Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W I M I E N I U R Z E C Z Y P O S P O L I T E J P O L S K I E J

Dnia 10 kwietnia 2013 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie VIII Wydział Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Agnieszka Woźniak

Protokolant: sekr.sądowy Monika Dobosz

po rozpoznaniu w dniu 27 marca 2013 r. na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowo-akcyjna w W.

przeciwko M. M. (1)

o zapłatę

I. utrzymuje w mocy w części nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym wydany przez Sąd Okręgowy w Szczecinie w dniu 1 czerwca 2012 roku w sprawie o sygnaturze akt VIII GNc 190/12 co do kwoty 87 461, 78 zł (osiemdziesiąt siedem tysięcy czterysta sześćdziesiąt jeden złotych i siedemdziesiąt osiem groszy) z ustawowymi odsetkami od dnia 14 czerwca 2012 roku, oraz co do zasądzonej w nakazie tytułem kosztów procesu kwoty 4935 zł (cztery tysiące dziewięćset trzydzieści pięć złotych), z tym, zastrzeżeniem, że uwzględniając wyegzekwowane w toku postępowania egzekucyjnego kwoty do zapłaty obecnie pozostaje kwota 50 975, 49 zł (pięćdziesiąt tysięcy dziewięćset siedemdziesiąt pięć złotych i czterdzieści dziewięć groszy) z ustawowymi odsetkami od dnia 9 lutego 2013 roku,

II. zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2179,04 zł (dwa tysiące sto siedemdziesiąt dziewięć złotych i cztery grosze) tytułem kosztów postępowania zabezpieczającego.

Sygn. akt VIII GC 293/12

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 25 maja 2012 r. powódka (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa w W. wniosła o zasądzenie od pozwanego M. M. (1) kwoty 105 415,18 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 16 maja 2012 r. oraz kosztami postępowania, w tym kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu powódka wskazała, że jest w posiadaniu wystawionego przez pozwanego weksla własnego, który zostały wypełniony na kwotę 124 881,44 zł. Weksel był płatny w dniu 3 maja 2012 r. Po wezwaniu w dniu 15 maja 2012 r. pozwany dokonał częściowej zapłaty co skutkowało zmniejszeniem zadłużenia do kwoty dochodzonej niniejszym pozwem. Powódka podała nadto, że w chwili wystawienia weksla działała pod firmą (...), (...) spółka jawna w K.. W dniu 30 czerwca 2010 r. nastąpiła zmiana jej firmy na (...) spółka jawna, zaś na mocy uchwały wspólników z dnia 2 marca 2012 r. spółka ta została przekształcona w (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością spółkę komandytową z siedzibą w W..

Nakazem zapłaty wydanym w dniu 1 czerwca 2012 r. w postępowaniu nakazowym Sąd Okręgowy w Szczecinie orzekł zgodnie z żądaniem pozwu, zasądzając koszty postępowania w kwocie 4 935 zł. W piśmie z dnia 20 czerwca 2012 r. – po doręczeniu pozwanemu odpisu nakazu zapłaty ale przed jego uprawomocnieniem - powódka cofnęła w części powództwo i zrzekła się roszczenia w zakresie kwoty 17 953,40 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 16 maja 2012 r. do dnia 13 czerwca 2012 r. wynoszącymi łącznie 1 088,81 zł, z uwagi na fakt, że pozwany w dniu 13 czerwca 2012 r. dokonał zapłaty na rzecz powódki kwoty 19 042,21 zł. Powyższa kwota została zaliczona w pierwszej kolejności na należność uboczną w postaci odsetek ustawowych od dochodzonej kwoty od dnia wskazanego w pozwie do dnia zapłaty. Wobec tego do zapłaty pozostała kwota 87 461,78 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 14 czerwca 2012 r.

W piśmie z dnia 27 czerwca 2012 r. pozwany wniósł zarzuty od nakazu zapłaty wnosząc o jego uchylenie i oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwany wskazał, że łączyła go z powódką umowa na realizację dostaw paliwa wraz z dostawą zbiornika na olej napędowy, która była wykonywana przez obydwie strony zgodnie z jej treścią i wzajemnymi zobowiązaniami. Pozwany poddał w wątpliwość domaganie się zapłaty kwoty objętej pozwem skoro powódka w skierowanym do niego oświadczeniu o rozwiązaniu umowy nie wskazała żadnego roszczenia finansowego. Ponadto podniósł, że nie wystąpiła żadna z umownych przesłanek wypowiedzenia czy rozwiązania umowy. Pozwany nigdy nie odmówił przyjęcia towaru, zbiornik paliwa był cały czas wykorzystywany zgodnie z jego przeznaczeniem, a ewentualne czasowe zaległości były regulowane na zasadach ustalonych ustnie z przedstawicielami powódki. Poza tym niezrozumiałe w ocenie pozwanego jest żądanie wydania zbiornika skoro na dzień rozwiązania umowy zbiornik był jego własnością bowiem pozwany zakupił taką ilość paliwa, że dokonał już spłaty dostarczonego zbiornika.

