II CSK 251/12
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:03-04-2013
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt II CSK 251/12
POSTANOWIENIE
Dnia 24 stycznia 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Henryk Pietrzkowski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Dariusz Zawistowski
SSA Monika Koba
w sprawie z powództwa E. T.
przeciwko A. M. – D.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 24 stycznia 2013 r.,
skargi kasacyjnej powoda
od postanowienia Sądu Apelacyjnego
z dnia 28 listopada 2011 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie.
Uzasadnienie
2
Sąd Okręgowy wyrokiem z dnia 14 lutego 2005 r. oddalił w całości
powództwo E. T. o zapłatę skierowane przeciwko A. M. - D. Wyrok ten powód
zaskarżył apelacją. Postanowieniem z dnia 9 listopada 2005 r. Sąd Apelacyjny
zawiesił postępowanie apelacyjne na podstawie art. 174 § 1 pkt 1 k.p.c. z powodu
śmierci pozwanej. Następnie postanowieniem z dnia 28 listopada 2008 r. uchylił
zaskarżony wyrok i postępowanie w sprawie umorzył. W uzasadnieniu wyjaśnił, że
zgodnie z art. 182 § 1 k.p.c. sąd umarza postępowanie w razie śmierci strony po
upływie lat pięciu od daty postanowienia o zawieszeniu postępowania z tej
przyczyny. Obowiązek umorzenia postępowania powodował zdaniem Sądu
konieczność uchylenia zaskarżonego wyroku na podstawie art. 386 § 3 k.p.c.
Postanowienie Sądu Apelacyjnego powód zaskarżył skargą kasacyjną,
w której zarzucił naruszenie: art. 182 § 1 k.p.c. w zw. z art. 4 ustawy z dnia
16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego oraz
niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 235, poz. 1699; dalej: „ustawa nowelizująca” lub
„u.z.m. k.p.c.”) poprzez ich niezastosowanie i umorzenie postępowania na
podstawie art. 182 § 1 k.p.c. w brzmieniu obowiązującym od 30 marca 2007 r.; art.
182 § 3 k.p.c. w zw. z art. 391 § 2 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie, co
doprowadziło do uchylenia zaskarżonego wyroku; art. 386 § 3 k.p.c. poprzez jego
zastosowanie, gdy podstawą umorzenia postępowania w sprawie był przepis 182 §
1 k.p.c. i Sąd miał obowiązek zastosować art. 391 § 1 k.p.c. w zw. z art. 182 § 1 i 3
k.p.c.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Dla oceny zasadności skargi kasacyjnej zasadnicze znaczenie ma art. 4
ust. 1 u.z.m. k.p.c., na podstawie której z dniem 20 marca 2007 r. (art. 5 tej ustawy)
zmieniony został art. 182 § 1 k.p.c., będący podstawą wydania zaskarżonego
postanowienia. Zgodnie z art. 4 u.z.m. k.p.c. w sprawach wszczętych przed dniem
wejścia w życie ustawy stosuje się, do czasu zakończenia postępowania w danej
instancji, przepisy dotychczasowe, chyba że przepisy tej ustawy stanowiły inaczej.
Sprawa, w której wydane zostało zaskarżone postanowienie wszczęta została
przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej, a postępowanie w chwili wejścia
3
w życie ustawy nowelizującej toczyło się przed Sądem Apelacyjnym. Sąd ten,
stosując przepisy o umorzeniu postępowania wskutek niepodjęcia postępowania
zawieszonego z powodu śmierci strony, powinien zatem zastosować art. 182 § 1
k.p.c. w brzmieniu sprzed wspomnianej zmiany. Oznacza to, że umorzenie
postępowania apelacyjnego powinno nastąpić po upływie 10 lat od daty wydania
postanowienia o zawieszeniu postępowania (art. 182 § 1 zd. 3 k.p.c. - przed
zmianą), nie zaś – jak to uczynił Sąd Apelacyjny - po upływie 5 lat (art. 182 § 1 zd.
3 k.p.c. - po zmianie). Naruszenie przez Sąd Apelacyjny art. 182 § 1 k.p.c. w zw.
z art. 4 u.z.m. k.p.c. zostało więc wykazane przez skarżącego.
Sąd Apelacyjny naruszył także - co również wykazał skarżący - art. 182 § 3
k.p.c. w brzmieniu sprzed nowelizacji w zw. z art. 391 § 2 k.p.c. przez jego
niezastosowanie oraz art. 386 § 3 k.p.c. przez jego zastosowanie.
Zgodnie z pierwszym z wymienionych przepisów umorzenie postępowania
w drugiej instancji powoduje uprawomocnienie się orzeczenia pierwszej instancji.
Sąd Apelacyjny powinien więc jedynie umorzyć postępowanie apelacyjne, nie zaś -
jak uczynił na podstawie art. 386 § 3 k.p.c. - uchylić wyrok sądu pierwszej instancji
i umorzyć postępowanie.
Z przytoczonych względów należało zaskarżone postanowienie, jako wydane
z naruszeniem powołanych przepisów, uchylić. Umożliwi to Sądowi Apelacyjnemu
wydanie postanowienia zgodnego z przepisami, które miały zastosowanie,
a których Sąd ten nie zastosował.
