczenie uzasadnił tym, że w dniu 1 grudnia
2011 r. w Sądzie Rejonowym w R. ma się odbyć rozprawa, na którą został
wezwany pod rygorem stawiennictwa obowiązkowego. Poinformował przy tym,
że nie dołącza wezwania, ponieważ je zgubił. Wniosku o odroczenie rozprawy
wyznaczonej na dzień 1 grudnia 2011 r. Sąd Okręgowy nie uwzględnił.
Postanowieniem wydanym 1 grudnia 2011 r. oddalił apelację R. N. od
postanowienia Sądu Rejonowego z dnia 14 czerwca 2011 r.
W skardze o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym
postanowieniem Sądu Okręgowego z dnia 1 grudnia 2011 r. R. N. powołał się na
to, że wskutek niezgodnego z prawem nieuwzględnienia jego wniosku o odroczenie
rozprawy wyznaczonej na dzień 1 grudnia 2011 r. został pozbawiony możności
działania przed Sądem Okręgowym w postępowaniu o stwierdzenie nabycia
3
spadku, a to zgodnie z art. 401 pkt 2 k.p.c. stanowi okoliczność uzasadniającą
wznowienie postępowania.
Należy podzielić pogląd Sądu Okręgowego, że wskazana w skardze przez
R. N. okoliczność, mająca uzasadniać wznowienie postępowania, nie jest
ustawową podstawa wznowienia określoną w art. 401 pkt 2 k.p.c., a tylko stwarza
pozór takiej podstawy.
W świetle art. 401 pkt 2 k.p.c., pozbawienie strony (uczestnika postępowania
nieprocesowego) możności działania może stanowić podstawę wznowienia wtedy,
gdy jest skutkiem naruszenia przepisów prawa (przez które tu należy rozumieć
w zasadzie tylko przepisy postępowania). Tym samym art. 401 pkt 2 k.p.c. wymaga
istnienia związku przyczynowego między pozbawieniem strony możności działania
a naruszeniem przez sąd określonego przepisu prawa procesowego.
Doręczenie R. N. zawiadomienia o terminie rozprawy wyznaczonej na dzień
1 grudnia 2011 r. nie spełniało wymagań art. 149 § 2 k.p.c. Przesyłka z
zawiadomieniem została mu doręczona na 6 dni przed terminem rozprawy, zgodnie
zaś z art. 149 § 2 k.p.c. powinna być doręczona na tydzień przed terminem
rozprawy. Naruszenie art. 149 § 2 k.p.c. przez niezachowanie określonego w nim
terminu nie pozbawia jednak zawiadomienia skuteczności, ani nie jest
jednoznaczne automatycznie z pozbawieniem strony możności działania (innymi
słowy - z pozbawieniem strony możności obrony swych praw). Może co najwyżej
stanowić uchybienie mające wpływ na wynik sprawy (zob. postanowienie Sądu
Najwyższego z dnia 17 marca 1978 r., IV CRN 62/78) lub okoliczność
uzasadniającą odroczenie rozprawy, jeżeli strona z powodu opóźnienia
w doręczeniu zawiadomienia nie mogła się należycie przygotować do rozprawy.
Jednakże w niniejszej sprawie nie ma podstaw nawet do takiej kwalifikacji
naruszenia art. 149 § 2 k.p.c. Brak dowodów na to, aby jednodniowe opóźnienie
w doręczeniu zawiadomienia negatywnie oddziałało na możliwości popierania przez
uczestnika wniesionej apelacji. Nie przeszkodziło mu ono nawet w złożeniu
wniosku o odroczenie rozprawy wyznaczonej na dzień 1 grudnia 2011 r. Gdyby
więc złożony przez niego wniosek o odroczenie rozprawy był zasadny, mógłby
zostać uwzględniony.
4
Wniosek R. N. nie był jednak zasadny. Nie wykazał on w nim powoływanej
przeszkody do udziału w rozprawie. Także oceniając ex post treść wezwania na
rozprawę przed Sądem Rejonowym w R., które R. N. rzeczywiście otrzymał (we
wszczętej przez niego sprawie cywilnej), nie ma podstaw do przyjęcia, że w
związku ze zbiegającymi się terminami rozpraw przed Sądem Rejonowym w R. i
Sądem Okręgowym w Z. należało odroczyć rozprawę przed Sądem Okręgowym w
Z.
Sąd Okręgowy nie odraczając rozprawy wyznaczonej na dzień 1 grudnia
2011 r. nie naruszył więc art. 214 w związku z art. 13 § 2 k.p.c. Tym samym
nieodroczenie tej rozprawy nie mogło - jak trafnie przyjął Sąd Okręgowy - stanowić
powoływanej przez skarżącego, przewidzianej w art. 401 pkt 2 k.p.c. podstawy
wznowienia postępowania w postaci pozbawienia możności działania
w postępowaniu sądowym.
Z tych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 39814
w związku z art.
3941
§ 3 k.p.c. postanowił jak w sentencji, a o kosztach pomocy prawnej udzielonej
skarżącemu w postępowaniu zażaleniowym z urzędu rozstrzygnął zgodnie z § 19
pkt 1 w związku z § 2 pkt 3, § 9 pkt 2 i § 13 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra
Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności
adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy
prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. nr 163, poz. 1348 ze zm.).
jw