Postanowieniem z dnia 2 października 2012 r. Sąd Okręgowy w Szczecinie uchylił nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym wydany w dniu 1 czerwca 2012 r. w części ponad kwotę 87461,78 zł oraz w części ustawowych odsetek za zwłokę od kwoty 87461,78 zł ponad dzień 14 czerwca 2012 r. i umorzył postępowanie w uchylonej części.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Strony w ramach prowadzonej działalności gospodarczej zawarły w dniu 5 listopada 2009 r. umowę nr (...) na dostawę oleju napędowego w ilości około 15 000 litrów miesięcznie. Zgodnie z § 7 umowy pozwany miał dokonywać zapłaty za dostarczone produkty w terminie 30 dni od daty dostawy paliwa. W przypadku niedotrzymania przez pozwanego terminu zapłaty, powódka uprawniona była do wstrzymania kolejnej dostawy i naliczania ustawowych odsetek za opóźnienie w zapłacie. Powódka udzieliła pozwanemu limitu kupieckiego w maksymalnej wysokości 50 000 zł, który stanowił maksymalną kwotę wartości towaru zakupionego z odroczonym terminem zapłaty, za który cena nie została zapłacona. Powódka miała prawo wstrzymać się z realizacją umowy, w przypadku gdyby kolejna sprzedaż prowadziła do przekroczenia kwoty limitu kupieckiego (§ 7 ust.3).

Na czas trwania umowy powódka w celu jej realizacji udostępniła pozwanemu zbiornik na olej napędowy typu (...) o pojemności 3500 litrów (§ 8 ust. 1). Pozwany miał wykorzystywać ten zbiornik w celu gromadzenia oleju napędowego zakupionego wyłącznie u powódki oraz zobowiązał się do odbiorów paliwa w ilości zadeklarowanej tj. około 15 000 litrów/m-c (§ 8 ust.2). Wartość przedmiotowego zbiornika strony określiły na kwotę 13 365,00 zł netto (§ 8 ust. 3). Powódka za korzystanie ze zbiornika, dodatkowo do ceny sprzedaży paliwa, doliczała czynsz dzierżawny w wysokości 0,04 zł netto (§ 6 ust. 2). Zgodnie z § 9 umowy po upływie okresu, na który umowa została zawarta, pod warunkiem, że przez cały ten czas pozwany będzie wywiązywał się ze swoich obowiązków określonych umową, powódka zobowiązała się przenieść na pozwanego prawo własności zbiornika za cenę nie wyższą niż 3 % jego wartości określonej w § 8 ust. 3. Powódka uprawiona była do odmowy przeniesienia na pozwanego własności zbiornika w razie niedotrzymania któregokolwiek z warunków umowy, a w szczególności w razie naruszenia - choćby nieumyślnego i jednorazowego – postanowień zawartych w § 7 ust. 1, § 8 ust. 2, § 8 ust. 8 – 10 umowy.

W myśl § 10 ust. 3 powódka uprawniona była do rozwiązania umowy bez wypowiedzenia w każdym czasie, również w okresie obowiązywania umowy, o którym mowa w § 10 ust. 1, w razie: niedotrzymania przez pozwanego terminu płatności określonego w § 7 ust.1, nieuzasadnionej odmowy przyjęcia przez pozwanego zamówionego towaru, naruszenia przez pozwanego § 8 ust. 2,6,8,9, lub 10 umowy. W razie rozwiązania umowy przed okresem opisanym w ust. 1 pozwany zobowiązany był do zwrotu zbiornika w dniu rozwiązania.

W § 11 umowy strony ustaliły, że pozwany zapłaci powódce karę umowną w razie:

- naruszenia ustalenia § 8 ust. 2 - w wysokości 32 000 zł,

- naruszenia ustalenia § 8 ust. 8,9 - w wysokości 16 000 zł,

- opóźnienia w wydaniu zbiornika w przypadku rozwiązania umowy przed ustalonym terminem.

W celu zabezpieczenia roszczeń wynikających z umowy pozwany wręczył powódce weksel własny in blanco. W przypadku opóźnienia pozwanego z zapłatą powódka uprawniona była do wypełnienia weksla. (§ 12).

Umowa została zawarta na okres 3 lat tj. do dnia 4 października 2012 r.

Pozwany nigdy nie zgłaszał zastrzeżeń do postanowień powyższej umowy.

