Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II KK 72/12
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 31 stycznia 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Michał Laskowski (przewodniczący)
SSN Jerzy Grubba (sprawozdawca)
SSA del. do SN Mariusz Młoczkowski
Protokolant Anna Janczak
przy udziale przedstawiciela Rzecznika Praw Obywatelskich oraz
prokuratora Prokuratury Generalnej Lucjana Nowakowskiego,
w sprawie S. L.
skazanego z art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 i in. k.k. i in.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie
w dniu 31 stycznia 2013 r.,
kasacji, wniesionej przez Rzecznika Praw Obywatelskich
od wyroku Sądu Rejonowego z dnia 23 września 2009 r.,
1) uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje do
ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w P.,
2) kosztami sądowymi postępowania kasacyjnego obciąża
Skarb Państwa.
UZASADNIENIE
2
S. L. został oskarżony o to, że :
1. w dniu 1 września 2008r. w K. dokonał zaboru w celu przywłaszczenia
roweru m-ki „Wheller” wraz z dodatkowym wyposażeniem o wartości
łącznej około 2.149 zł. na szkodę R. S. przy czym czynu tego dopuścił się
w warunkach powrotu do przestępstwa opisanego w art. 64§1 k.k.,
tj. o popełnienie przestępstwa z art. 278§1 k.k. w zw. z art. 64§1 k.k.
2. w dniu 1 września 2008r. w K. kierował rowerem po drodze publicznej
znajdując się w stanie nietrzeźwości alkoholowej: w I próbie – 0,39 mg/l, w
II próbie – 0,34 mg/l zawartości alkoholu w wydychanym powietrzu,
tj. o popełnienie przestępstwa z art. 178a§2 k.k.
Sąd Rejonowy w P. wyrokiem zaocznym z dnia 23 września 2009r. uznał
oskarżonego za winnego popełnienia obu zarzuconych mu czynów i za pierwszy
z nich wymierzył mu karę 3 lat pozbawienia wolności, a za drugi z nich karę 4
miesięcy pozbawienia wolności. Kary te połączone zostały karą łączną 3 lat i 3
miesięcy pozbawienia wolności.
Wyrok ten uprawomocnił się nie będąc skutecznie zaskarżony przez żadną ze
stron.
Kasację od tego orzeczenia, na korzyść skazanego, wywiódł dopiero w dniu 27
marca 2012r. Rzecznik Praw Obywatelskich. W skardze tej podniesiono zarzut:
- rażącego i mogącego mieć wpływ na jego treść naruszenia prawa
karnego procesowego, to jest art. 479§1 k.p.k., art. 139§1 k.p.k. i art. 6
k.p.k., polegającego na rozpoznaniu sprawy przez Sąd pod nieobecność
oskarżonego i na wydaniu wyroku zaocznego, w sytuacji, gdy S. L. nie był
prawidłowo powiadomiony o terminie rozprawy, co w rezultacie
doprowadziło do naruszenia prawa do obrony.
Wskazując na powyższe Rzecznik wniósł o uchylenie zaskarżonego
wyroku zaocznego i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w P. do
ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zarzut podniesiony w kasacji jest w pełni zasadny. Przy rozpoznawaniu
niniejszej sprawy rzeczywiście doszło do zaistnienia opisanego w skardze
uchybienia.
3
Jak wynika z akt sprawy Sąd Rejonowy wyznaczył termin rozprawy na
dzień 23 września 2009r. O terminie tym zawiadomił oskarżonego przesyłając na
wskazany przez niego adres wezwanie. Wezwanie to zostało zwrócone do Sądu
jako niepodjęte po dwukrotnym awizowaniu go (k. 89). W tej sytuacji, Sąd
Rejonowy uznając nieobecność oskarżonego za nieusprawiedliwioną, na
podstawie art. 479§1 k.p.k., postanowił prowadzić postępowanie pod
nieobecność oskarżonego, którego uznano za prawidłowo powiadomionego o
terminie rozprawy (k.90). Rozprawę zakończyło wydanie omówionego wyżej
wyroku zaocznego. Na etapie postępowania kasacyjnego domniemanie
prawidłowego zawiadomienia skazanego o terminie rozprawy zostało
podważone. Z dołączonego do skargi pisma Zastępcy Kierownika Działu
Ewidencji Aresztu Śledczego W. z dnia 4 marca 2011r. wynika bowiem, że w
dniach od 08.08.2009r. do 31.O8. 2009r. S. L. przebywał w tym Areszcie. Nie
może zatem być mowy o skutecznym awizowaniu wezwania na termin rozprawy,
a tym samym o prawidłowym zawiadomieniu oskarżonego o jej terminie. Co zaś
istotniejsze, Sąd w postanowieniu uznającym jego nieobecność na rozprawie za
nieusprawiedliwioną, przyjął że S. L. zmienił miejsce zamieszkania nie podając
nowego adresu – art. 139§1 k.p.k. Oczywistym jest, że pobyt w areszcie, nie
może być traktowany jako zmiana miejsca zamieszkania w rozumieniu tego
przepisu.
Powyższe uchybienie, aczkolwiek zaistniałe bez zawinienia ze strony
Sądu rozpoznającego sprawę, słusznie zostało określony jako rażące
naruszenie art. 139§1 k.p.k. i art. 479§1 k.p.k., co w konsekwencji doprowadziło
do naruszenia prawa do obrony oskarżonego, który nie mógł bezpośrednio
złożyć wyjaśnień przed sądem, ani ustosunkować się do zebranych w sprawie
dowodów – a więc skutkujące obrazą art. 6 k.p.k. Te zaś uchybienia mogły mieć
istotny wpływ na treść wydanego w sprawie wyroku.
W świetle powyższego, zarzut postawiony w kasacji ocenić należy jako
zasadny i spełniający wymogi art. 523§1 k.p.k. Skutkowało to uchyleniem
zaskarżonego wyroku i przekazaniem sprawy Sądowi Rejonowemu do
ponownego rozpoznania, które powinno być przeprowadzone z zachowaniem
wszystkich istotnych gwarancji procesowych.
Kierując się przedstawionymi względami, Sąd Najwyższy orzekł jak na
wstępie.
4