POSTANOWIENIE
Dnia 24 stycznia 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Henryk Pietrzkowski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Dariusz Zawistowski
SSA Monika Koba
w sprawie z powództwa E. T.
przeciwko A. M. – D.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 24 stycznia 2013 r.,
skargi kasacyjnej powoda
od postanowienia Sądu Apelacyjnego
z dnia 28 listopada 2011 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie.
Uzasadnienie
2
Sąd Okręgowy wyrokiem z dnia 14 lutego 2005 r. oddalił w całości
powództwo E. T. o zapłatę skierowane przeciwko A. M. - D. Wyrok ten powód
zaskarżył apelacją. Postanowieniem z dnia 9 listopada 2005 r. Sąd Apelacyjny
zawiesił postępowanie apelacyjne na podstawie art. 174 § 1 pkt 1 k.p.c. z powodu
śmierci pozwanej. Następnie postanowieniem z dnia 28 listopada 2008 r. uchylił
zaskarżony wyrok i postępowanie w sprawie umorzył. W uzasadnieniu wyjaśnił, że
zgodnie z art. 182 § 1 k.p.c. sąd umarza postępowanie w razie śmierci strony po
upływie lat pięciu od daty postanowienia o zawieszeniu postępowania z tej
przyczyny. Obowiązek umorzenia postępowania powodował zdaniem Sądu
konieczność uchylenia zaskarżonego wyroku na podstawie art. 386 § 3 k.p.c.
Postanowienie Sądu Apelacyjnego powód zaskarżył skargą kasacyjną,
w której zarzucił naruszenie: art. 182 § 1 k.p.c. w zw. z art. 4 ustawy z dnia
16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego oraz
niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 235, poz. 1699; dalej: „ustawa nowelizująca” lub
„u.z.m. k.p.c.”) poprzez ich niezastosowanie i umorzenie postępowania na
podstawie art. 182 § 1 k.p.c. w brzmieniu obowiązującym od 30 marca 2007 r.; art.
182 § 3 k.p.c. w zw. z art. 391 § 2 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie, co
doprowadziło do uchylenia zaskarżonego wyroku; art. 386 § 3 k.p.c. poprzez jego
zastosowanie, gdy podstawą umorzenia postępowania w sprawie był przepis 182 §
1 k.p.c. i Sąd miał obowiązek zastosować art. 391 § 1 k.p.c. w zw. z art. 182 § 1 i 3
k.p.c.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Dla oceny zasadności skargi kasacyjnej zasadnicze znaczenie ma art. 4
ust. 1 u.z.m. k.p.c., na podstawie której z dniem 20 marca 2007 r. (art. 5 tej ustawy)
zmieniony został art. 182 § 1 k.p.c., będący podstawą wydania zaskarżonego
postanowienia. Zgodnie z art. 4 u.z.m. k.p.c. w sprawach wszczętych przed dniem
wejścia w życie ustawy stosuje się, do czasu zakończenia postępowania w danej
instancji, przepisy dotychczasowe, chyba że przepisy tej ustawy stanowiły inaczej.
Sprawa, w której wydane zostało zaskarżone postanowienie wszczęta została
przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej, a postępowanie w chwili wejścia
3
w życie ustawy nowelizującej toczyło się przed Sądem Apelacyjnym. Sąd ten,
stosując przepisy o umorzeniu postępowania wskutek niepodjęcia postępowania
zawieszonego z powodu śmierci strony, powinien zatem zastosować art. 182 § 1
k.p.c. w brzmieniu sprzed wspomnianej zmiany. Oznacza to, że umorzenie
postępowania apelacyjnego powinno nastąpić po upływie 10 lat od daty wydania
postanowienia o zawieszeniu postępowania (art. 182 § 1 zd. 3 k.p.c. - przed
zmianą), nie zaś – jak to uczynił Sąd Apelacyjny - po upływie 5 lat (art. 182 § 1 zd.
3 k.p.c. - po zmianie). Naruszenie przez Sąd Apelacyjny art. 182 § 1 k.p.c. w zw.
z art. 4 u.z.m. k.p.c. zostało więc wykazane przez skarżącego.
Sąd Apelacyjny naruszył także - co również wykazał skarżący - art. 182 § 3
k.p.c. w brzmieniu sprzed nowelizacji w zw. z art. 391 § 2 k.p.c. przez jego
niezastosowanie oraz art. 386 § 3 k.p.c. przez jego zastosowanie.
Zgodnie z pierwszym z wymienionych przepisów umorzenie postępowania
w drugiej instancji powoduje uprawomocnienie się orzeczenia pierwszej instancji.
Sąd Apelacyjny powinien więc jedynie umorzyć postępowanie apelacyjne, nie zaś -
jak uczynił na podstawie art. 386 § 3 k.p.c. - uchylić wyrok sądu pierwszej instancji
i umorzyć postępowanie.
Z przytoczonych względów należało zaskarżone postanowienie, jako wydane
z naruszeniem powołanych przepisów, uchylić. Umożliwi to Sądowi Apelacyjnemu
wydanie postanowienia zgodnego z przepisami, które miały zastosowanie,
a których Sąd ten nie zastosował.