Dowody: - odpis pełny z KRS powódki (k. 9 – 18), - wypis z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (k. 19),

- umowa z dnia 5 listopada 2009 r. (k. 44 – 47),

- weksel (k. 8),

- zeznania świadka A. K. (k. 251 – 252), - zeznania świadka M. C. (k.253 – 256),

- zeznania świadka E. M. (k. 256 – 259)

Pozwany w okresie obowiązywania umowy dokonywał zakupów paliwa u powódki w ten sposób, że co tydzień lub częściej M. M. (2) lub E. M. – działający w imieniu pozwanego, zamawiali telefonicznie paliwo u A. K., pracownika powódki. Zamówione paliwo powódka dostarczała do siedziby firmy pozwanego. Z tytułu dostaw paliwa powódka wystawiała pozwanemu faktury VAT. Pozwany od początku obowiązywania umowy opóźniał się z płatnościami z tytułu dostarczonego paliwa, mimo że nie uzyskał od powódki prolongaty terminu zapłaty. Z kolei ustalona na 50 000 zł kwota limitu kupieckiego była notorycznie przez pozwanego przekraczana. Do końca lutego 2012 r. powódka dostarczała pozwanemu paliwo. Z uwagi na znaczne przekroczenie salda niespłaconych przez pozwanego należności powódka pod koniec lutego 2012 roku wstrzymała dostawy paliwa. Powódka prowadziła z pozwanym rozmowy, wskazując, że w przypadku zapłaty należności za zaległe płatności dostawy paliwa zostaną wznowione. Powódce zależało aby nie zwiększać i tak już przekroczonego salda zaległości.

Pozwany za część wystawionych faktur zapłacił z opóźnieniem, a części nie uregulował w ogóle.

Z tytułu nieterminowej zapłaty należności związanych z dostarczeniem paliwa powódka wystawiła pozwanemu w dniu 12 października 2012 r. notę odsetkową nr (...) na kwotę 2 113 zł, w dniu 6 października 2011 r. wystawiła notę odsetkową nr (...) na kwotę 2 760,27 zł, zaś w dniu 2 kwietnia 2012 r. wystawiła notę odsetkową nr (...) na kwotę 2 605,19 zł.

Nadto powódka za dostarczone paliwo wystawiła pozwanemu następujące faktury VAT: nr (...) w dniu 21 stycznia 2012 r. na kwotę 19 435,33 zł, nr (...) w dniu 3 lutego 2012 r. na kwotę 19 291,73 zł, nr (...) w dniu 6 lutego 2012 r. na kwotę 10 843,68 zł, nr (...) w dniu 10 lutego 2012 r. na kwotę 19 171,68 zł, nr (...) w dniu 15 lutego 2012 r. na kwotę 5 552 zł, nr (...) w dniu 17 lutego 2012 r. na kwotę 19 520,38 zł, nr (...) w dniu 21 lutego 2012 r. na kwotę 5 654,24 zł.

Pozwany uregulował jedynie część należności wynikającej z faktury VAT nr (...) w związku z tym do zapłaty pozostała kwota 3 3354,84 zł.

Po wystawieniu not odsetkowych pozwany dokonał w dniu 4 kwietnia 2012 r. wpłaty kwoty 13 000 zł, a w dniu 16 kwietnia 2012 r. kwoty 14 000 zł.

Dowody: - rozrachunki z kontrahentami (k. 196 – 198),

- rozrachunki z kontrahentami (k. 207 – 209),

- faktury VAT wraz z dokumentami WZ (k. 189 – 195),

- nota odsetkowa nr (...) wraz z dowodem nadania (k. 199 – 200),

- nota odsetkowa nr (...) (k. 201 – 203),

- nota odsetkowa nr (...) wraz z dowodem nadania (k. 204 -206),

- potwierdzenie przelewu z dnia 16 kwietnia 2012 r. oraz z dnia

4 kwietnia 2012 r. (k. 267,268),

- zeznania świadka A. K. (k. 251 – 252), - zeznania świadka M. C. (k.253 – 256),

- zeznania świadka E. M. (k. 256 – 259),

- zeznania świadka M. M. (2) (k. 282 – 285)

W piśmie z dnia 27 kwietnia 2012 r. powódka złożyła pozwanemu oświadczenie o rozwiązaniu umowy nr (...) z dnia 5 listopada 2009 r. bez wypowiedzenia wobec naruszenia przez pozwanego § 7 ust. 1 i § 8 ust. 2 umowy tj. dokonywanie płatności po terminie wynikającym z umowy, a także brak dokonywania zakupu oleju przez okres 2 miesięcy. Jednocześnie powódka wezwała pozwanego do wydania zbiornika na olej napędowy w dniu 30 kwietnia 2012 r.

W kolejnym piśmie z dnia 27 kwietnia 2012 r. powódka poinformowała pozwanego o obciążeniu go karą umowną w kwocie 32 000 zł w związku z naruszeniem przez pozwanego § 8 ust. 2 umowy, wzywając jednocześnie do zapłaty powyższej kwoty w terminie do dnia 30 kwietnia 2012 r.

Z uwagi na powstanie znacznego zadłużenia powódka zdecydowała się skorzystać z weksla wystawionego przez pozwanego na zabezpieczenie roszczeń wynikających z zawartej umowy.

Wobec powyższego w piśmie z dnia 27 kwietnia 2012 r. wezwała pozwanego do wykupu weksla opiewającego na kwotę 124 881,44 zł w dniu 3 maja 2012 r. pod rygorem skierowania sprawy na drogę sądową.

Dowody: - weksel (k.8), - oświadczenie z dnia 27 kwietnia 2012 r. (k. 49),

- wezwanie do wykupu weksla z dnia 27 kwietnia 2012 r. wraz z dowodem nadania (k. 20,48),

- pismo powódki z dnia 27 kwietnia 2012 r. o naliczeniu kary umownej (k. 50).

Pozwany we wskazanym terminie nie wykupił weksla.

Bezsporne.

Pozwany w dniu 20 marca 2012 r. dokonał wpłaty kwoty 10 000 zł tytułem faktur (...), w dniu 27 marca 2012 r. dokonał wpłaty kwoty 13 000 zł tytułem faktury (...), w dniu 4 kwietnia 2012 r. dokonał wpłaty 13 000 zł tytułem faktury (...),w dniu 16 kwietnia 2012 r. dokonał wpłaty kwoty 14 000 zł tytułem faktury (...), w dniu 15 maja 2012 r. dokonał wpłaty kwoty 20 000 zł tytułem faktur o numerach (...); w dniu 12 czerwca 2012 r. dokonał wpłaty kwoty 19 042,21 zł tytułem faktur o numerach (...).

Dowody: - potwierdzenia przelewu (k. 265, 266, 267, 268, 269, 270)

W toku procesu wobec pozwanego na podstawie tytułu wykonawczego w postaci opatrzonego klauzulą wykonalności nakazu zapłaty z dnia 1 czerwca 2012 r. (sygn. VIII GNc 190/12) prowadzona była egzekucja, w wyniku której na dzień 13 lutego 2013 r. do wyegzekwowania pozostała jeszcze należność główna w kwocie 50 975,49 zł oraz odsetki ustawowe od dnia 9 lutego 2013 r. Koszty postępowania zabezpieczającego komornik sądowy ustalił postanowieniem z dnia 19 grudnia 2012 roku na kwotę 2 179,04 zł.

Dowody: - postanowienie z dnia 19 grudnia 2012 r. (k. 249),

- zaświadczenie komornika z dnia 13 lutego 2013 r. (k. 271),

- zaświadczenie komornika z dnia 8 lutego 2013 r. (k. 272),

- faktura VAT (k. 273),

- potwierdzenia przelewów (k. 274 – 276),

- potwierdzenia przelewów (k. 290 – 294),

- stan sprawy Km 4112/12 na dzień 11 marca 2013 r. (k. 295).

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Powództwo okazało się zasadne, a jako podstawę prawną żądania wyrażonego w pozwie stanowią przepisy ustawy z dnia 28 kwietnia 1936 r. Prawo wekslowe, w szczególności art. 101 w zw. z art. 33 i art. 104.

W świetle dokonanych ustaleń faktycznych i twierdzeń stron nie było sporne, że pozwany wystawił i podpisał w dniu 5 listopada 2009 r. weksel własny in blanco (niezupełny). Strony nie negowały nadto, że przedmiotowy weksel został wystawiony celem zabezpieczenia przyszłych roszczeń powódki wobec pozwanego z tytułu zawartej pomiędzy nimi umowy nr (...), której przedmiotem była realizacja dostaw oleju napędowego na rzecz pozwanego w ilości 15 000 litrów/m-c wraz z dostawą zbiornika na olej napędowy o pojemności 3500 litrów. Gwarancyjny charakter wystawionego weksla wynika z treści § 12 łączącej strony umowy. To właśnie powyższa umowa – której fakt zawarcia nie był kwestionowany - stanowiła podstawę prawną, czyli causę zaciągnięcia zobowiązania wekslowego.

Dla dochodzenia roszczeń z weksla in blanco konieczne jest jego uzupełnienie, do którego uprawniony jest każdy prawny posiadacz weksla. Weksel własny in blanco musi zatem zostać uzupełniony o wszystkie ustawowe elementy weksla własnego i to najpóźniej w chwili dochodzenia roszczeń z weksla, pod rygorem przewidzianym w art. 102 Prawa wekslowego. Przesłanką powstania zobowiązania z weksla in blanco jest uzupełnienie dokumentu w taki sposób, aby posiadał on wszystkie ustawowe elementy rozstrzygające o ważności weksla. Weksel złożony wraz z pozwem zawiera wszystkie elementy wymagane przepisem art. 101 i 102 prawa wekslowego.

Skoro weksel jedynie zabezpiecza wierzytelność cywilną, to dłużnikowi przysługują przeciwko roszczeniu wekslowemu te wszystkie zarzuty, jakie przysługują mu przeciwko roszczeniu cywilnemu (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 31 maja 2001 r., V CKN 264/00, LEX nr 52788). Po wniesieniu zarzutów od nakazu zapłaty, wydanego na podstawie weksla gwarancyjnego, spór z płaszczyzny prawa wekslowego przenosi się na ogólną płaszczyznę stosunku prawa cywilnego. Strony mogą zatem powoływać się na podstawy faktyczne i prawne wynikające z łączącego je stosunku prawnego, który jest źródłem dochodzonego przez powoda roszczenia cywilnoprawnego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 marca 1997 r., I CKN 48/97, LEX 30152).

W kontekście zarzutów pozwanego negującego zasadność zgłoszonego w pozwie żądania, a także zaistnienie przesłanek rozwiązania umowy, konieczne było zbadanie sporu na płaszczyźnie prawa cywilnego, a więc stosunku podstawowego, w niniejszej sprawie umowy zawartej przez strony w dniu wystawienia weksla, czyli 5 listopada 2009 r.

W ramach łączącego strony stosunku prawnego, powódka sprzedawała i dostarczała pozwanemu olej napędowy na podstawie telefonicznych zamówień, co też udokumentowane następnie zostało przez powódkę fakturami VAT. Nadto powódka udostępniła pozwanemu zbiornik na olej napędowy z zastrzeżeniem, że będzie pobierać za korzystanie ze zbiornika czynsz dzierżawny doliczany do ceny paliwa (§ 6 ust. 2).

W piśmie procesowym z dnia 26 września 2012 r. powódka wyjaśniła, że na dochodzone roszczenie składa się kwota 83 388,55 złotych z tytułu niezapłaconych przez pozwanego faktur VAT o numerach (...), skapitalizowane na dzień 3 maja 2012 r. odsetki od powyższych faktur w kwocie 1 573,67 zł, odsetki ustawowe w kwocie 7 919,22 zł wyliczone od należności uiszczonych z opóźnieniem na dzień 3 maja 2012 r. a wynikające z not odsetkowych nr (...) na kwotę 2 113 zł, nr (...) na kwotę 2 760,27 zł, nr (...) na kwotę 2 605,19 zł. Ponadto na sumę wekslową składa się również kwota 32 000 zł tytułem kary umownej.

Same okoliczności wykonywania przez powódkę obowiązków umownych wynikających z art. 535 kc., jak i fakt odebrania przez pozwanego dostarczonego paliwa nie były przedmiotem sporu. Pozwany nie kwestionował także ceny sprzedaży paliwa odzwierciedlonej w wystawionych przez powódkę fakturach VAT jak również faktu, że do dnia wniesienia pozwu nie zrealizował płatności za dostarczone paliwo objęte żądaniem. Bezsporne było również, że powódka wypowiedziała pozwanemu powyższą umowę powołując się na naruszenie przez pozwanego postanowień § 7 ust. 1 oraz § 8 ust. 2 umowy.

W świetle zarzutów od nakazu zapłaty do oceny pozostała kwestia czy pozwany naruszył postanowienia umowy, które następnie skutkowały jej wypowiedzeniem oraz naliczeniem odsetek za opóźnienie w zapłacie należności jak również naliczeniem kary umownej. Z treści § 1 umowy wynika, że pozwany zobowiązał się do zakupu u powódki oleju napędowego w ilości około 15 000 litrów miesięcznie. Zgodnie zaś z § 7 ust. 1 umowy pozwany miał dokonywać zapłaty za dostarczone produkty w terminie 30 dni od daty dostawy paliwa. W przypadku niedotrzymania przez pozwanego terminu zapłaty za faktury powódka miała prawo wstrzymać kolejną dostawę paliwa (§ 7 ust. 2). Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że pozwany nie przestrzegał obowiązków umownych w postaci terminowego regulowania należności. Świadek A. K. zeznał, że pozwany sporadycznie przestrzegał wskazanego w umowie terminu zapłaty (k. 252). Zeznania te potwierdził również świadek M. C. wskazując, że pozwany niemal od początku opóźniał płatności (k. 254). Również zeznania świadka E. M. potwierdzają okoliczność opóźnień w płatności faktur, gdzie wskazany był 30 – dniowy termin zapłaty (k. 258). Nie znajdują przy tym uzasadnienia twierdzenia pozwanego jakoby nie dopuszczał się opóźnień w zapłacie bowiem dłuższe terminy zapłaty uzgadniał ustnie z pracownikiem powódki A. K.. Słuchany na rozprawie w dniu 7 stycznia 2013 r. w charakterze świadka A. K. zaprzeczył by przedłużał pozwanemu termin do zapłaty (k. 252). Świadek ten nie potwierdził również okoliczności, w jakich do przedłużenia terminu według pozwanego miało dojść. Zaprzeczył bowiem by dzwonił przy pozwanym do M. C. w celu prolongaty terminu. Niezależnie od tego zauważyć trzeba, że A. K. nie jest osobą uprawnioną do reprezentacji pozwanego, zatem nie był uprawniony do zmiany warunków umowy z dnia 9 listopada 2009 r., a w świetle poczynionych ustaleń nigdy nawet nie podejmował czynności w tym kierunku. Również świadek M. C. zeznał, że ze strony powódki nie było woli przedłużenia terminu płatności, a uprawnienia do takiej czynności nie posiadał jego przedstawiciel handlowy A. K. (k. 254). Wobec powyższego nie budzi wątpliwości uprawnienie powódki do naliczania odsetek ustawowych od należności zapłaconych z opóźnieniem przy uwzględnieniu wynikającego z umowy (...) – dniowego terminu zapłaty.

Pozwany naruszył również postanowienia § 7 ust. 3 umowy, w myśl którego powódka udzieliła pozwanemu kredytu kupieckiego w kwocie 50 000 zł. Limit ten miał stanowić maksymalną kwotę wartości towaru zakupionego z odroczonym terminem zapłaty, za który cena nie została zapłacona. W świetle zeznań wszystkich świadków, limit ten niemal od początku obowiązywania umowy był przekraczany przez stronę pozwaną. Świadek M. C. zeznał, że w szczytowym momencie pozwany przekroczył niemal trzykrotnie wartość limitu ustalonego w umowie. Okoliczność wielokrotnego przekraczania przyznanego limitu kupieckiego potwierdzili również świadkowie strony pozwanej w osobie E. M. i M. M. (2).

Stan faktyczny sprawy wskazuje, że pozwany nie wywiązywał się należycie z warunków umowy wobec tego po stronie powódki zaktualizowało się uprawnienie do wstrzymania dostaw paliwa przewidziane w § 7 ust. 2 i 3 umowy, co też ostatecznie nastąpiło pod koniec lutego 2012 r. Skoro zatem strony zgodnie ustaliły, że brak zapłaty za dostarczone paliwo w terminie, jak również przekroczenie kwoty limitu kredytu kupieckiego daje powódce prawo wstrzymania się z kolejną dostawą to nie można – jak czyni to pozwany – zarzucać powódce, że mimo składania zamówień, przestała dostarczać paliwo pozwanemu. Uregulowanie zawarte w § 7 ust. 2 i 3 umowy uprawniające powódkę do wstrzymania dostaw paliwa w sytuacji nie wypełniania przez pozwanego zobowiązań umownych (terminowe regulowanie należności, oraz spłata zaległości do kwoty limitu kredytu kupieckiego) jest dopuszczalne, nie pozostaje w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego. W tym kontekście wola pozwanego co do składania dalszych zamówień nie ma żadnego znaczenia. Podnoszony przez pozwanego brak dostawy paliwa spowodowany był tylko i wyłącznie zachowaniem pozwanego polegającym na uchylaniu się od zapłaty wystawionych faktur VAT za jego dostawę. Wskazać przy tym należy, że tolerowanie powtarzających się w tym zakresie naruszeń w okresie obowiązywania umowy stanowiło wyraz dobrej woli powódki, która mimo wszystko miała wolę kontynuowania współpracy z pozwanym. Dopiero osiągnięcie znacznego zadłużenia pozwanej skłoniło powódkę to egzekwowania swych praw wynikających z umowy.

Odnosząc się do kwestii oceny zasadności naliczenia przez powódkę kary umownej w kwocie 32 000 zł wskazać należy, że strony przewidziały to uprawnienie § 11 ust. 1 umowy. Dochodzona pozwem kwota stanowiła karę umowną z tytułu naruszenia § 8 ust. 2 umowy, obligującego pozwanego do odbiorów paliwa w zadeklarowanej w § 1 umowy ilości tj. około 15 000 litrów miesięcznie.

Stosownie do treści 483 § 1 kc., można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna). Z kolei art. 484 § 1 kc stanowi, że w razie niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania kara umowna należy się wierzycielowi w zastrzeżonej na ten wypadek wysokości bez względu na wysokość poniesionej szkody. Żądanie odszkodowania przenoszącego wysokość zastrzeżonej kary nie jest dopuszczalne, chyba że strony inaczej postanowiły.

Obowiązek zapłaty kary umownej powstaje jedynie w wypadku niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania o charakterze niepieniężnym. Wierzyciel, dla którego zastrzeżona została kara umowna nie ma obowiązku wykazywać faktu poniesienia szkody. Dla realizacji przysługującego mu roszczenia o zapłatę kary umownej musi jednak wykazać istnienie i treść zobowiązania łączącego go z dłużnikiem, a także fakt niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania. Zgodnie z zasadą rozkładu ciężaru dowodu wyrażoną w art. 6 k.c. obowiązek wykazania tej przesłanki spoczywał na powódce, z którego na gruncie niniejszej sprawy wywiązała się należycie. Podnieść przy tym należy, że spełniona została zasadnicza przesłanka zastrzeżenia kary umownej dotyczy ona bowiem - na gruncie rozważanej sprawy - braku odbiorów paliwa przez pozwanego, a zatem chodzi tu o zobowiązanie o charakterze niepieniężnym.

W ocenie Sądu treść zobowiązania ustanowionego w § 8 ust. 2 umowy nie budzi wątpliwości interpretacyjnych. Postanowienia umowy w tym względzie jednoznacznie wskazują na obowiązek pozwanego odbiorów paliwa w zadeklarowanej ilości. Sąd nie znajduje uzasadnienia dla stanowiska pozwanego zgodnie, z którym obowiązek ustanowiony w § 8 ust. 2 umowy odczytywany łącznie z § 3 ust. 1 zdaniem 2 umowy prowadzi do wniosku, że pozwany zobowiązał się do zapewnienia gotowości do odbioru dostarczonego paliwa, a nie do zamawiania paliwa w ilości wskazanej w § 1 w miesięcznych odstępach czasu. Wykładnia językowa postanowień umowy przeczy jednak prezentowanemu stanowisku. Treść § 1 ust. 1 jednoznacznie wskazuje, że przedmiotem umowy jest dostarczenie pozwanemu jako zamawiającemu określonej ilości paliwa w okresach miesięcznych. Nie budzi zatem wątpliwości, że pozwany zobowiązał się do zamawiania paliwa w określonym czasie w ilości wskazanej w § 1 ust. 1. Zaś treść § 3 ust. 1 zdanie 2 umowy precyzuje jedynie obowiązki stron umowy wynikające z dostaw paliwa, po stronie powódki jest to obowiązek ciągłości dostaw, a po stronie pozwanego jako odbiorcy – zapewnienia gotowości odbioru dostarczonego paliwa. Konstrukcja umowy wskazuje, że powód miał dostarczać pozwanemu paliwo, a pozwany miał odbierać i nabywać paliwo w ilości około 15 000 litrów miesięcznie. Wykładnia umowy dokonana z uwzględnieniem art. 65 § 2 kc również przeczy prezentowanemu przez pozwanego stanowisku. Wskazują na to zeznania świadków, zarówno strony powodowej jak i pozwanej. Ponadto świadek M. C. zeznał, że kara umowna z § 11 zastrzeżona została właśnie na wypadek, gdyby klient nie zamawiał zadeklarowanej w umowie ilości paliwa (k.255). O tym, że pozwana miała świadomość co do obowiązku kupowania zadeklarowanej ilości paliwa świadczą także zeznania świadka E. M.. Z zeznań tych wynika, że pozwany był uprzedzony, że wybór odpowiedniej ilości paliwa, która w przeliczeniu pokryje cenę zbiornika na paliwo (udostępnionego przez powódkę) otworzy możliwość przeniesienia prawa własności zbiornika na pozwanego (k. 257).

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że pozwany nie dotrzymał warunku przewidzianego w § 8 ust. 2 umowy, zgodnie z którym miał obowiązek zakupu paliwa w ilości około 15 000 litrów miesięcznie. Nie budzi wątpliwości fakt, że ostatni zakup paliwa przez pozwanego miał miejsce w dniu 21 lutego 2012 r. Powyższe znajduje potwierdzenie zarówno w złożonym przez powódkę zestawieniu wystawionych pozwanemu faktur, a przy tym okoliczności braku zakupu paliwa w miesiącu marcu 2012 r. i kwietniu 2012 r. pozwany nie kwestionował, zaś zeznania świadka E. M. i M. M. (2) potwierdzają brak zamówień w tym okresie. Jeśli więc pozwany przez dwa miesiące w ogóle nie dokonał zakupu paliwa, choć zgodnie z postanowieniem § 10 ust. 1 taki obowiązek ciążył na nim do dnia 4 listopada 2012 r., to ziściła się przesłanka naliczenia kary umownej w kwocie 32 000 złotych. Niewątpliwie bowiem brak jakichkolwiek zamówień przez okres dwóch miesięcy nie stanowi realizacji obowiązku odbioru paliwa w ilości około 15 000 litrów miesięcznie. Zauważyć przy tym należy, że treść postanowienia § 11 ust. 1 umowy przewiduje uprawnienie powódki do obciążenia pozwanego karą umowną już w przypadku jednorazowego naruszenia § 8 ust.2 umowy.

Strony przewidziały w § 10 ust. 3 uprawnienie powódki do rozwiązania umowy bez wypowiedzenia w razie niedotrzymania przez pozwanego terminu płatności określonego w § 7 ust. 1 oraz naruszenia § 8 ust. 2. W związku z tym, że pozwany naruszył warunki umowy, o których mowa wyżej, uznać należało, że po stronie powódki zaktualizowało się uprawnienie do wypowiedzenia umowy.

Jeśli zaś chodzi o podniesioną w zarzutach od nakazu zapłaty kwestię przejścia własności zbiornika na pozwanego to pozostaje ona bez znaczenia dla rozważanej sprawy z uwagi na to, że powódka niniejszym pozwem nie dochodzi roszczeń w tym zakresie.

Biorąc pod uwagę powyższe roszczenie powódki uznać należało za zasadne.

Pierwotnie powódka dochodziła w pozwie zapłaty kwoty 124 881,44 zł. Kwota ta stanowiła sumę następujących kwot: 83 388,55 zł z tytułu nieuregulowanych faktur VAT o nr (...); 1 573,67 zł z tytułu odsetek od powyższych faktur po skapitalizowaniu na dzień wystawienia weksla tj. 3 maja 2012 r.; 7 919,22 zł z tytułu odsetek ustawowych wynikających z not odsetkowych nr (...) nr (...), nr (...) a także kwoty 440,76 zł z uwagi na dwie wpłaty dokonane przez pozwanego po wystawieniu not odsetkowych, a przed dniem wykupu weksla – tj. 13 000 zł w dniu 4 kwietnia 2012 r. oraz 14 000 zł w dniu 16 kwietnia 2012 r.; oraz kwoty 32 000 zł tytułem kary umownej.

W toku postępowania, powódka cofnęła częściowo powództwo i zrzekła się roszczenia co do kwoty 17 953,40 zł stanowiącej część należności głównej wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 16 maja 2012 r. do dnia 13 czerwca 2012 r., wynoszącymi łącznie 1 088,81 zł bowiem pozwany w dniu 13 czerwca 2012 roku dokonał wpłaty kwoty 19 042,21 zł. Wobec tego postanowieniem z dnia 2 października 2012 r. Sąd uchylił nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym ponad kwotę 87 461,78 zł oraz w części ustawowych odsetek za zwlokę od kwoty 87 461,78 złotych ponad dzień 14 czerwca 2012 r. i umorzył postępowanie w uchylonej części.

Co do kwoty podtrzymanej przez powódkę w piśmie stanowiącym ograniczenie powództwa pozwany na rozprawie w dniu 11 marca 2013 r. podniósł zarzut spełnienia świadczenia w toku procesu i wniósł o umorzenie postępowania. Wskazał jednocześnie, że kwoty dochodzone przez powódkę zostały spłacone w toku egzekucji prowadzonej na podstawie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 1 czerwca 2012 r. Należy jednak zauważyć, że pozwany podnosząc powyższy zarzut nie uwzględnił faktu, że zadłużenie pozwanego obejmowało oprócz należności głównej także odsetki od niezapłaconych faktur, odsetki wynikające z not odsetkowych oraz karę umowną w kwocie 32 000 zł. Stąd na dzień wykupu weksla tj. 3 maja 2012 r. łączne zadłużenie pozwanego wynosiło 124 881,44 zł. Wobec wpłat dokonanych przez pozwanego w dniu 15 maja 2012 r. w kwocie 20 000 zł oraz 13 czerwca 2012 r. w kwocie 19 042,21 zł powódka dokonała ich zaliczenia na poczet należności ubocznych w postaci odsetek ustawowych od sumy wekslowej, a w pozostałym zakresie na sumę wekslową. Wskutek powyższego do zapłaty pozostała kwota 87 461,78 złotych wraz z odsetkami od dnia 14 czerwca 2012 r., co też zostało uwzględnione w postanowieniu z dnia 2 października 2012 r. Taka też suma podlegała egzekucji prowadzonej przez komornika sądowego na podstawie nakazu zapłaty z dnia 1 czerwca 2012 r., przy uwzględnieniu przepisu art. 1026 § 2 kpc. Natomiast w wyniku dokonanych przez pozwanego w toku egzekucji wpłat do zapłaty pozostała kwota 50 975,49 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 9 lutego 2013 r.

Sąd uznał za wiarygodny zgromadzony w sprawie materiał dowodowy w postaci dowodów z dokumentów, w tym w szczególności dokumentu weksla, albowiem w toku postępowania nie ujawniła się jakakolwiek okoliczność implikująca wątpliwości co do ich autentyczności bądź prawdziwości zawartych w nich treści. Ponadto dokumenty te nie były kwestionowane przez strony postępowania. Sąd czynił ustalenia faktyczne również na podstawie zeznań świadków A. K., M. C., E. M., M. M. (2), z których zakwestionował zeznania świadka E. M. i M. M. (2) w tej części, w której wskazywali na fakt udzielenia zgody przez powódkę na prolongatę terminu zapłaty należności wynikających z zakupu paliwa. Zeznania tych świadków w zakwestionowanej części nie znajdują potwierdzenia ani w zgromadzonych dokumentach ani też w zeznaniach świadków A. K. i M. C..

Mając powyższe na względzie Sąd uznał powództwo za uzasadnione w całości, co skutkowało utrzymaniem w mocy w części nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym co do kwoty 87461,78 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 14 czerwca 2012 r. oraz co do zasądzonej tytułem kosztów procesu kwoty 4935 zł, z tym zastrzeżeniem, że uwzględniając wyegzekwowane w toku postępowania egzekucyjnego kwoty do zapłaty obecnie pozostaje kwota 50 975,49 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 9 lutego 2013 r.

Zasadne okazało się także roszczenie akcesoryjne w postaci ustawowych odsetek za opóźnienie liczonych od upływu terminu do jego wykupu (art. 481 kc).

Jako przegrywający sprawę w całości pozwany zobligowany jest na podstawie art. 98 § 1 i § 2 kpc do zwrotu poniesionych przez powódkę kosztów procesu w postaci zasądzonej w nakazie zapłaty opłaty od pozwu w postępowaniu nakazowym, kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 3600 zł, opłaty skarbowej w kwocie 17 złotych. Nadto na podstawie art. 745 § 1 kpc zasądzono od pozwanego na rzecz powódki koszty postępowania zabezpieczającego w kwocie 2 179,04 zł ustalone postanowieniem komornika sądowego z dnia 19 grudnia 2012 r.